econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

Transcript

1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

2 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος Θανόπουλος MSc Γεωπόνος Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 2

3 ΣΟΛΑΝΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 1. ΤΟΜΑΤΑ 2. ΠΙΠΕΡΙΑ 3. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ 4. ΠΑΤΑΤΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 3

4 3. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ 3i. Εισαγωγή, περιγραφή του φυτού και χρησιμοποιούμενες ποικιλίες 3ii. Κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες καλλιέργειας και πολλαπλασιασμός μελιτζάνας 3iii. Καλλιεργητικές φροντίδες μελιτζάνας 3iv. Εντομολογικές προσβολές μελιτζάνας 3v. Μυκητολογικές ασθένειες μελιτζάνας 3vi. Ιολογικές και μη παρασιτικές ασθένειες μελιτζάνας Συγκομιδή, Συντήρηση και Απόδοση της καλλιέργειας ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 4

5 3iii. Καλλιεργητικές φροντίδες της μελιτζάνας ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 5

6 Δομή παρουσίασης Προετοιμασία του χωραφιού Άρδευση Λίπανση Υποστύλωση Κλάδεμα Σκαλίσματα Συμπλήρωση κενών θέσεων Καταστροφή των ζιζανίων Ηλιοαπολύμανση του εδάφους Συγκαλλιέργεια ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 6

7 Προετοιμασία του χωραφιού Η προετοιμασία του χωραφιού αφορά όργωμα σε βάθος cm κατά την περίοδο του Στις αρχές τις άνοιξης και πριν από τη μεταφύτευση των φυτών πραγματοποιείται κατεργασία του εδάφους με φρέζα για ενσωμάτωση της χωνεμένης κοπριάς και αφρατοποίηση του εδάφους. χειμώνα. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 7

8 Άρδευση Η μελιτζάνα είναι ιδιαίτερα απαιτητικό φυτό σε νερό. Σε συνθήκες έλλειψης της εδαφικής υγρασίας ή χαμηλής σχετικής υγρασίας στην ατμόσφαιρα προκαλείται πτώση ανθέων και καρπών. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό για την καλλιέργεια της μελιτζάνας είναι ότι συνήθως εφαρμόζεται συγκαλλιέργεα με βασιλικό. Ο βασιλικός είναι πιο ευαίσθητο στην έλλειψη νερού, αποτελώντας δείκτη για τον κατάλληλο χρόνο εφαρμογής ποτίσματος Με αυτό τον τρόπο οι καρποί της μελιτζάνας είναι λιγότερο πικροί όταν συγκαλλιεργούνται με βασιλικό ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 8

9 Συμπλήρωση κενών θέσεων Εφαρμόζεται αμέσως μετά τη μεταφύτευση για να συμπληρωθούν τυχόν κενά που υπάρχουν στο χωράφι από αποτυχίες ανάπτυξης κάποιων φυτών. Το γεγονός αυτό προϋποθέτει ότι υπάρχουν επιπλέον φυτά στο σπορείο. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 9

10 Λίπανση Είναι φυτό με ιδιαίτερα μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, δεδομένου ότι είναι λαχανικό που καλλιεργείται για τον καρπό του. Πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας θα πρέπει να έχει προηγηθεί χλωρή λίπανση με κάποιο ψυχανθές για την προσθήκη οργανικής ουσίας και κυρίως αζώτου. Η κοπριά σε μορφή χωνεμένης προστίθεται σε ποσότητα τουλάχιστον των 3-4 τόνων πριν τη τοποθέτηση των φυτών στις τελικές θέσεις. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών είναι επιθυμητή η προσθήκη ποσότητας χωνεμένης κοπριάς, καθώς η συγκομιδή καρπών απομακρύνει στοιχεία από το φυτό και κατά συνέπεια το έδαφος. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 10

11 Λίπανση Για μια μέση παραγωγή καρπών είναι απαραίτητη η προσθήκη λιπασμάτων που θα προσθέτουν στο έδαφος 17 κιλά αζώτου (Ν), 7 κιλά Ρ 2 Ο 5 και 18 κιλά Κ 2 Ο. Η προσθήκη του αζώτου και του καλίου πρέπει να γίνεται 30% πριν τη μεταφύτευση, 15% 3 εβδομάδες αργότερα, 15% 6 εβδομάδες μετά τη μεταφύτευση και το υπόλοιπο 40% κατά τη διάρκεια της συγκομιδής. Για το φώσφορο, η εφαρμογή του πρέπει να γίνεται κατά 50% πριν τη μεταφύτευση και 50% 6 εβδομάδες αργότερα. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 11

12 Σκαλίσματα Γίνονται για την καταστροφή των ζιζανίων και την ενσωμάτωση των εφαρμοζόμενων οργανικών λιπασμάτων κατά τη διάρκεια των επιφανειακών λιπάνσεων. Ακόμα είναι αναγκαία καλλιεργητική εργασία για την αφρατοποίηση του εδάφους και τον καλό αερισμό των ριζών. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 12

13 Υποστύλωση Η υποστύλωση του φυτού είναι ίδια με αυτή που εφαρμόζεται στην τομάτα με την χρήση πασσάλων ή καλαμιών που τοποθετούνται εκατέρωθεν στην άκρη της κάθε γραμμής φύτευσης και πάνω τους δένονται σύρματα, αρχικά στα cm και στη συνέχεια 1 ή 2 σύρματα κάθε 40 cm, ώστε να ακουμπούν σε αυτά τα φυτά κατά την ανάπτυξή τους. Επίσης μπορεί τα φυτά να δεθούν με κατακόρυφους σπάγκους από τα οριζόντια σύρματα που περνούν πάνω από τις γραμμές φύτευσης. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 13

14 Υποστύλωση Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί οριζόντιο δίχτυ, που τοποθετείται σε ύψος cm πάνω από τα φυτά. Οι βλαστοί του φυτού περνούν μέσα από το δίχτυ και στη συνέχεια δεν εφαρμόζεται κάποιο κλάδεμα στα φυτά. Εάν τα φυτά παρουσιάζουν πλούσια βλάστηση τότε τοποθετείται και 2ο οριζόντιο δίχτυ σε ύψος 30 cm πάνω από το 1ο δίχτυ. Τα μειονεκτήματα της μεθόδου με το οριζόντιο δίχτυ αναφέρονται στην δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών, λόγω του πλούσιου φυλλώματος και στη δυσκολία ευρέσεως των καρπών κατά τη συγκομιδή ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 14

15 Κλάδεμα Αποτελεί απαραίτητη φροντίδα από τα αρχικά στάδια ανάπτυξης του φυτού, προκειμένου να επιτύχουμε την δημιουργία ισχυρού στελέχους, όπου και αφαιρούμε τους πλευρικούς βλαστούς που αναπτύσσονται στις μασχάλες των φύλλων (βλαστολόγημα) κρατώντας 2-4 βλαστούς ανά φυτό. Επιπλέον όσο αναπτύσσεται το φυτό πρέπει να αφαιρούνται τα παλαιότερα φύλλα προκειμένου να επιτύχουμε καλύτερες συνθήκες αερισμού και φωτισμού με καλύτερα αποτελέσματα τόσο στην υγιεινή του φυτού όσο και στην ποιότητα των παραγομένων καρπών (αποφύλλωση). ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 15

16 Κλάδεμα Μια φορά την εβδομάδα πρέπει να γίνεται αφαίρεση των νέων βλαστών από την κορυφή, καθώς όπως προαναφέρθηκε είναι φυτό με βλαστάνουσα κορυφή. Μια άλλη επέμβαση κλαδέματος είναι η αφαίρεση των δευτερευόντων ανθέων σε κάθε θέση καρποφορίας, που συνήθως δε δίνουν καλούς καρπούς. H αφαίρεση της ξηράς στεφάνης από τους καρπούς που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη θεωρείται αναγκαία επέμβαση καθώς μειώνει την πιθανότητα προσβολής του φυτού από βοτρύτη. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 16

17 Καταστροφή ζιζανίων Η καταστροφή των ζιζανίων επιτυγχάνεται με τα σκαλίσματα. Εναλλακτικά μπορεί να καλυφθεί η γραμμή φύτευσης με πλαστικό φύλλο μαύρου χρώματος. Η τοποθέτηση του πλαστικού φύλλο γίνεται πριν από τη μεταφύτευση των φυτών. Στην περίπτωση αυτή, η άρδευση των φυτών γίνεται με τη στάγδην μέθοδο και οι σωλήνες άρδευσης βρίσκονται κάτω από το πλαστικό φύλλο εδαφοκάλυψης. Η ηλιοαπολύμανση ακόμα (όπως αναφέρεται παρακάτω) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταστροφή σπόρων ζιζανίων και υπόγειων τμημάτων πολυετών ζιζανίων. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 17

18 Καταστροφή ζιζανίων Η καταστροφή των ζιζανίων επιτυγχάνεται με τα σκαλίσματα. Εναλλακτικά μπορεί να καλυφθεί η γραμμή φύτευσης με πλαστικό φύλλο μαύρου χρώματος. Η τοποθέτηση του πλαστικού φύλλο γίνεται πριν από τη μεταφύτευση των φυτών. Στην περίπτωση αυτή, η άρδευση των φυτών γίνεται με τη στάγδην μέθοδο και οι σωλήνες άρδευσης βρίσκονται κάτω από το πλαστικό φύλλο εδαφοκάλυψης. Η ηλιοαπολύμανση ακόμα (όπως αναφέρεται παρακάτω) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταστροφή σπόρων ζιζανίων και υπόγειων τμημάτων πολυετών ζιζανίων. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 18

19 Ηλιοαπολύμανση εδάφους Η ηλιοαπολύμανση του εδάφους αναφέρεται στην απομάκρυνση και καταστροφή των βλαβερών παθογόνων, που υπάρχουν μέσα στο έδαφος. Για την επίτευξη αυτού του τρόπου απολύμανσης του εδάφους θα πρέπει να απομακρυνθούν όλα τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας και στη συνέχεια να γίνει ένα πολύ καλό πότισμα. Μόλις στραγγίσει το χωράφι φρεζάρεται για να ισοπεδωθεί και να εξασφαλιστεί η καλύτερη του επαφή με το πλαστικό φύλλο. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 19

20 Ηλιοαπολύμανση εδάφους Επιλέγεται διαφανές πλαστικό φύλλο για την καλύτερη διέλευση των αχτίνων του ήλιου και στα περιθώρια του βυθίζεται μέσα σε αυλάκι και σκεπάζεται με χώμα. Η υγρασία μέσα στο έδαφος εξασφαλίζει την ανάπτυξη των ωφέλιμων μικροοργανισμών ενώ με το όργωμα που έχει προηγηθεί οι βλαβεροί μικροοργανισμοί έρχονται πιο κοντά στην επιφάνεια του εδάφους και εκτίθενται σε συνθήκες υψηλότερης θερμοκρασίας. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 1-1,5 μήνα και γι αυτό το χρονικό διάστημα το έδαφος του χωραφιού θα παραμείνει κενό από οποιαδήποτε καλλιέργεια. Η εφαρμογή της μεθόδου γίνεται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο - Αύγουστο, όπου και το έδαφος μπορεί να είναι ακάλυπτο από καλλιέργειες αλλά και είναι δυνατή η καλύτερη θέρμανση του εδάφους. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 20

21 Συγκαλλιέργεια Η καλλιέργεια της τομάτας μπορεί να συνδυαστεί με: πατάτα και φασόλι ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 21