Το Τελευταίο Αντίο...

Transcript

1 Το Τελευταίο Αντίο... Ελληνικά Ταφικά Έθιμα στη Σύγχρονη Εποχή

2 Το πότε θα πεθάνεις είναι σαν το δάκτυλο του ποδιού σου... Δεν είναι στο χέρι σου! Αρκάς (Έλληνας δημιουργός κόμικς)

3 (το) αγγελτήριο (η) εκκλησία (ο ) ενταφιασμός (η) ευχή (ο) θάνατος (ο) θρήνος (το) θυμιατό (το) κάρβουνο (το) κερί (η) κηδεία (τα) κόλλυβα (το) κρασί (το) λάδι (το) λιβάνι Λεξιλόγιο:

4 (το) μνημόσυνο (το) μοιρολόι (ο) νεκρός (το) νόμισμα (η ) παράδοση (ο) πεθαμένος (το) πένθος (το) σάβανο (το) στεφάνι (η) συλλυπητήρια ευχή (τα) ταφικά έθιμα (το) τρισάγιο (το) φέρετρο (η) ψυχή εγώ θρηνώ εγώ ψάλλω

5 Εισαγωγή Οι σύγχρονοι Έλληνες διατηρούν ταφικά έθιμα από τα αρχαία χρόνια. εικ.1 Η Θέτιδα και οι Νηρηίδες θρηνούν το νεκρό Αχιλλέα. (Κορινθιακή υδρία) Στις μεγάλες πόλεις (μεγάλη κοινωνία), οι παραδόσεις και τα έθιμα δεν ακολουθούνται τόσο πιστά, όπως στην επαρχία (μικρή κοινωνία).

6 Προετοιμασία του νεκρού: -πλένουν το σώμα με κρασί -του φοράνε το σάβανο και σταγόνες λάδι -του φοράνε καινούρια βαμβακερά ρούχα -τοποθετούν νομίσματα στις τσέπες του (για να πληρώσει το Χάρο που θα τον Κάτω Κόσμο)

7 Το σώμα του νεκρού τοποθετείται στο φέρετρο με σταυρωμένα χέρια. Ο ενταφιασμός έχει τέσσερα στάδια: - η πρόθεση - η εκφορά - η ταφή - ο περίδειπνος

8 1 ο στάδιο: «Η πρόθεση» Μεταφέρουν το νεκρό στο σπίτι του (ή σε χώρο δίπλα στην εκκλησία). Καλύπτουν τους καθρέπτες με υφάσματα (για να μην παγιδευτεί η ψυχή του νεκρού εκεί). Πίνουν καφέ, κονιάκ και τρώνε παξιμάδια

9 Οι γυναίκες θρηνούν το νεκρό λέγοντας μοιρολόγια Τα Μοιρολόγια είναι λυπητερά τραγούδια, συνήθως αυτοσχέδια, που αναφέρονται στο Χάρο και το νεκρό. (Πιο παλιά υπήρχαν επαγγελματίες μοιρολογίστρες)

10 2 ο στάδιο: «Η εκφορά και η ταφή» Το φέρετρο με το νεκρό, βγαίνει από το σπίτι. Έξω από το σπίτι, ρίχνουν νερό και σπάνε ένα πιάτο (για να πάρει ο νεκρός μαζί του τις πίκρες και τo κακό) Όλοι συνοδεύουν το φέρετρο στην εκκλησία, όπου ο ιερέας ψάλλει τη «νεκρώσιμη ακολουθία» (λειτουργία).

11 Νεκροφίλημα: Όλοι αποχαιρετούν το νεκρό με ένα «φιλί» στο μέτωπο, πρώτα ο ιερέας, μετά η οικογένεια και τέλος οι φίλοι και συγγενείς. Έξω από την εκκλησία, η οικογένεια δέχεται ευχές. Ευχές: - «Καλή ανάπαυση» - «Ζωή σε μας» ή «Ζωή σε λόγου μας» - «Θεός σ' χωρέσ' τον» (Ο Θεός να τον συγχωρήσει) - «Καλή παρηγοριά» - «Συλληπητήρια» - «Να έχετε πάντα την ευλογία του/της» (αν είναι μεγάλος/η σε ηλικία)

12 3 ο στάδιο: «Η ταφή» Μεταφέρουν το φέρετρο στον τάφο. Οι συγγενείς και οι φίλοι στέλνουν στεφάνια στολισμένα με κορδέλες που γράφουν συλληπητήριες ευχές ή κάνουν μία δωρεά στη μνήμη του νεκρού.

13 Μετά μεταφέρουν το φέρετρο στον τάφο. Το τοποθετούν ώστε ο νεκρός να «κοιτάζει» την ανατολή. Ο ιερέας ψάλλει το τρισάγιο. Ξεσταυρώνουν τα χέρια του νεκρού και ρίχνουν λάδι και χώμα. (Το λάδι συμβολίζει τις καλές πράξεις του νεκρού. Το χώμα συμβολίζει ότι από αυτό φτιάχτηκε ο άνθρωπος και σε αυτό επιστρέφει το σώμα όταν η διαχωριστεί από την ψυχή.)

14 4 ο στάδιο: «Ο περίδειπνος ή η μακαρία» Λέγεται και «δείπνο της παρηγοριάς». Η οικογένεια μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους τρώνε μαζί μετά την κηδεία. Το γεύμα δεν είναι συγκεκριμένο, αλλά, συνήθως περιλαμβάνει: Ψαρόσουπα Βραστά λαχανικά Κόκκινο κρασί (δεν τσουγκρίζουμε τα ποτήρια γιατί δεν πίνουμε «στην υγειά μας» αλλά για να συγχωρεθεί αυτός/αυτή που πέθανε) Ελληνικό καφέ Κονιάκ Παξιμάδια

15 Μνημόσυνα Τι είναι; Τα μνημόσυνα είναι προσευχές των ζωντανών για τους νεκρούς. Ημέρα: Σάββατο (μέρα που προσευχόμαστε για τους νεκρούς) Τρώμε κόλλυβα. -Βρασμένο στάρι ανακατεμένο με ξηρούς καρπούς, ρόδι και ζάχαρη και διακοσμούνται ανάλογα) -Συβμολίζουν την «ανάσταση των νεκρών», κατά τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. -Μοιράζονται στους συγγενείς και τους φίλους.

16 Μνημόσυνα Κάθε πότε γίνονται τα μνημόσυνα: Τριήμερo μνημόσυνο (τρεις μέρες μετά το θάνατο) Εννιάμερο μνημόσυνο Σαραντάμερο μνημόσυνο Τρίμηνο μνημόσυνο Εξάμηνο μνημόσυνο Εννιάμηνο μνημόσυνο Ετήσιο μνημόσυνο (μετά από 1 χρόνο)

17 Πένθος Η διάρκεια του πένθους είναι, συνήθως, ένα χρόνο. Κατά τη διάρκεια του πένθους: - οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις (γιορτές, γάμους, βαφτίσεις, κ.λ.π.) - οι γυναίκες φοράνε μαύρα ρούχα - οι άντρες δεν ξυρίζονται και φοράνε ένα μαύρο ύφασμα στο μανίκι που λέγεται «πένθος» Χρώμα του πένθους: μαύρο

18 Επίλογος Πριν την κηδεία ή το μνημόσυνο, τοποθετούνται σε δημόσιους χώρους, της γειτονιάς που έμενε ο νεκρός, αγγελτήρια για να μάθει ο κόσμος πότε και πού γίνεται η κηδεία ή το μνημόσυνο. Είναι σαν «προσκλητήριο» στο πένθος. Στη διάρκεια της λειτουργίας στην εκκλησία και του τρισαγίου στο μνήμα, υπάρχει το θυμιατό και τα αναμμένα κεριά. (Σύμφωνα με τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, το θυμιατό συμβολίζει τις προσευχές που «ανεβαίνουν»

19 Επίλογος προς το Θεό, και τα αναμμένα κεριά την πίστη τους στην Ανάσταση των Νεκρών.) Τα ταφικά έθιμα είναι συνήθειες, τελετουργίες, διαδικασίες που ακολουθούμε για να τιμήσουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο που έφυγε από τη ζωή. Παράλληλα, είναι και ένας τρόπος για να δεχτούμε και να αντιμετωπίσουμε την απώλεια του ανθρώπου αυτού από τη ζωή μας. Κάθε περιοχή της Ελλάδας (Μακεδονία, Ήπειρος, Μάνη, Κρήτη, κ.ά.) έχει και τα δικά της χαρακτηριστικά ταφικά έθιμα, ανάλογα με τη γεωγραφική της θέση και την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων. Ωστόσο, δεν έχουν μεγάλες διαφορές. Ιδιωματισμός: «Σώθηκε (τελείωσε) το λάδι του/της» = «Πέθανε»

20 Πηγές --muomicroniotarhoomicronlambdaomicrongammaiotaalpha.html post_2057.html#.v8wzxo-chug %CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B 6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF- %CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%8C- %CF%84%CE%BF- %CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%AF%CE%B1%CE%BC%CE%B1- %CF%83%CF%8D/