Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Transcript

1 Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

2 Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μεγάλες ανοικτές οικονομίες Δημοσιονομική πολιτική και τρέχουσες συναλλαγές

3 Ισοζύγιο πληρωμών Βασικές αρχές Πιστωτικές συναλλαγές (+) Ροή κεφαλαίων προς τη χώρα Παράδειγμα: εξαγωγές αγαθών Χρεωστικές συναλλαγές ( ) Ροή κεφαλαίων εκτός της χώρας Παράδειγμα: εισαγωγές αγαθών

4 Ισοζύγιο πληρωμών Ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών Καθαρές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (NX) Καθαρό εισόδημα από το εξωτερικό (NFP) Καθαρές μονομερείς μεταβιβάσεις (NUT)

5 Ισοζύγιο πληρωμών Ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών Καθαρό εισόδημα από το εξωτερικό (NFP) Το εισόδημα που λαμβάνεται από το εξωτερικό καταχωρίζεται ως πίστωση, αφού προκαλεί ροή κεφαλαίων προς την εγχώρια οικονομία Το εισόδημα που καταβάλλεται σε κατοίκους του εξωτερικού καταχωρίζεται ως χρέωση Το καθαρό εισόδημα από το εξωτερικό καταχωρίζεται στο λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών, και ισούται ουσιαστικά με NFP, τις καθαρές αμοιβές των συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό

6 Ισοζύγιο πληρωμών Ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών Καθαρές μονομερείς μεταβιβάσεις (NUT) Πληρωμές που γίνονται από μια χώρα σ άλλη Αρνητικές μονομερείς μεταβιβάσεις για την εγχώρια οικονομία, που είναι ένας καθαρός δότης για τις άλλες χώρες

7 Ισοζύγιο πληρωμών Το άθροισμα των καθαρών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, του καθαρού εισοδήματος από το εξωτερικό και των καθαρών μονομερών μεταβιβάσεων είναι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών CA = NX + NFP + NUT Θετικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνεπάγεται πλεόνασμα Αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνεπάγεται έλλειμμα

8 Ισοζύγιο πληρωμών Οι λογαριασμοί κίνησης κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Στους λογαριασμούς κίνησης κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών καταχωρίζονται συναλλαγές περιουσιακών στοιχείων, είτε πραγματικών (π.χ. κατοικίες) είτε χρηματοοικονομικών (π.χ. μετοχές και ομολογίες) Στο λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων καταχωρίζονται οι καθαρές ροές από τις μονομερείς μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων προς τη χώρα

9 Ισοζύγιο πληρωμών Οι λογαριασμοί κίνησης κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Οι περισσότερες συναλλαγές εμφανίζονται στο λογαριασμό χρηματοοικονομικών συναλλαγών Όταν μια χώρα πουλά ένα περιουσιακό στοιχείο στην αλλοδαπή, η συναλλαγή καταχωρίζεται ως χρηματοοικονομική εισροή για την εν λόγω χώρα και πιστώνεται (+) στο λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Όταν μια χώρα αγοράζει ένα περιουσιακό στοιχείο από την αλλοδαπή, η συναλλαγή καταχωρίζεται ως χρηματοοικονομική εκροή για την εν λόγω χώρα και χρεώνεται ( ) στο λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών

10 Ισοζύγιο πληρωμών Οι λογαριασμοί κίνησης κεφαλαίου και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Λογαριασμός κίνησης κεφαλαίου (μονομερείς μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων) Λογαριασμός χρηματοοικονομικών συναλλαγών Χρηματοοικονομική εισροή Πιστωτική συναλλαγή (+) Πώληση περιουσιακών στοιχείων από την εγχώρια οικονομία σε κατοίκους άλλων χωρών Χρηματοοικονομική εκροή Χρεωστική συναλλαγή ( ) Αγορά περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή από κατοίκους της εγχώρια οικονομίας KFA = Το ισοζύγιο λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών

11 Ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο πληρωμών Οι συναλλαγές συναλλαγματικών διαθεσίμων διενεργούνται από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι περιουσιακά στοιχεία (ξένα κρατικά αξιόγραφα, τραπεζικές καταθέσεις, ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα, SDRs, του ΔΝΤ, χρυσός) που χρησιμοποιούνται στη διεξαγωγή διεθνών πληρωμών Οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν συναλλαγματικά διαθέσιμα με το δικό τους νόμισμα ή αγοράζουν το δικό τους νόμισμα με συναλλαγματικά διαθέσιμα

12 Ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο συναλλαγματικών διευθετήσεων Ονομάζεται και ισοζύγιο πληρωμών και ισούται με την καθαρή αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων μιας χώρας Για την εγχώρια οικονομία η καθαρή αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων ισούται με τη διαφορά της αύξησης των συναλλαγματικών τους διαθεσίμων μείον την αύξηση των ξένων συναλλαγματικών διαθεσίμων σε δολάρια Πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών σημαίνει ότι η χώρα αυξάνει τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα, ενώ αντίθετα έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών σημαίνει μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων

13 Ισοζύγιο πληρωμών Η σχέση του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών με το λογαριασμό κίνησης κεφαλαίου και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (CA) + ισοζύγιο του λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών (KFA) = 0 (5.1) CA + KFA = 0 λογιστικά, κάθε συναλλαγή έχει αντισταθμιστικά αποτελέσματα

14 Ισοζύγιο πληρωμών Στην πράξη σφάλματα μετρήσεων που καταχωρίζονται ως προσωρινά στοιχεία, έχουν ως συνέπεια η σχέση CA + KFA = 0 να μην ισχύει απόλυτα

15 Ισοζύγιο πληρωμών Καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία και Ισοζύγιο Πληρωμών Τα καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία μιας χώρας είναι η διαφορά των ξένων περιουσιακών στοιχείων μείον τις υποχρεώσεις προς το εξωτερικό Η αξία των καθαρών ξένων περιουσιακών στοιχείων μπορεί να μεταβληθεί (π.χ. από μια μεταβολή στις τιμές των μετοχών) Τα καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να μεταβληθούν με την απόκτηση νέων στοιχείων ή υποχρεώσεων

16 Ισοζύγιο πληρωμών Καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία και Ισοζύγιο Πληρωμών Η αύξηση των καθαρών ξένων περιουσιακών στοιχείων μιας χώρας ισούται με το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών Αν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι πλεονασματικό τότε το ισοζύγιο λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών πρέπει να έχει έλλειμμα, δηλαδή αυξάνονται τα καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει μια χώρα (μια χρηματοοικονομική εκροή) Αν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ελλειμματικό τότε το ισοζύγιο λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών πρέπει να έχει πλεόνασμα, δηλαδή μειώνονται τα καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει μια χώρα (μια χρηματοοικονομική εισροή)

17 Ισοζύγιο πληρωμών Καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία και Ισοζύγιο Πληρωμών Ξένες άμεσες επενδύσεις: μια ξένη επιχείρηση αγοράζει ή κατασκευάζει κεφαλαιουχικά αγαθά Αύξηση του ισοζυγίου λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών Επενδύσεις χαρτοφυλακίου: κάτοικοι άλλων χωρών αποκτούν ομολογίες της εγχώριας οικονομίας Αύξηση του ισοζυγίου λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών

18 Ισοζύγιο πληρωμών Σύνοψη: Ισοδύναμες μετρήσεις του διεθνούς εμπορίου και δανεισμού μιας χώρας Πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών = Έλλειμμα του ισοζυγίου λογαριασμού κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών = Καθαρή απόκτηση ξένων περιουσιακών στοιχείων = Καθαρά δάνεια προς το εξωτερικό = Καθαρές εξαγωγές (αν NFP και καθαρές μονομερείς μεταβιβάσεις ισούνται με μηδέν)

19 Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Επειδή η Εθνική Αποταμίευση ισούται με την Ιδιωτική Αποταμίευση και την Δημόσια Αποταμίευση [S=(Y+NFP)- (C+G)]προκύπτει ότι, S = I + CA = I + (NX + NFP) (5.2) Η εθνική αποταμίευση έχει δύο χρήσεις: Την αύξηση του αποθέματος κεφαλαίου μέσω εγχώριων επενδύσεων Την αύξηση του αποθέματος καθαρών ξένων περιουσιακών στοιχείων μέσω δανείων προς το εξωτερικό Στο κεφάλαιο αυτό, θα υποθέσουμε ότι NFP = 0 = NUT

20 Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία S = I + CA = I + NX Για να επιτευχθεί ισορροπία στην αγορά προϊόντος, η επιθυμητή εθνική αποταμίευση πρέπει να εξισωθεί με την επιθυμητή επένδυση: S d = I d + NX (5.4)

21 Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία S = I + CA = I + NX Εναλλακτική μέθοδος: Y = C d + I d + G + NX (5.5) NX = Y (C d + I d + G) (5.6) Οι καθαρές εξαγωγές ισούνται με το προϊόν (Y) μείον την απορρόφηση (C d + I d + G)

22 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Μικρή ανοικτή οικονομία: μια οικονομία αρκετά μικρή για να επηρεάσει το διεθνές πραγματικό επιτόκιο Διεθνές πραγματικό επιτόκιο (r w ): το πραγματικό επιτόκιο στη διεθνή κεφαλαιαγορά

23 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Σημαντική υπόθεση: Οι κάτοικοι της μικρής ανοικτής οικονομίας μπορούν να δανείζονται ή να δανείζουν στο προσδοκώμενο πραγματικό επιτόκιο

24 Διεθνές πραγματικό επιτόκιο, r w Σχήμα 5.1 Μια μικρή ανοικτή οικονομία που δανείζει στο εξωτερικό

25 Διεθνές πραγματικό επιτόκιο, r w Σχήμα 5.2 Μια μικρή ανοικτή οικονομία που δανείζεται από το εξωτερικό

26 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Αποτέλεσμα: το r w μπορεί να είναι τόσο ώστε S d > I d, S d = I d, ή S d < I d α. Αν S d > I d, η διαφορά μεταξύ επιθυμητής αποταμίευσης και επένδυσης δανείζεται στο εξωτερικό (καθαρά δάνεια προς το εξωτερικό) και NX > 0 β. Αν η S d = I d, δεν υπάρχουν διεθνή δάνεια και NX = 0 γ. Αν η S d < I d, η διαφορά μεταξύ επιθυμητής επένδυσης και επιθυμητής αποταμίευσης καλύπτεται με διεθνή δανεισμό (καθαρά δάνεια από το εξωτερικό) και NX < 0

27 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Εναλλακτική εκδοχή: Με όρους προϊόντος και απορρόφησης

28 Πίνακας 5.3 Ισορροπία στην αγορά αγαθών σε μια μικρή ανοικτή οικονομία: Ένα παράδειγμα (δισ. δολάρια) Δ ε δ ο μ έ ν α Α κ α θ ά ρ ισ τ ο ε γ χ ώ ρ ιο π ρ ο ϊό ν, Υ 20 Δ η μ ό σ ιε ς Δ α π ά ν ε ς, G 4 Ε π ίδ ρ α σ η τ ο υ π ρ α γ μ α τ ικ ο ύ ε π ιτ ο κ ίο υ σ τ η ν ε π ιθ υ μ η τ ή κ α τ α ν ά λ ω σ η κ α ι ε π έ ν δ υ σ η (1 ) Δ ιε θ ν έ ς π ρ α γ μ α τ ικ ό ε π ιτ ό κ ιο, r w (% ) (2 ) Ε π ιθ υ μ η τ ή κ α τ α ν ά λ ω σ η, C d (3 ) Ε π ιθ υ μ η τ ή ε π έ ν δ υ σ η, I d Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α (4 ) Ε π ιθ υ μ η τ ή α π ο ρ ρ ό φ η σ η, C d + I d + G (5 ) Ε π ιθ υ μ η τ ή ε θ ν ικ ή α π ο τ α μ ίε υ σ η, S d = Y C d G (6 ) Κ α θ α ρ έ ς ε ξ α γ ω γ έ ς, Ν Χ = Υ ε π ιθ υ μ η τ ή α π ο ρ ρ ό φ η σ η (7 ) Ε π ιθ υ μ η τ ή χ ο ρ ή γ η σ η δ α ν ε ίω ν π ρ ο ς τ ο ε ξ ω τ ε ρ ικ ό Π α ρ α τή ρ η σ η : Υ π ο θ έ τ ο υ μ ε ό τ ι ο ι κ α θ α ρ έ ς α μ ο ιβ έ ς τ ω ν σ υ ν τ ε λ ε σ τ ώ ν σ τ ο ε ξ ω τ ε ρ ικ ό, N F P, κ α ι ο ι κ α θ α ρ έ ς μ ο ν ο μ ε ρ ε ίς μ ε τ α β ιβ ά σ ε ις ε ίν α ι μ η δ έ ν.

29 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Οι καθαρές εξαγωγές ισούνται με τα καθαρά δάνεια προς το εξωτερικό που ισούνται με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (με την προϋπόθεση ότι οι καθαρές αμοιβές των συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό και οι καθαρές μονομερείς μεταβιβάσεις είναι μηδενικές)

30 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Αποτελέσματα των οικονομικών διαταραχών σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Οτιδήποτε αυξάνει την επιθυμητή εθνική αποταμίευση (αύξηση του Y, μείωση του μελλοντικού προϊόντος ή μείωση των G) σε σχέση με την επιθυμητή επένδυση (μείωση του MPK f, αύξηση του ) με δεδομένο το διεθνές επιτόκιο αυξάνει τον καθαρό δανεισμό προς το εξωτερικό και αντίστροφα Μία παροδική αρνητική διαταραχή της προσφοράς μια προσωρινή μείωση του εισοδήματος οδηγεί σε μείωση της αποταμίευσης, οπότε ο καθαρός δανεισμός προς το εξωτερικό μειώνεται (Σχ. 5.3)

31 Διεθνές πραγματικό επιτόκιο, r w Σχήμα 5.3 Μια παροδική αρνητική διαταραχή της προσφοράς σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

32 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Αποτελέσματα των οικονομικών διαταραχών σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Μια αύξηση του προσδοκώμενου οριακού προϊόντος του κεφαλαίου Η επιθυμητή επένδυση αυξάνεται, οπότε ο καθαρός δανεισμός προς το εξωτερικό μειώνεται (Σχ. 5.4)

33 Διεθνές πραγματικό επιτόκιο, r w Σχήμα 5.4 Μια αύξηση του προσδοκώμενου MPK σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

34 Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία Το πολιτικό περιβάλλον: Όταν ένα κράτος αθετεί τις υποχρεώσεις του Δεν υπάρχει κάποια διεθνής αρχή που να μπορεί να επιβάλλει την αποπληρωμή των διεθνών χρεών Αλλά οι ισχυρές κυβερνήσεις δεν αθετούν τις υποχρεώσεις τους, αφού αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεμπόδιση του εμπορίου και αποτροπή μελλοντικού δανεισμού τους

35 Εφαρμογή Αμερικανική οικονομία και παγκοσμιοποίηση

36 Παγκοσμιοποίηση Οι οικονομίες του πλανήτη γίνονται όλο και πιο αλληλοεξαρτώμενες αύξηση του διεθνούς εμπορίου και των επενδύσεων Πρέπει οι ΗΠΑ να ηγηθούν της παγκοσμιοποίησης ;

37 Παγκοσμιοποίηση Ιστορικά στοιχεία για τις τάσεις του εμπορίου από το 1929 μέχρι το 2005 Σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στις εξαγωγές και στις εισαγωγές τα τελευταία 50 χρόνια (ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π)

38 Διεθνές πραγματικό επιτόκιο rw Διεθνές πραγματικό επιτόκιο rw Σχήμα 5.5 Προσδιορισμός του διεθνούς πραγματικού επιτοκίου όταν υπάρχουν δύο μεγάλες οικονομίες 300 Καμπύλη αποταμίευσης S Καμπύλη επένδυσης I Καμπύλη αποταμίευσης S for Καμπύλη επένδυσης I for Επιθυμητή εθνική αποταμίευση S και επιθυμητή επένδυση I (σε δισ. δολάρια) (a) Εγχώρια οικονομία Επιθυμητή εθνική αποταμίευση S for και επιθυμητή επένδυση I for (σε δισ. δολάρια) (b) Αλλοδαπή οικονομία

39 Παγκοσμιοποίηση Ιστορικά στοιχεία των τάσεων των διεθνών επενδύσεων από το 1982 μέχρι το 2004 Σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στις επενδύσεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό και στις επενδύσεις των άλλων χωρών στις ΗΠΑ τα τελευταία 20 χρόνια (ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π) Είναι ανησυχητικό, όμως, ότι οι ΗΠΑ είναι τώρα ο μεγαλύτερος διεθνής οφειλέτης

40 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.6 Εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών των ΗΠΑ ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π,

41 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3 2011Q1 2011Q3 2012Q1 2012Q3 2013Q1 2013Q3 2014Q1 Ποσοστό ΑΕΠ Εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑEΠ, Ελλάδα ,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 Εξαγωγές Εισαγωγές

42 Παγκοσμιοποίηση Κόστος από την παγκοσμιοποίηση των ΗΠΑ : Μείωση των θέσεων εργασίας σε συγκεκριμένους κλάδους Οφέλη από την παγκοσμιοποίηση των ΗΠΑ : Αύξηση των θέσεων εργασίας σε συγκεκριμένους κλάδους Αύξηση των εξαγωγών των ΗΠΑ Φθηνότερα εισαγόμενα προϊόντα σημαίνει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές κέρδη από το εμπόριο Η παγκοσμιοποίηση της αμερικανικής οικονομίας είναι υπεύθυνη για ένα μικρό μόνο μέρος της συνολικής απώλειας θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ

43 Παγκοσμιοποίηση Τα τελευταία χρόνια: μεγάλες αλλαγές στον κλάδο παροχής υπηρεσιών προς επιχειρήσεις τηλεφωνικά κέντρα και άλλα Κριτική: οι εργασίες μεταφέρονται στο εξωτερικό Πραγματικότητα: Οι ΗΠΑ αποτελούν τον παγκόσμιο ηγέτη στις εξαγωγές υπηρεσιών προς επιχειρήσεις πολύ περισσότερες επιτελούνται στις ΗΠΑ και πωλούνται στο εξωτερικό από το αντίστροφο Επομένως το όφελος των ΗΠΑ απ αυτήν τη δραστηριότητα είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος

44 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.7 Διεθνή περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π, Ιδιοκτησία ξένων περιουσιακών στοιχείων από Αμερικανούς επενδυτές/α.εγχ.π Ιδιοκτησία αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων από ξένους επενδυτές/α.εγχ.π

45 Αποταμίευση και επένδυση σε μεγάλες ανοικτές οικονομίες Μεγάλη ανοικτή οικονομία: μια οικονομία αρκετά μεγάλη ώστε να επηρεάζει το διεθνές πραγματικό επιτόκιο Θεωρούμε ότι υπάρχουν μόνο δύο οικονομίες σε όλο τον κόσμο Η εγχώρια οικονομία (με αποταμίευση S και επένδυση I) Η αλλοδαπή οικονομία, που αντιπροσωπεύει όλο τον υπόλοιπο κόσμο (με αποταμίευση S For, και επένδυση I For ) Το διεθνές πραγματικό επιτόκιο μεταβάλλεται για να ισορροπήσει το επιθυμητό ύψος των παρεχόμενων δανείων της μιας χώρας με το επιθυμητό ύψος των λαμβανόμενων δανείων της άλλης χώρας (Σχ. 5.8)

46 Δισεκατομμύρια δολάρια Σχήμα 5.8 Εξωτερικό εμπόριο παροχής υπηρεσιών προς επιχειρήσεις των ΗΠΑ,

47 Αποταμίευση και επένδυση σε μεγάλες ανοικτές οικονομίες Το διεθνές πραγματικό επιτόκιο ισορροπίας προσδιορίζεται έτσι ώστε το πλεόνασμα στις τρέχουσες συναλλαγές της μιας χώρας να ισούται με το έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές της άλλης χώρας

48 Αποταμίευση και επένδυση σε μεγάλες ανοικτές οικονομίες Μεταβολές στο διεθνές πραγματικό επιτόκιο ισορροπίας: κάθε παράγοντας που αυξάνει το επιθυμητό ύψος των παρεχόμενων δανείων σε σχέση με το επιθυμητό ύψος των λαμβανομένων δανείων μειώνει το διεθνές πραγματικό επιτόκιο

49 Εφαρμογή Οι τελευταίες τάσεις στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ

50 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Είναι δυνατό το μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ να διατηρηθεί για πολύ; Θα υπάρξει προσαρμογή, και αν ναι, πώς;

51 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.9 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π,

52 1997Q1 1997Q4 1998Q3 1999Q2 2000Q1 2000Q4 2001Q3 2002Q2 2003Q1 2003Q4 2004Q3 2005Q2 2006Q1 2006Q4 2007Q3 2008Q2 2009Q1 2009Q4 2010Q3 2011Q2 2012Q1 2012Q4 Ποσοστό του ΑΕΠ Σχήμα 5.9 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π, Ελλάδα ,04 0,02 0,00-0,02-0,04-0,06-0,08-0,10-0,12-0,14

53 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Στοιχεία για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Επιδεινώνεται αντί να βελτιώνεται

54 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Γιατί το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ συνεχίζει ν αυξάνεται; Μείωση της ζήτησης από το εξωτερικό Ελκυστικότερες διεθνείς επενδυτικές ευκαιρίες Αύξηση της τιμής του πετρελαίου Αύξηση της αποταμίευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες

55 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Μείωση της ζήτησης από το εξωτερικό Επιβράδυνση της οικονομικής μεγέθυνσης σε Ιαπωνία και Ευρώπη στις αρχές του 2000 Οι πολίτες αυτών των χωρών αύξησαν τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ, αλλά μείωσαν τις αγορές αμερικανικών αγαθών

56 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Ελκυστικότερες διεθνείς επενδυτικές ευκαιρίες Οι Αμερικανοί επενδυτές διευρύνουν τη διεθνή διαφοροποίηση των επενδύσεων τους Οι ξένοι επενδυτές επενδύουν περισσότερο στις ΗΠΑ

57 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.10 Καθαρά διεθνή περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π,

58 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Αύξηση των τιμών του πετρελαίου Οι ΗΠΑ εισάγουν πολύ περισσότερο πετρέλαιο από ό,τι εξάγουν Ο πρόσφατος διπλασιασμός των τιμών του πετρελαίου οδήγησε σε μείωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών πάνω από 1% του Α.Εγχ.Π.

59 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.11 Καθαρές εξαγωγές πετρελαίου των ΗΠΑ ως ποσοστό του Α.Εγχ.Π,

60 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Αύξηση της αποταμίευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες Πολλά αναπτυσσόμενα κράτη προτιμούν να επενδύουν σε ασφαλείς χώρες όπως οι ΗΠΑ, αντί να δανείζονται και ν αντιμετωπίζουν οικονομικές κρίσεις, όπως στο παρελθόν Από διεθνείς οφειλέτες μετατράπηκαν σε διεθνείς δανειστές

61 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Πολλοί κατηγορούν το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ. το επιχείρημα των δίδυμων ελλειμμάτων Στα τέλη της δεκαετίας του 90, οι ΗΠΑ είχαν δημοσιονομικά πλεονάσματα, αλλά το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε Άλλες χώρες με πλεονασματικά ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα από τις ΗΠΑ

62 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Τι επιφυλάσσει το μέλλον; Πιθανώς, αύξηση των τιμών των εισαγωγών και μείωση των τιμών των εξαγωγών, εξαιτίας της πτώσης της αξίας του δολαρίου Αυτό θα οδηγήσει σε μείωση των εισαγωγών και αύξηση των εξαγωγών, μειώνοντας το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών

63 Δημοσιονομική πολιτική και τρέχουσες συναλλαγές Συνοδεύονται απαραίτητα τα δημοσιονομικά ελλείμματα από ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών; Υπάρχουν «δίδυμα ελλείμματα»; Ο αποφασιστικός παράγοντας: η αντίδραση της εθνικής αποταμίευσης Μια αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος θ αυξήσει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μόνο αν η αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος μειώσει την επιθυμητή εθνική αποταμίευση Σε μια μικρή ανοικτή οικονομία, αν μια αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος μειώσει την επιθυμητή εθνική αποταμίευση, η καμπύλη αποταμίευσης θα μετατοπιστεί προς τ αριστερά, με αποτέλεσμα τη μείωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (Σχ. 5.12)

64 ( r w ) Σχήμα 5.12 Δημοσιονομικό έλλειμμα και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε μια ανοικτή οικονομία

65 Δημοσιονομική πολιτική και τρέχουσες συναλλαγές Το δημοσιονομικό έλλειμμα και η εθνική αποταμίευση Ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που οφείλεται σε αύξηση των δημοσίων δαπανών Δεν υπάρχει διχογνωμία: Το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμφισβήτητα μειώνει την εθνική αποταμίευση Αποτέλεσμα: Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μειώνεται Ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που οφείλεται σε μείωση των φόρων Η S d μειώνεται μόνο αν η C d αυξηθεί Οπότε η S d δεν θα μεταβληθεί αν ισχύει η πρόταση της ρικαρδιανής ισοδυναμίας, διότι μια μείωση των φόρων δεν θα επηρεάσει την κατανάλωση Αλλά αν τα άτομα δεν αντιληφθούν την αύξηση των μελλοντικών φόρων λόγω της μείωσης των φόρων σήμερα, θ αυξήσουν την κατανάλωσή τους και η επιθυμητή αποταμίευση όπως και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα μειωθούν

66 Δημοσιονομική πολιτική και τρέχουσες συναλλαγές Εφαρμογή: Τα δίδυμα ελλείμματα Σχέση μεταξύ δημοσιονομικού ελλείμματος και ελλείμματος του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ Στοιχεία στο Σχ Τα ελλείμματα κινήθηκαν παράλληλα, ως δίδυμα, στη δεκαετία του 80 και στις αρχές της δεκαετίας του 90 Αλλά άλλες φορές (κατά τη διάρκεια των Παγκοσμίων Πολέμων I και II, και του 1975) το δημοσιονομικό έλλειμμα διευρύνθηκε, παρά την αύξηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών Οι ενδείξεις απ άλλες χώρες είναι επίσης συγκεχυμένες

67 Ποσοστό του Α.Εγχ.Π. Σχήμα 5.13 Δημοσιονομικό έλλειμμα και τρέχουσες συναλλαγές στις ΗΠΑ,

68 Δημοσιονομική πολιτική και τρέχουσες συναλλαγές Εφαρμογή: Τα δίδυμα ελλείμματα Διαχρονικά στοιχεία για τις ΗΠΑ Αρχές και μέσα της δεκαετίας του 80: Τα στοιχεία δείχνουν ύπαρξη δίδυμων ελλειμμάτων Μείωση φορολογίας το 1975: Τα στοιχεία είναι αντίθετα με την ύπαρξη δίδυμων ελλειμμάτων Πρόσφατα στοιχεία: Είναι αντίθετα με την ύπαρξη δίδυμων ελλειμμάτων Διαχρονικά στοιχεία για άλλες χώρες Γερμανία: Μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και μεγάλο έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές Στα μέσα της δεκαετίας του 80 ο Καναδάς και η Ιταλία παρουσιάζαν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα χωρίς σοβαρά ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές

69 ( r w ) Διάγραμμα κλειδί 4 Εθνική αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

70 ( r w ) ( r w ) Διάγραμμα κλειδί 5 Εθνική αποταμίευση και επένδυση σε μεγάλες ανοικτές οικονομίες (a) Εγχώρια οικονομία (b) Αλλοδαπή οικονομία