Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου"

Λαφιδὼθ Παπαστεφάνου
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου GI_V_AEGP_0_17620 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β. 1. Και ύστερα από λίγες ημέρες μετά από αυτά όταν είχαν καταληφθεί οχυρές θέσεις στην Κόρινθο, ώστε να μην μπορούν οι εχθροί (οι Λακεδαιμόνιοι) να περάσουν (τον Ισθμό), και επειδή εισέβαλλε ο Αγησίλαος στη Βοιωτία, αφού αποφάσισαν οι στρατηγοί να ξεχωρίσουν μερικά στρατιωτικά τμήματα (ή να αποσπάσουν μερικά τάγματα) για να πάνε να βοηθήσουν, αν και όλοι φοβούνταν (δικαιολογημένα, κύριοι βουλευτές γιατί ήταν φοβερό να ριχτούμε σε άλλο κίνδυνο, αφού είχαμε σωθεί λίγο νωρίτερα μόλις και μετά βίας), αφού παρουσιάστηκα εγώ παρακαλούσα επίμονα τον ταξίαρχο να στείλει το δικό μας τάγμα (σε επικίνδυνες επιχειρήσεις) χωρίς κλήρωση.

2 Β.2. Επειδή νόμος όριζε ότι οι διάδικοι ήσαν υποχρεωμένοι να αγορεύουν αυτοπροσώπως και, αν υπήρχε συνήγορος, να δευτερολογεί, οι ενδιαφερόμενοι κατέφευγαν στους «λογογράφους». Αυτοί ήσαν έμπειροι δικανικοί ρήτορες που, με το αζημίωτο φυσικά, έγραφαν τα κείμενα των λόγων τα οποία ήσαν υποχρεωμένοι οι διάδικοι να αποστηθίσουν και να απαγγείλουν στο δικαστήριο. Επειδή οι «Ἡλιασταί», όπως τους περιγράφει και ο Αριστοφάνης στους «Σφῆκες», ήσαν απλοϊκοί Αθηναίοι πολίτες χωρίς νομική πείρα και δικαστική συνείδηση, οι λογογράφοι έπρεπε να γνωρίζουν όχι μόνον τους νόμους, αλλά και την ψυχολογία των λαϊκών δικαστών, ώστε να τους επηρεάζουν προς το συμφέρον των πελατών τους. Επιφανέστερος λογογράφος δικανικών λόγων θεωρείται ο Λυσίας. Β. 3. Ήθος λέγοντος Ο Μαντίθεος στην ενότητα αυτή επιτυγχάνει να προβληθεί ως αληθινός πατριώτης, ανδρείος πολεμιστής, παράδειγμα για μίμηση. Ο θαρραλέος χαρακτήρας του φαίνεται όταν περιγράφει από τη μια την κατάσταση φόβου στην οποία είχαν περιέλθει οι στρατιώτες και από την άλλη τη δική του θαρραλέα στάση να παρουσιαστεί στον ταξίαρχο και να του ζητήσει να στείλει στη μάχη το δικό του τάγμα χωρίς κλήρωση σε ριψοκίνδυνη μάχη. («προσελθών ἐγώ πέμπειν»). Και όλα αυτά, όταν κάποιοι άλλοι επιδίωκαν μόνο την ασφάλεια τους. Δεν λιποψυχεί μπροστά στον εχθρό. Έχει επίγνωση των κινδύνων καθώς πολεμούσε τους πανίσχυρους Λακεδαιμόνιους, αλλά έδειχνε αυταπάρνηση («καὶ ταῦτ ἐποίουν οὐχ ὡς οὐ δεινὸν ἡγούμενος εἶναι Λακεδαιμονίοις μάχεσθαι»). Είναι τολμηρός και γενναίος, ψύχραιμος και ριψοκίνδυνος, πρόθυμος και υπάκουος στους ανώτερούς του («οὐ γὰρ μόνον τὰ προσταττόμενα ἐποίουν προθύμως, ἀλλὰ καὶ κινδυνεύειν ἐτόλμων.») Για όλα αυτά δεν απαιτεί καμιά ανταμοιβή αλλά ένα πράγμα μόνο παρακαλεί, να κριθεί με δίκαιο τρόπο από τους συμπολίτες του, τώρα που βρίσκεται σε δύσκολη θέση.η αναφορά του Μαντιθέου στα πολεμικά κατορθώματα πείθει τους δικαστές για το ήθος του. Οι δικαστές πείστηκαν για τον πατριωτισμό του, την αυτοθυσία του, τη γενναιότητα και την τόλμη του. Η παράθεση των κατορθωμάτων καθώς και ο πηγαίος τρόπος έκφρασης είναι ικανά για να πείσουν τους βουλευτές ότι πληροί τις προϋποθέσεις για το αξίωμα. Ήθος κατηγόρων Έμμεσα παρουσιάζονται φθονεροί και συκοφάντες αφού θέλουν να κηλιδώσουν υπολήψεις και να αποκλείσουν από τη δημόσια ζωή δημοκρατικούς και άξιους

3 πολίτες όπως ο Μαντίθεος. Μάλιστα στην παράραφο 17 αφήνει μια αιχμή κατά των κατηγόρων του όταν τονίζει «εἴ ποτε ἀδίκως εἰς κίνδυνον καθισταίμην», υποδηλώνοντας προφανώς ότι διώκεται από άδικους ανθρώπους, οι οποίοι αποπειρώνται να τον αποκλείσουν από το βουλευτικό αξίωμα ενώ διαθέτει ηρωικό φρόνημα και αγνό πατριωτισμό. Ήθος μερικών συμπολιτών του Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία διέκριναν τους στρατευμένους αλλά δεν έλειπαν και οι λιγόψυχοι, που ωστόσο δικαιολογούνται όταν ο αντίπαλος ήταν ισχυρός «φοβουμένων ἁπάντων (εἰκότως, ὦ βουλή δεινὸν γὰρ ἦν ἀγαπητῶς ὀλίγῳ πρότερον σεσωσμένους ἐφ ἕτερον κίνδυνον ἰέναι)». Ο ρήτοράς μας όμως τους δικαιολογεί που φοβούνταν. Ήταν φοβερή δοκιμασία για τον στρατιώτη, που έχασε τη μάχη και ως εκ θαύματος σώθηκε, να ριχθεί με πεσμένο το ηθικό σε ελάχιστο χρονικό διάστημα σε έναν πολύ πιο δύσκολο αγώνα με αντίπαλο μάλιστα τον Αγησίλαο. Β. 4. Ο Μαντίθεος επιδιώκει να παρουσιάσει τη στρατιωτική του συμπεριφορά και να προβάλει και άλλες αρετές της προσωπικότητας του που τον ξεχωρίζουν από τους συμπολεμιστές του, όπως την κοινωνική και πολιτική του συνείδηση, τον πατριωτισμό και την τόλμη του σε κρίσιμες για την πατρίδα πολεμικές αναμετρήσεις. Τα σημεία από τα οποία φαίνεται ο Ματίθεος ότι ξεχωρίζει από τους συστρατιώτες του είναι στην παράγραφο 16 που περιγράφει από τη μια την κατάσταση φόβου στην οποία είχαν περιέλθει οι στρατιώτες και από την άλλη τη δική του θαρραλέα στάση να παρουσιαστεί στον ταξίαρχο και να του ζητήσει να στείλει στη μάχη το δικό του τάγμα χωρίς κλήρωση («προσελθών ἐγώ πέμπειν»). Όταν ο Αγησίλαος μπήκε στη Βοιωτία με άνδρες το 394 π.χ. και ενώ οι Αθηναίοι πολεμιστές φοβούνταν δικαιολογημένα, ο Μαντίθεος ανέλαβε πρωτοβουλία να παρουσιαστεί στον ταξίαρχο και να του ζητήσει να στείλει στη μάχη το δικό του τάγμα χωρίς κλήρωση. Αυτή η παράκλησή του δείχνει το ηρωικό του ήθος και τη διάθεση για αυτοθυσία, τον υψηλό βαθμό της φιλοπατρίας του και τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους στρατιώτες. Ο Μαντίθεος εδώ επιδιώκει να υπογραμμίσει την τολμηρή και γενναία στάση του, το ηρωικό του φρόνημα και τη δημοκρατική του διάθεση σε αντίθεση με τον διάχυτο φόβο των στρατιωτών. Επίσης στην παράγραφο 17 αναφέρει ότι δεν εκτελούσε πρόθυμα μόνο τις διαταγές των αρχόντων αλλά τολμούσε και να κινδυνεύει («οὐ γὰρ μόνον τὰ προσταττόμενα ἐποίουν προθύμως, ἀλλὰ καὶ κινδυνεύειν ἐτόλμων»). Εδώ προβάλλεται μια ακόμα αντίθεση σύμφωνα με την οποία κάποιοι έχουν την αξίωση να αναρριχηθούν σε δημόσια αξιώματα, ενώ αρνούνται να συμμετέχουν σε πολεμικούς κινδύνους, ώστε να τονίσει τη δική

4 του συνέπεια. Η αποφυγή της στρατιωτικής υπηρεσίας και η επίδειξη δειλίας καθώς και η λιποταξία από τη μια και η προθυμία του Μαντιθέου στην εκτέλεση των διαταγών και η περιφρόνηση του κινδύνου από την άλλη προκαλούν την οργή των βουλευτών για τους πρώτους και την εύνοια για τον δεύτερο, γιατί ενώ εκείνοι δεν έχουν υπηρετήσει την πατρίδα επιδιώκουν να αναλάβουν δημόσια αξιώματα. Πολίτες όπως ο Μαντίθεος είναι κατάλληλοι να ασχολούνται με τα κοινά. Σκοπός του είναι να υπογραμμίσει αφενός την προθυμία του να εκτελέσει τις διαταγές των ανωτέρων του και αφετέρου την περιφρόνησή του προς τον κίνδυνο. Ο ίδιος νιώθει περηφάνια που και τις διαταγές με προθυμία εκτελούσε και το ψυχικό σθένος είχε να ριψοκινδυνεύει. Επίσης υποστηρίζει ότι η περιφρόνησή που έδειχνε στους κινδύνους δεν οφειλόταν στην άγνοιά τους. Αυτός είχε πλήρη συνείδηση του πόσο αξιόμαχοι ήταν οι Λακεδαιμόνιοι στις πολεμικές αναμετρήσεις αλλά τους αντιμετώπιζε σθεναρά γιατί προσδοκούσε την αναγνώριση του ηρωισμού του, την ηθική του δικαίωση και καταξίωσή του από τους δικαστές. Καταλήγει λοιπόν στο συμπέρασμα ότι δικαιούται να γίνει βουλευτής γιατί δεν είναι σαν όλους τους άλλους που διεκδικούν το δημόσιο αξίωμα αλλά αποφεύγουν τους πολεμικούς κινδύνους. Αυτοί δικαιολογημένα αποδοκιμάζονται αφού η λιποταξία και η δειλία ήταν βαρύτατα αδικήματα κατά της πατρίδας. Η αριστεία του Μαντιθέου είναι συνειδητή και αποκτά ηθική αξία αφού για χάρη της πατρίδας του είναι πρόθυμος να θυσιάσει ακόμα και τη ζωή του. Έτσι επιδιώκει να κερδίσει την εκτίμηση και την εύνοια των κριτών του, ώστε να εγκρίνουν την επιλογή του ως βουλευτή.

5 Β. 5. κελευστής γιγνώσκω τολμηρός ἀποχωρῶ οἴομαι ὑστεραῖος, -αία, -αῖον κατά + ἵσταμαι Ἐπικίνδυνος πρᾶγμα Επιμέλεια: Καραμούζη Παπαδημητρίου Κατερίνα

Σχετικά έγγραφα

Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου

Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου GI_V_AEGP_0_17104 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β. 1. Επιπλέον, κύριοι βουλευτές, αν βέβαια υπηρέτησα στο ιππικό δε θα το αρνιόμουν σαν να είχα κάνει κάτι φοβερό, αλλά θα