Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ48 / Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία

Transcript

1 Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ48 / Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ48 Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία Επίπεδο Προπτυχιακό Μεταπτυχιακό Γλώσσα Διδασκαλίας Τύπος Διδασκαλίας Ελληνική Εξ αποστάσεως Μάστερ Διδακτορικό Τύπος Θεματικής Ενότητας Υποχρεωτική Επιλογής Αριθμός Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων Αριθμός Εργασιών 4 Υπολογισμός Τελικής Βαθμολογίας Αριθμός Ευρωπαϊκών Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) 20 Σύνολο Φυσική Παρουσία Τηλεσυναντήσεις Εργασίες Τελικές Εξετάσεις 30 % 70 % Περιγραφή Θεματικής Ενότητας Η Θεματική Ενότητα ΕΛΠ 48 «Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία» προσφέρει μια εισαγωγή και εξοικείωση με τη γλωσσολογία, τον κλάδο που έχει ως αντικείμενό του τη μελέτη της γλώσσας ως συστήματος επικοινωνίας, τόσο από δομική όσο και από λειτουργική άποψη. Εξετάζονται η ιστορία και οι βασικές αρχές της σύγχρονης γλωσσολογίας (δομισμού και γενετικής θεωρίας) και δίνεται έμφαση στην παρουσίαση των επιπέδων γλωσσικής ανάλυσης (φωνητική και φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία, πραγματολογία, κοινωνιογλωσσολογία και γλωσσική κατάκτηση) καθώς και των βασικών αρχών, θεωρητικών εννοιών και μεθοδολογικών εργαλείων που διέπουν τα παραπάνω επίπεδα ανάλυσης με βάση πάντοτε δεδομένα τόσο από την νέα ελληνική αλλά και από τις διαλεκτικές ποικιλίες της. Πιο συγκεκριμένα, η θεματική ενότητα είναι οργανωμένη ως εξής: η πρώτη υποενότητα εστιάζει στις βασικές αρχές του δομισμού (γλώσσα, γλωσσολογία, γλωσσικό σημείο, συγχρονία, διαχρονία, συνταγματικές και παραδειγματικές σχέσεις κ.λπ.), της φωνητικής με έμφαση στην αρθρωτική φωνητική (τόπος, τρόπος άρθρωσης, φώνηση) καθώς και της φωνολογίας (φωνολογικά φαινόμενα: αφομοίωση, ανομοίωση, αποβολή, επένθεση κ.λπ.). Η δεύτερη υποενότητα προσφέρει εξοικείωση με τα επίπεδα της μορφολογίας, της σύνταξης και της γλωσσικής κατάκτησης. Συγκεκριμένα, συζητώνται οι βασικές έννοιες και τα μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης και σχηματισμού λέξεων (μορφήματα vs. λέξεις, θέματα προσφύματα, προθήματα, επιθήματα σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες μορφολογικές διαδικασίες, την κλίση, την παραγωγή, και την σύνθεση), ο συνδυασμός λέξεων για τη δημιουργία φράσεων και προτάσεων με βάση το κυρίαρχο πρότυπο της γενετικής γραμματικής του Chomsky (δενδικές αναπαραστάσεις με βάση το φραστικό δείκτη και το Χ τονούμενο) καθώς και οι διαφορετικές προσεγγγίσεις ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_ΕΛΠ48 1

2 που ερμηνεύουν τη γλωσσική κατάκτηση (Skinner, Chomsky, Piaget) με έμφαση σε δεδομένα γλωσσικής κατάκτησης της ελληνικής. Η τρίτη υποενόητα συζητά τα γλωσσικά επίπεδα της σημασιολογίας και της πραγματολογίας. Περιγράφονται και αναλύονται φαινόμενα λεξικής και προτασιακής σημασιολογίας (σημασιολογικές σχέσεις, θεματικοί ρόλοι, δήλωση, έννοια, αναφορά, παράφραση, συνεπαγωγή, αντίφαση κ.λπ.) καθώς και πραγματολογίας (γλωσσικές πράξεις, Αρχή Συνεργασίας, Αξιώματα Συνομιλίας, Υπονοήμα και παραβιάσεις του) με έμφαση στην ελληνική. Τέλος η τέταρτη υποενότητα, πραγματεύεται τις διαφορετικές διαστάσεις της γλωσσικής ποικιλότητας, τη γεωγραφική διαφοροποίηση, την κοινωνική διαφοροποίηση, και την λειτουργική ή υφολογική διαφοροποίηση. Συζητώνται οι όροι διάλεκτος, ιδίωμα, ιδιόλεκτος, πρότυπη και κοινή γλώσσα, οι διαδικασίες προτυποποίησης, οι pidgin και κρεολές γλώσσες αλλά και οι lingua franca, αλλά και τα διαφορετικά επίπεδα ύφους (Hymes), οι έννοιες διγλωσσία- διπλογλωσσία και η μεταξύ τους σχέση, η σχέση γλώσσας και φύλου και η εναλλαγή κωδίκων. Στόχοι της Θεματικής Ενότητας (Θ. Ε.) είναι να προσφέρει στους φοιτητές τη δυνατότητα: να αποκτήσουν μια γενική εποπτεία του κλάδου της Θεωρητικής Γλωσσολογίας να εξοικειωθούν με τη σχετική ορολογία και να οικειοποιηθούν εργαλεία ανάλυσης, περιγραφής και ερμηνείας των γλωσσικών δεδομένων. να εξοικειωθούν με τις θεωρητικές προσεγγίσεις και μεθόδους γλωσσολογικής περιγραφής της ελληνικής γλώσσας στη συγχρονική και τη διαχρονική της διάσταση να κατανοούν και να αξιολογούν γλωσσολογικές θεωρίες και τις εφαρμογές τους σε φαινόμενα της ελληνικής γλώσσας να εμβαθύνουν στο χειρισμό της επιστημονικής βιβλιογραφίας και γενικότερα των γλωσσικών πηγών. Προαπαιτούμενες Θεματικές Ενότητες ΕΛΠ 10 Εισαγωγή στη Σπουδή του Ελληνικού Πολιτισμού ΕΛΠ 14 Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Ιστορία ΕΛΠ 15 Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Τέχνη ΕΛΠ 21 Αρχαία Ελληνική και Πρώιμη Βυζαντινή Λογοτεχνία ΕΛΠ 23 Νεώτερη Ελληνική Ιστορία ΕΛΠ 28 Νεοελληνική Φιλολογία (19 ος 20 ος αι.) Σύνθεση Βαθμολογίας Εβδομαδιαία Μελέτη Τρόπος Αξιολόγησης (30 εβδομάδες x 12 ώρες και 2 εβδομάδες x 30 ώρες, συμπεριλαμβανομένης της μελέτη της διδακτέας ύλης γενικά αλλά και της ειδικής βιβλιογραφίας για την κάθε εργασία, καθώς και επιμερισμός των ΟΣΣ και των Elluminate Live συναντήσεων) Ασκήσεις αυτοαξιολόγησης (100 ασκήσεις x 15 λεπτά) Βαρύτητα στον τελικό βαθμό Φόρτος εργασίας Ώρες ECTS Εργασία 1 7,5 % Εργασία 2 7,5 % ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_ΕΛΠ48 2

3 Εργασία 3 7,5 % Εργασία 4 7,5 % Τελική Εξέταση 70 % 3 - Σύνολο 100% Κανονισμοί Βαθμολογίαςκαι Τρόποι Αξιολόγησης Ένας/Μια φοιτητής/-τριαβαθμολογείται με 10, αν συγκεντρώσει το 100% της πιθανής βαθμολόγησης. Ένας/Μια φοιτητής/-τριαβαθμολογείται με9, αν συγκεντρώσει το 90% της πιθανής βαθμολόγησης, δηλαδή, 90%*10=9, και ούτω καθεξής. Βαθμός επιτυχίας (Passing rate) 50% Εργασιών, Δικαίωμα συμμετοχής στις τελικές εξετάσεις μιας Θ.Ε. έχουν οι φοιτητές/-τριες που κατοχύρωσαν αθροιστικάτον ελάχιστο απαιτούμενο βαθμό (>=50%) στις γραπτές εργασίες. 50% Τελικής εξέτασης Αν ένας/μια φοιτητής/-τρια συγκεντρώσει βαθμολογία με δεκαδικό ψηφίο, τότε αυτό στρογγυλεύεται στην πλησιέστερη μισή μονάδα. ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_ΕΛΠ48 3

4 Κύριες δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτυχθούν Ο/Η φοιτητής/-τρια που θα ολοκληρώσει επιτυχώς την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι θα : έχει αποκτήσει μια γενική εποπτεία του κλάδου της Θεωρητικής Γλωσσολογίας έχει εξοικειωθεί με τις θεωρητικές προσεγγίσεις και μεθόδους γλωσσολογικής περιγραφής της ελληνικής γλώσσας κατανοεί και θα αξιολογεί γλωσσολογικές θεωρίες και τις εφαρμογές τους σε φαινόμενα της ελληνικής γλώσσας Πιο συγκεκριμένα, αναμένεται ότι θα: έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της φωνητικής φωνολογίας της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της μορφολογίας της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της σύνταξης της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της γλωσσικής κατάκτησης της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της σημασιολογίας της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία της πραγματολογίας της ελληνικής έχει αποκτήσει γενική εποπτεία των βασικών αρχών της κοινωνιογλωσσολογίας και των διαστάσεων της γλωσσικής ποικιλότητας με έμφαση στην ελληνική. Αναμενόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Ο/Η διδάσκων/-ουσα που θα διδάξει την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι με την ολοκλήρωση της θα είναι σε θέση να: Γνώση (Knowledge) Προσδιορίζει και ταξινομεί θεωρητικά ζητήματα της γλωσσολογικής περιγραφής και ανάλυσης της ελληνικής γλώσσας. Κατανόηση (Comprehension) Συνδέει θεωρητικά πρότυπα γλωσσολογικής ανάλυσης και διακρίνει ομοιότητες και διαφορές. Εφαρμογή (Application) Εφαρμόζει, επεξηγεί και ερμηνεύει θεωρητικά πρότυπα γλωσσολογικής ανάλυσης. ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_ΕΛΠ48 4

5 Ανάλυση (Analysis) Συγκρίνει, αξιολογεί και συνοψίζει θεωρητικά πρότυπα γλωσσολογικής ανάλυσης. Σύνθεση (Synthesis) Ενσωματώνει, συνθέτει και διατυπώνει προτάσεις γλωσσολογικής ανάλυσης. Αξιολόγηση (Evaluation) Συγκρίνει και αξιολογεί τις παραπάνω προτάσεις. ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_ΕΛΠ48 5