Ρωσική Αγορά καλλυντικών & προϊόντων αρωματοποιίας

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πρεσβεία της Ελλάδος στη Μόσχα Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Ρωσική Αγορά καλλυντικών & προϊόντων αρωματοποιίας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

2 Πίνακας Περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 Α. ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ... 4 Β. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΞΑΓΩΓΕΣ... 5 Β.1 Εγχώρια παραγωγή... 5 Β.2 Εξαγωγές... 6 Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Δ. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Ε. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ε.1. Διάρθρωση αγοράς E.2. Κανάλια διανομής ΣΤ. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ζ. ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΟΠΟΙΙΑΣ Απαιτήσεις παραγωγής και εισαγωγής καλλυντικών στη Ρωσική Ομοσπονδία i. Σύνθεση των προϊόντων ii. Διαδικασία παραγωγής iii. Σήμανση των προϊόντων iv. Αξιολόγηση της συμμόρφωσης των καλλυντικών και αρωμάτων Η. ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ α. Δασμός: β. Φ.Π.Α γ. Τέλη Εκτελωνισμού Θ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ρωσική αγορά καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας αποτελεί μία ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, με ρυθμούς ανάπτυξης που κυμαίνονται από 6-12% ετησίως. Το, η ρωσική αγορά αναδείχθηκε σε 4 η μεγαλύτερη αγορά στην Ευρώπη. Το μέγεθος της χώρας, η οποία διαθέτει 15 αστικά κέντρα με πληθυσμό άνω του 1 εκ. ανθρώπων, καθώς και το γεγονός ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού της (45,6 εκ.) είναι γυναίκες ηλικίας ετών, οι οποίες αποτελούν τους βασικούς καταναλωτές καλλυντικών προϊόντων, την καθιστούν μία από τις ελκυστικότερες αγορές παγκοσμίως. Σύμφωνα με μελέτες, οι Ρωσίδες διαθέτουν για καλλυντικά περίπου το 12% των συνολικών δαπανών τους, αποδεικνύοντας τη σημασία που αποδίδουν στην ομορφιά και την ετοιμότητά τους να δαπανήσουν σημαντικά ποσά για να την αποκτήσουν. Σε ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της αγοράς αναδεικνύονται τα φυσικά καλλυντικά, τα οποία γνωρίζουν μία μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 26,4% την τελευταία εξαετία. Υπό την προϋπόθεση ότι η Ρωσία θα συνεχίσει να ακολουθεί τις παγκόσμιες τάσεις, το μερίδιο αγοράς των προϊόντων αυτών αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα έτη. Ταυτόχρονα, ο ανταγωνισμός μεταξύ εγχώριων και ξένων εταιρειών σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων γίνεται ολοένα και εντονότερος, καθώς η πλειοψηφία των εγχώριων επιχειρήσεων φαίνεται να προσαρμόζεται στις νέες τάσεις και να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές εταιρείες, επεκτείνοντας τη δραστηριότητά τους και σε νέα κομμάτια της αγοράς, τα οποία μέχρι τώρα δεν αποτελούσαν βασική κατηγορία για τις εγχώριες εταιρείες. Βέβαια, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ρωσική οικονομία, λόγω της απότομης πτώσης της τιμής του πετρελαίου, την σοβαρής υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, του αυξημένου πληθωρισμού και της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των Ρώσων, αναμένεται να επηρεάσουν και την αγορά καλλυντικών. Ωστόσο, οι Ρώσοι καταναλωτές εμφανίζονται καλύτερα ενημερωμένοι από ότι στο παρελθόν και πιο ορθολογικοί, επιλέγοντας προϊόντα με καλή σχέση ποιότητας-τιμής. 3

4 Α. ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Η συνολική αξία της παγκόσμιας αγοράς εκτιμάται ότι ανήλθε περί τα 463 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2013 ενώ παρουσιάζει τάση ανάπτυξης με ρυθμό κατά μέσο όρο 7% ετησίως. Η αγορά καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας παγκοσμίως κυριαρχείται από τις αγορές της Ευρώπης (μερίδιο 18,7%), των ΗΠΑ (14,8%), τη Βραζιλία (10,8%), την Ιαπωνία (7,5%) και την Κίνα (4,1%). Η Ρωσία κατέλαβε το 2,7% της παγκόσμιας αγοράς το Η ρωσική αγορά καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας αποτελεί μία ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, με ρυθμούς ανάπτυξης που κυμαίνονται από 6-12% ετησίως. Έχοντας σημειώσει σωρευτική ανάπτυξη της τάξης του 74% κατά την τελευταία 5ετία, η ρωσική αγορά κατέλαβε την 4 η θέση μεταξύ των μεγαλύτερων αγορών στην Ευρώπη κατά το. Σε απόλυτους όρους, η αξία της ρωσικής αγοράς καλλυντικών εκτιμάται ότι ανήλθε σε 555,1 δισ. ρούβλια κατά το, ενώ έως το 2016 αναμένεται ότι θα φθάσει τα 624 δισ. ρούβλια. Αξία ρωσικής αγοράς καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας (δισ. ρούβλια) ,1 588,4 623, ,9 397,1 435,9 490, * 2016* * Εκτίμηση Πηγή: RBC.Research Η ρωσική αγορά καλλυντικών εκτιμάται ότι είναι μοιρασμένη μεταξύ εισαγόμενων και εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων. Βέβαια, η αναλογία αυτή διαφέρει ανάλογα με τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντος, ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες ξένες εταιρείες έχουν προβεί στην ίδρυση παραγωγικών μονάδων στο ρωσικό έδαφος. 4

5 Β. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Β.1 Εγχώρια παραγωγή Η εγχώρια παραγωγή καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας έφθασε περίπου τα 2 δισ. τεμάχια το, έχοντας καταγράψει σημαντικούς ρυθμούς αύξησης τα προηγούμενα έτη. Εγχώρια παραγωγή καλλυντικών (σε εκ. τεμάχια) Καλλυντικά και προϊόντα αρωματοποιίας 1.592, , , , ,9 Ρυθμός μεταβολής % 0,6% 7,2% 8,2% 6,2% Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Εξετάζοντας την εγχώρια παραγωγή ανά κατηγορία προϊόντος διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής αφορά σε παρασκευάσματα για την περιποίηση των μαλλιών, η παραγόμενη ποσότητα των οποίων ανήλθε σε 700 εκ. τεμάχια το, και ακολουθούν τα παρασκευάσματα για τη φροντίδα του δέρματος (κρέμες, λοσιόν κ.ο.κ.) με 545 εκ. τεμάχια, τα παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά κλπ. με 298 εκ. τεμάχια, και τα παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών με 254 εκ. τεμάχια. Τη μεγαλύτερη δυναμική κατά την τελευταία 5ετία εμφανίζει η παραγωγή προϊόντων μακιγιάζ, η οποία αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 19,3% κάθε έτος, και ακολουθούν τα παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά κ.ο.κ. με μέσο ρυθμό αύξησης 10,4% ετησίως και οι λοσιόν και άλλα προϊόντα για τα μαλλιά με μέσο ρυθμό αύξησης 8,8% ετησίως. Εγχώρια παραγωγή καλλυντικών ανά κατηγορία προϊόντος (σε εκ. τεμάχια) Περιγραφή προϊόντος Μεταβολή /2013 Μέση ετήσια μεταβολή Αρώματα και κολόνιες 99,7 69,3 105,7 96,1 88,7-7,7% -2,3% Παρασκευάσματα για τη συντήρηση ή τη φροντίδα του δέρματος, άλλα από τα φάρμακα, στα οποία περιλαμβάνονται και τα αντηλιακά παρασκευάσματα και τα παρασκευάσματα για το μαύρισμα 473,0 433,6 456,7 507,5 545,7 7,5% 2,9% Προϊόντα φτιασιδώματος (μακιγιάζ) για τα χείλια και τα μάτια 32,3 93,4 82,9 89,6 78,0-12,9% 19,3% Παρασκευάσματα για την περιποίηση των νυχιών των χεριών ή των ποδιών 7,1 13,1 8,6 11,9 9,9-16,6% 6,9% Πούδρες καλλυντικές 4,5 9,5 4,8 0,9 0,2-76,2% -46,4% Σαμπουάν, σπρέι μαλλιών, προϊόντα για το κατσάρωμα ή το ίσιωμα των μαλλιών 373,3 383,9 419,5 466,9 469,7 0,6% 4,7% Λοσιόν και άλλα προϊόντα για τα μαλλιά τα οποία δεν περιλαμβάνονται σε άλλες κατηγορίες 150,7 157,6 171,4 189,8 229,4 20,9% 8,8% Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών 270,2 267,3 280,2 292,4 254,9-12,8% -1,2% Παρασκευάσματα για πριν το ξύρισμα, για το ξύρισμα και για μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, παρασκευάσματα για λουτρά, αποτριχωτικά 181,9 174,8 188,3 204,5 298,3 45,9% 10,4% Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας 5

6 Β.2 Εξαγωγές Οι ρωσικές εξαγωγές καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας ανήλθαν σε 492,5 εκ. δολάρια ΗΠΑ το, έχοντας σημειώσει μείωση κατά 8,8% σε σχέση με το Μείωση κατέγραψαν σχεδόν όλοι οι κωδικοί, με τη μεγαλύτερη να εμφανίζεται στις εξαγωγές παρασκευασμάτων για την υγιεινή του στόματος και των δοντιών (-30,7%), με εξαίρεση τον κωδικό 3303 Αρώματα και κολόνιες, οι εξαγωγές του οποίου αυξήθηκαν κατά 3,2%. Ρωσικές εξαγωγές καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας Μεταβολή CN4 Περιγραφή προϊόντος Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) σε αξία / Αρώματα και κολόνιες ,2% 3304 Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ) και για τη φροντίδα του δέρματος ,1% 3305 Παρασκευάσματα για τα μαλλιά ,9% 3306 Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών ,7% 3307 Παρασκευάσματα για πριν/μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά ,3% Σύνολο ,8% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Όσον αφορά στη σύνθεση των ρωσικών εξαγωγών, όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί, τη μερίδα του λέοντος κατέχουν τα παρασκευάσματα για τα μαλλιά με μερίδιο 36,3% επί των συνολικών ρωσικών εξαγωγών καλλυντικών προϊόντων, και ακολουθούν τα προϊόντα ομορφιάς ή μακιγιάζ και προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος με μερίδιο 27,8%, τα παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά με μερίδιο 18,1%, τα αρώματα και κολόνιες με 10,3% και τέλος τα παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος και των δοντιών με μερίδιο 7,5%. Σύνθεση ρωσικών εξαγωγών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας, 3305 Παρασκευάσματα για τα μαλλιά 36,3% 3306 Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών 7,5% 3304 Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ), για τη φροντίδα του δέρματος 27,8% 3303 Αρώματα και κολόνιες 10,3% 3307 Παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά 18,1% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 6

7 Βασικούς προορισμούς των ρωσικών εξαγωγών προϊόντων αρωματοποιίας και καλλυντικών αποτελούν η Ουκρανία, το Καζακστάν και η Λευκορωσία, οι οποίες καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις και συγκεντρώνουν τα συντριπτικά μερίδια των ρωσικών εξαγωγών σε όλους τους κωδικούς προϊόντων. Επιπλέον, σταθερά μεταξύ των πρώτων 10 θέσεων βρίσκονται το Ουζμπεκιστάν και το Αζερμπαϊτζάν, ενώ από ευρωπαϊκές χώρες η Λεττονία και η Πολωνία βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα, και μόνο στα προϊόντα του κωδικού 3307 κάνουν την εμφάνισή τους χώρες όπως το Ην. Βασίλειο, η Ολλανδία και η Ιταλία. Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται οι 10 πρώτοι προορισμοί των ρωσικών εξαγωγών προϊόντων αρωματοποιίας και καλλυντικών προϊόντων για το, συνολικά και ανά τετραψήφιο κωδικό Συνδυασμένης Ονοματολογίας. Βασικοί προορισμοί ρωσικών εξαγωγών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας (ΚΣΟ ) Μεταβολή Ποσότητα σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Ουκρανία ,4% 28,5% 2 Καζακστάν ,4% 21,9% 3 Λευκορωσία ,6% 18,2% 4 Ουζμπεκιστάν ,2% 3,1% 5 Αζερμπαϊτζάν ,2% 2,8% 6 Κιργιζία ,9% 2,7% 7 Λεττονία ,7% 2,4% 8 Πολωνία ,4% 2,3% 9 Τουρκμενιστάν ,8% 1,9% 10 Μολδαβία ,7% 1,7% Σύνολο 10 πρώτων ,9% 85,5% Σύνολο ,8% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας α/α Χώρα Ρωσικές εξαγωγές προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3303: Αρώματα και κολόνιες Μεταβολή Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Ουκρανία ,5% 40,6% 7 7

8 α/α Χώρα Μεταβολή Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Καζακστάν ,3% 20,9% 3 Χώρες & Εδάφη μη κατονομ ,0% 14,9% 4 Λευκορωσία ,5% 10,9% 5 Τουρκμενιστάν ,7% 2,7% 6 Λεττονία ,5% 2,5% 7 Αζερμπαϊτζάν ,9% 1,9% 8 Ουζμπεκιστάν ,0% 1,6% 9 Βέλγιο ,5% 0,9% 10 Αρμενία ,2% 0,7% Σύνολο ,2% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Ρωσικές εξαγωγές προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3304: Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ) και προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Καζακστάν ,7% 32,6% 2 Ουκρανία ,3% 17,8% 3 Λευκορωσία ,6% 15,9% 4 Πολωνία ,9% 5,8% 5 Λεττονία ,8% 4,1% 6 Λιθουανία ,0% 3,1% 7 Κιργιζία ,4% 2,8% 8 Αζερμπαϊτζάν ,6% 2,7% 9 Μολδαβία ,1% 2,4% 10 Ουζμπεκιστάν ,9% 2,1% Σύνολο ,1% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 8 8

9 Ρωσικές εξαγωγές προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3305: Παρασκευάσματα για τα μαλλιά Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Ουκρανία ,9% 35,2% 2 Λευκορωσία ,3% 20,3% 3 Καζακστάν ,3% 17,6% 4 Ουζμπεκιστάν ,0% 4,7% 5 Κιργιζία ,6% 3,8% 6 Αζερμπαϊτζάν ,7% 3,0% 7 Τουρκμενιστάν ,6% 2,3% 8 Γεωργία ,1% 2,0% 9 Μολδαβία ,3% 1,7% 10 Λιθουανία ,2% 1,6% Σύνολο ,9% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Ρωσικές εξαγωγές προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3306: Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Ουκρανία ,8% 27,5% 2 Καζακστάν ,8% 26,4% 3 Λευκορωσία ,0% 19,8% 4 Λεττονία ,5% 6,3% 5 Μολδαβία ,1% 3,0% 6 Κιργιζία ,3% 3,0% 7 Αζερμπαϊτζάν ,4% 2,9% 8 Ουζμπεκιστάν ,1% 1,7% 9 Τουρκία ,4% 1,4% 9 9

10 Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Εσθονία ,9% 1,3% Σύνολο ,7% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Ρωσικές εξαγωγές προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3307: Παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Ουκρανία ,2% 25,2% 2 Λευκορωσία ,5% 21,0% 3 Καζακστάν ,1% 12,9% 4 Ην. Βασίλειο ,0% 3,5% 5 Ολλανδία ,4% 3,2% 6 Πολωνία ,6% 3,1% 7 Αζερμπαϊτζάν ,7% 3,1% 8 Ουζμπεκιστάν ,6% 2,7% 9 Ρουμανία ,6% 2,4% 10 Ιταλία ,6% 2,2% Σύνολο ,3% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 10 10

11 Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τελωνειακής Υπηρεσίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οι συνολικές εισαγωγές καλλυντικών προϊόντων και προϊόντων αρωματοποιίας (Κωδικοί Συνδυασμένης Ονοματολογίας ) στη Ρωσία κατά το ανήλθαν σε 3 δισεκ. $ ΗΠΑ που αντιστοιχούν σε 330 εκ. κιλά, παρουσιάζοντας μείωση κατά 7,5% σε όρους αξίας, αλλά αύξηση κατά 1,8% σε όρους ποσότητας σε σχέση με το Από τις επιμέρους κατηγορίες σημαντική μείωση κατά 20,4% καταγράφουν οι εισαγωγές αρωμάτων και κολονιών, καθώς και των προϊόντων ομορφιάς ή μακιγιάζ και προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος (-8,6%). Αντίθετα, αυξητικά κινούνται οι εισαγωγές παρασκευασμάτων για την υγιεινή του στόματος και των δοντιών (9,5%) και των παρασκευασμάτων για τα μαλλιά (2,5%). Εισαγωγές στη Ρωσία καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας Μεταβολή CN4 Περιγραφή Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα σε αξία προϊόντος Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Αρώματα και κολόνιες ,4% 3304 Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ), για τη φροντίδα του δέρματος ,6% 3305 Παρασκευάσματα για τα μαλλιά ,5% 3306 Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών ,5% 3307 Παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά ,4% Σύνολο ,5% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Όσον αφορά στη σύνθεση των ρωσικών εισαγωγών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας, το μεγαλύτερο μερίδιο καταλαμβάνουν οι εισαγωγές προϊόντων ομορφιάς ή μακιγιάζ και προϊόντων για τη φροντίδα του δέρματος με 39% επί των συνολικών ρωσικών εισαγωγών καλλυντικών, και ακολουθούν με μερίδιο 20,4% τα αρώματα και οι κολόνιες, με μερίδιο 17,6% τα παρασκευάσματα για τα μαλλιά, με μερίδιο 16,3% τα παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, τα αποσμητικά σώματος, τα αποτριχωτικά προϊόντα κ.ο.κ., και τέλος τα παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος και των δοντιών με μερίδιο 6,6% επί του συνόλου. 11

12 Σύνθεση ρωσικών εισαγωγών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας, 3304 Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ), για τη φροντίδα του δέρματος 39,1% 3305 Παρασκευάσματα για τα μαλλιά 17,6% 3303 Αρώματα και κολόνιες 20,4% 3307 Παρασκευάσματα για πριν/μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά 16,3% 3306 Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών 6,6% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Οι 5 πρώτες χώρες που εξήγαγαν καλλυντικά και προϊόντα αρωματοποιίας στη Ρωσία κατά το, στις οποίες αναλογεί το 60,7% των συνολικών εισαγωγών των εν λόγω προϊόντων της Ρωσίας, ήταν η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία και οι ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τελωνειακής Υπηρεσίας της Ρωσίας, η Ελλάδα κατέλαβε την 30 η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Ρωσίας, με μερίδιο μόλις 0,3% επί των συνολικών εισαγωγών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας της Ρωσίας, συνολικής αξίας 7,6 εκ. $ ΗΠΑ και ποσότητας κιλών, καταγράφοντας μείωση 0,2% σε όρους αξίας και 22,9% σε όρους ποσότητας, σε σχέση με το Εξετάζοντας τις ελληνικές εξαγωγές ανά Κωδικό Συνδυασμένης Ονοματολογίας, παρατηρούμε τα εξής: Οι κύριες κατηγορίες προϊόντων που εξάγει η Ελλάδα στη Ρωσία αφορούν σε προϊόντα του κωδικού 3304 (Προϊόντα ομορφιάς ή μακιγιάζ και προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος) με μερίδιο 56,5% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών καλλυντικών προϊόντων προς τη Ρωσία. Το, η Ελλάδα κατέλαβε την 25 η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Ρωσίας, με μερίδιο 0,4% επί των συνολικών εισαγωγών των προϊόντων του συγκεκριμένου κωδικού της Ρωσίας, συνολικής αξίας 4,3 εκ. $ ΗΠΑ και ποσότητας κιλών, καταγράφοντας αύξηση 7,1% σε όρους αξίας και μείωση 0,5% σε όρους ποσότητας, σε σχέση με το Ακολουθούν τα προϊόντα του κωδικού 3305 (Παρασκευάσματα για τα μαλλιά) με μερίδιο 36,5% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών καλλυντικών προϊόντων προς τη Ρωσία. Το, η Ελλάδα κατέλαβε την 21 η θέση μεταξύ των προμηθευτών της 12

13 Ρωσίας, με μερίδιο μόλις 0,5% επί των συνολικών εισαγωγών των προϊόντων του συγκεκριμένου κωδικού της Ρωσίας, συνολικής αξίας 2,8 εκ. $ ΗΠΑ και ποσότητας κιλών, καταγράφοντας μείωση 8,3% και 28,8% αντίστοιχα, σε σχέση με το Το 7,1% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών καλλυντικών προϊόντων προς τη Ρωσία αντιστοιχεί σε προϊόντα του κωδικού 3307 (Παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά), συνολικής αξίας $ ΗΠΑ και ποσότητας κιλών, καταγράφοντας μείωση 3,6% και 46,3% αντίστοιχα, σε σχέση με το Στους λοιπούς κωδικούς οι ελληνικές εξαγωγές είναι εξαιρετικά χαμηλές, με μόλις $ ΗΠΑ για τα προϊόντα του κωδικού 3303 (Αρώματα και κολόνιες) και 227 $ ΗΠΑ για τα προϊόντα του κωδικού 3306 (Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών). CN4 Περιγραφή προϊόντος Ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσία ανά 4ψήφιο ΚΣΟ Μεταβολή Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ), προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος ,1% 56,3% 3305 Παρασκευάσματα για τα μαλλιά ,3% 36,5% 3307 Παρασκευάσματα για πριν το ξύρισμα, για το ξύρισμα και για μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, παρασκευάσματα για λουτρά, αποτριχωτικά ,6% 7,1% 3303 Αρώματα και κολόνιες ,0% 0,0% 3306 Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών ,8% 0,0% Σύνολο ,2% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας Στους πίνακες που ακολουθούν, παρουσιάζονται οι εισαγωγές καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας στη Ρωσία κατά τα έτη ανά χώρα, συνολικά και ανά τετραψήφιο κωδικό Συνδυασμένης Ονοματολογίας. 13

14 Προμηθευτές καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας στη Ρωσία (ΚΣΟ ) Μεταβολή Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Γαλλία ,5% 26,5% 2 Γερμανία ,9% 12,1% 3 Ιταλία ,8% 8,9% 4 Πολωνία ,7% 6,9% 5 ΗΠΑ ,1% 6,3% 6 Ην. Βασίλειο ,3% 5,5% 7 Κίνα ,8% 4,2% 8 Ισπανία ,6% 3,2% 9 Ρουμανία ,6% 3,2% 10 Βέλγιο ,5% 2,3% 11 Λευκορωσία ,0% 2,0% 12 Ιρλανδία ,9% 2,0% 13 Ουκρανία ,9% 1,8% 14 Τουρκία ,1% 1,3% 15 Ισραήλ ,5% 1,2% 16 Ελβετία ,7% 1,2% 17 Κροατία ,1% 1,1% 18 Ιαπωνία ,5% 1,0% 19 Σουηδία ,1% 1,0% 20 Ν. Κορέα ,6% 0,9% 21 Τσεχία ,7% 0,8% 22 Ολλανδία ,3% 0,8% 23 Φιλανδία ,5% 0,7% 24 Σλοβακία ,8% 0,6% 25 Βουλγαρία ,0% 0,5% 26 Ινδία ,7% 0,5% 27 Σλοβενία ,7% 0,5% 14 14

15 Μεταβολή Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Ταϊλάνδη ,6% 0,5% 29 Καναδάς ,0% 0,5% 30 Ελλάδα ,2% 0,3% 31 Ταϊβάν ,1% 0,2% 32 Ουγγαρία ,0% 0,2% 33 Λεττονία ,5% 0,2% 34 Αυστρία ,6% 0,1% 35 Ινδονησία ,1% 0,1% 36 Μεξικό ,2% 0,1% 37 ΗΑΕ ,4% 0,1% 38 Δανία ,9% 0,1% 39 Αυστραλία ,8% 0,1% 40 Πορτογαλία ,9% 0,1% 41 Λουξεμβούργο ,5% 0,1% 42 Μονακό ,2% 0,1% 43 Βραζιλία ,6% 0,0% 44 Μαλαισία ,4% 0,0% 45 Καζακστάν ,9% 0,0% 46 Λιθουανία ,7% 0,0% 47 Μπαχρέιν ,9% 0,0% 48 Χονγκ Κονγκ ,8% 0,0% 49 Ιορδανία ,0% 0,0% 50 Κύπρος ,3% 0,0% 51 Βιετνάμ ,9% 0,0% 52 Μολδαβία ,7% 0,0% 53 Εσθονία ,8% 0,0% 54 Ν. Αφρική ,1% 0,0% 55 Φιλιππίνες ,4% 0,0% 15 15

16 Μεταβολή Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Αργεντινή ,8% 0,0% 57 Τυνησία ,5% 0,0% 58 Μαρόκο ,7% 0,0% 59 Περού ,6% 0,0% 60 Αίγυπτος ,9% 0,0% 61 Γεωργία ,4% 0,0% 62 Ομάν ,1% 0,0% 63 Νέα Ζηλανδία ,9% 0,0% 64 Σαουδική Αραβία ,4% 0,0% 65 Πακιστάν ,3% 0,0% 66 Δομινικανή Δημοκρατία ,3% 0,0% 67 Παναμάς ,9% 0,0% 68 Ισλανδία ,2% 0,0% 69 Συρία ,6% 0,0% 70 Ακτή Ελεφαντοστού ,5% 0,0% 71 Αζερμπαϊτζάν ,3% 0,0% 72 Σρι Λάνκα ,6% 0,0% 73 Νεπάλ ,8% 0,0% 74 Μαυροβούνιο ,0% 75 Βανουάτου ,1% 0,0% 76 Μαδαγασκάρη ,0% 77 Πουέρτο Ρίκο ,0% 78 Αρμενία ,0% 0,0% 79 Γρενάδα ,0% 80 Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας ,4% 0,0% 81 Άγιος Μαρίνος ,0% 82 Σιγκαπούρη ,9% 0,0% 83 Μάλτα ,0% 16 16

17 Μεταβολή Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) Αξία ($ΗΠΑ) (kg) / Σερβία ,8% 0,0% 85 Σενεγάλη ,0% 86 Ανταρκτική ,0% 87 Νιγηρία ,0% 88 Λίβανος ,0% 89 Δημοκρατία της Αμπχαζίας* ,0% 90 Μπαχάμες ,0% 91 Σουρινάμ ,0% Σύνολο ,5% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας * Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας. α/α Χώρα Εισαγωγές στη Ρωσία προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3303: Αρώματα και κολόνιες Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Γαλλία ,7% 58,5% 2 Ην. Βασίλειο ,1% 11,0% 3 Ιταλία ,2% 8,5% 4 Ισπανία ,4% 5,4% 5 Γερμανία ,4% 3,7% 6 Πολωνία ,6% 2,7% 7 ΗΠΑ ,0% 2,6% 8 Ουκρανία ,1% 2,5% 9 Σουηδία ,8% 1,8% 10 Λευκορωσία ,2% 1,1% 11 Ελβετία ,2% 1,0% 12 ΗΑΕ ,8% 0,2% 17 17

18 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Λεττονία ,9% 0,1% 14 Φιλανδία ,6% 0,1% 15 Κίνα ,1% 0,1% 16 Τουρκία ,3% 0,1% 17 Μπαχρέιν ,7% 0,1% 18 Βέλγιο ,5% 0,1% 19 Ινδία ,0% 0,1% 20 Μολδαβία ,9% 0,1% 21 Τσεχία ,0% 0,0% 22 Αργεντινή ,6% 0,0% 23 Καζακστάν ,5% 0,0% 24 Ν. Κορέα ,8% 0,0% 25 Ομάν ,8% 0,0% 26 Ολλανδία ,4% 0,0% 27 Βουλγαρία ,9% 0,0% 28 Μεξικό ,5% 0,0% 29 Δανία ,8% 0,0% 30 Αυστρία ,8% 0,0% 31 Ταϊβάν ,8% 0,0% 32 Ιρλανδία ,5% 0,0% 33 Σαουδική Αραβία ,6% 0,0% 34 Πορτογαλία ,3% 0,0% 35 Ιαπωνία ,8% 0,0% 36 Καναδάς ,8% 0,0% 37 Ισραήλ ,7% 0,0% 38 Βραζιλία ,0% 39 Σλοβενία ,1% 0,0% 40 Ινδονησία ,0% 18 18

19 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Γρενάδα ,0% 42 Μαλαισία ,0% 43 Ελλάδα ,0% 0,0% 44 Ουγγαρία ,3% 0,0% 45 Μαρόκο ,0% 46 Ανταρκτική ,0% 47 Ιορδανία ,0% 48 Ταϊλάνδη ,9% 0,0% 49 Δημοκρατία της Αμπχαζίας* ,0% 50 Μπαχάμες ,0% 51 Αζερμπαϊτζάν ,0% Σύνολο ,4% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας * Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας. α/α Χώρα Εισαγωγές στη Ρωσία προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3304: Προϊόντα ομορφιάς ή φτιασιδώματος (μακιγιάζ) Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Γαλλία ,3% 28,4% 2 Πολωνία ,7% 10,4% 3 Ιταλία ,7% 10,3% 4 ΗΠΑ ,1% 9,1% 5 Γερμανία ,5% 8,9% 6 Ιρλανδία ,7% 3,9% 7 Κίνα ,5% 3,2% 8 Βέλγιο ,3% 3,0% 9 Ισραήλ ,9% 2,6% 19 19

20 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Ελβετία ,3% 2,2% 11 Λευκορωσία ,4% 2,2% 12 Ην. Βασίλειο ,3% 1,9% 13 Ιαπωνία ,6% 1,4% 14 Τουρκία ,6% 1,3% 15 Ολλανδία ,5% 1,3% 16 Ν. Κορέα ,6% 1,3% 17 Ισπανία ,4% 1,2% 18 Φιλανδία ,9% 1,1% 19 Καναδάς ,8% 0,9% 20 Ουκρανία ,6% 0,7% 21 Ινδία ,2% 0,5% 22 Ταϊβάν ,8% 0,5% 23 Ταϊλάνδη ,8% 0,4% 24 Τσεχία ,0% 0,4% 25 Ελλάδα ,1% 0,4% 26 Λεττονία ,3% 0,3% 27 Αυστρία ,4% 0,2% 28 Σλοβενία ,0% 0,2% 29 Σουηδία ,2% 0,2% 30 Λουξεμβούργο ,0% 0,1% 31 Δανία ,2% 0,1% 32 Κροατία ,4% 0,1% 33 Αυστραλία ,3% 0,1% 34 Μονακό ,5% 0,1% 35 Μεξικό ,2% 0,1% 36 ΗΑΕ ,2% 0,1% 37 Βουλγαρία ,5% 0,1% 20 20

21 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Βραζιλία ,2% 0,1% 39 Λιθουανία ,8% 0,1% 40 Καζακστάν ,6% 0,0% 41 Κύπρος ,8% 0,0% 42 Βιετνάμ ,3% 0,0% 43 Ιορδανία ,7% 0,0% 44 Χονγκ Κονγκ ,9% 0,0% 45 Ν. Αφρική ,1% 0,0% 46 Τυνησία ,0% 47 Πορτογαλία ,7% 0,0% 48 Ουγγαρία ,8% 0,0% 49 Μαρόκο ,6% 0,0% 50 Αργεντινή ,9% 0,0% 51 Μαλαισία ,7% 0,0% 52 Ινδονησία ,5% 0,0% 53 Νέα Ζηλανδία ,2% 0,0% 54 Ισλανδία ,4% 0,0% 55 Ακτή Ελεφαντοστού ,5% 0,0% 56 Δομινικανή Δημοκρατία ,0% 57 Βανουάτου ,1% 0,0% 58 Μαδαγασκάρη ,0% 59 Σρι Λάνκα ,9% 0,0% 60 Μαυροβούνιο ,0% 61 Ομάν ,0% 0,0% 62 Αίγυπτος ,6% 0,0% 63 Εσθονία ,3% 0,0% 64 Συρία ,4% 0,0% 65 Αρμενία ,0% 21 21

22 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Σιγκαπούρη ,9% 0,0% 67 Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας ,1% 0,0% 68 Πακιστάν ,0% 69 Περού ,0% 70 Φιλιππίνες ,5% 0,0% 71 Γρενάδα ,0% 72 Σενεγάλη ,0% 73 Μπαχρέιν ,1% 0,0% 74 Σαουδική Αραβία ,0% 75 Σλοβακία ,0% 76 Σουρινάμ ,0% Σύνολο ,6% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας α/α Χώρα Εισαγωγές στη Ρωσία προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3305: Παρασκευάσματα για τα μαλλιά Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Γερμανία ,4% 21,8% 2 Ρουμανία ,4% 18,2% 3 Ιταλία ,7% 11,3% 4 Γαλλία ,6% 7,9% 5 Βέλγιο ,5% 6,5% 6 Λευκορωσία ,9% 4,6% 7 Ισπανία ,3% 4,3% 8 ΗΠΑ ,7% 4,1% 9 Πολωνία ,0% 3,9% 10 Σλοβενία ,8% 2,3% 22 22

23 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Ιαπωνία ,0% 2,0% 12 Ην. Βασίλειο ,1% 1,5% 13 Σλοβακία ,0% 1,4% 14 Ινδία ,1% 1,3% 15 Ν. Κορέα ,6% 1,1% 16 Ουκρανία ,6% 1,1% 17 Ισραήλ ,1% 1,0% 18 Κίνα ,8% 0,8% 19 Φιλανδία ,3% 0,7% 20 Τουρκία ,0% 0,6% 21 Ελλάδα ,3% 0,5% 22 Σουηδία ,7% 0,5% 23 Βουλγαρία ,3% 0,5% 24 Ουγγαρία ,8% 0,4% 25 Καναδάς ,6% 0,3% 26 Τσεχία ,7% 0,3% 27 Ταϊλάνδη ,5% 0,2% 28 Μεξικό ,9% 0,2% 29 ΗΑΕ ,4% 0,2% 30 Ολλανδία ,4% 0,1% 31 Αυστρία ,8% 0,1% 32 Ελβετία ,1% 0,1% 33 Εσθονία ,5% 0,1% 34 Περού ,5% 0,0% 35 Βραζιλία ,4% 0,0% 36 Ιρλανδία ,7% 0,0% 37 Μαλαισία ,6% 0,0% 38 Λεττονία ,9% 0,0% 23 23

24 α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Μεταβολή Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα σε αξία (kg) ($ΗΠΑ) (kg) ($ΗΠΑ) (kg) / Δανία ,8% 0,0% 40 Μαρόκο ,8% 0,0% 41 Καζακστάν ,0% 0,0% 42 Αυστραλία ,3% 0,0% 43 Πακιστάν ,0% 44 Λιθουανία ,9% 0,0% 45 Συρία ,7% 0,0% 46 Αζερμπαϊτζάν ,8% 0,0% 47 Τυνησία ,0% 48 Αίγυπτος ,0% 49 Ινδονησία ,4% 0,0% 50 Ιορδανία ,2% 0,0% 51 Σρι Λάνκα ,6% 0,0% 52 Χονγκ Κονγκ ,7% 0,0% 53 Κύπρος ,3% 0,0% 54 Βιετνάμ ,8% 0,0% 55 Μαυροβούνιο ,0% 56 Δομινικανή Δημοκρατία ,0% 57 Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας ,0% 58 Αρμενία ,2% 0,0% 59 Νέα Ζηλανδία ,1% 0,0% 60 Σερβία ,0% 61 Ν. Αφρική ,1% 0,0% 62 Κροατία ,0% 63 Νιγηρία ,0% 64 Μονακό ,0% Σύνολο ,5% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 24 24

25 Εισαγωγές στη Ρωσία προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3306: Παρασκευάσματα για την υγιεινή του στόματος ή των δοντιών Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Κίνα ,5% 35,3% 2 Γερμανία ,5% 25,7% 3 ΗΠΑ ,7% 9,3% 4 Ιρλανδία ,3% 6,8% 5 Σλοβακία ,9% 5,8% 6 Ταϊλάνδη ,0% 3,4% 7 Πολωνία ,2% 2,8% 8 Ιταλία ,5% 2,5% 9 Ην. Βασίλειο ,5% 1,7% 10 Ελβετία ,2% 1,4% 11 Λευκορωσία ,2% 0,8% 12 Ν. Κορέα ,3% 0,7% 13 Ινδία ,5% 0,6% 14 Σουηδία ,8% 0,5% 15 Τσεχία ,7% 0,5% 16 Ισπανία ,7% 0,4% 17 Μαλαισία ,0% 0,3% 18 Αυστραλία ,2% 0,3% 19 Βουλγαρία ,4% 0,3% 20 Ισραήλ ,3% 0,2% 21 Γαλλία ,5% 0,1% 22 Ιαπωνία ,2% 0,1% 23 Ουκρανία ,9% 0,1% 24 Βραζιλία ,2% 0,1% 25 Αίγυπτος ,6% 0,1% 26 Ινδονησία ,0% 0,1% 27 Σαουδική Αραβία ,2% 0,0% 25 25

26 Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Καναδάς ,5% 0,0% 29 Σλοβενία ,3% 0,0% 30 Βέλγιο ,4% 0,0% 31 Τουρκία ,0% 32 Ολλανδία ,4% 0,0% 33 ΗΑΕ ,5% 0,0% 34 Λιθουανία ,6% 0,0% 35 Κύπρος ,0% 36 Λουξεμβούργο ,9% 0,0% 37 Δομινικανή Δημοκρατία ,8% 0,0% 38 Άγιος Μαρίνος ,0% 39 Νέα Ζηλανδία ,8% 0,0% 40 Δανία ,1% 0,0% 41 Χονγκ Κονγκ ,8% 0,0% 42 Λεττονία ,5% 0,0% 43 Φιλανδία ,6% 0,0% 44 Αρμενία ,0% 45 Ελλάδα ,8% 0,0% 46 Καζακστάν ,7% 0,0% 47 Ταϊβάν ,2% 0,0% Σύνολο ,5% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 26 26

27 Εισαγωγές στη Ρωσία προϊόντων του κωδικού ΣΟ 3307: Παρασκευάσματα για πριν και μετά το ξύρισμα, αποσμητικά σώματος, αποτριχωτικά Μεταβολή α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) σε αξία / Γερμανία ,8% 14,6% 2 Ην. Βασίλειο ,9% 13,4% 3 Γαλλία ,9% 12,6% 4 Πολωνία ,9% 8,6% 5 Κροατία ,3% 6,4% 6 Ιταλία ,6% 5,8% 7 Ισπανία ,5% 5,2% 8 ΗΠΑ ,0% 5,1% 9 Ουκρανία ,8% 4,7% 10 Τουρκία ,5% 4,1% 11 Τσεχία ,2% 3,0% 12 Σουηδία ,5% 2,7% 13 Κίνα ,5% 2,7% 14 Βουλγαρία ,6% 2,5% 15 Ολλανδία ,0% 1,3% 16 Ν. Κορέα ,5% 1,0% 17 Ινδονησία ,7% 0,8% 18 Ιαπωνία ,5% 0,7% 19 Ουγγαρία ,2% 0,6% 20 Φιλανδία ,5% 0,5% 21 Λευκορωσία ,1% 0,5% 22 Καναδάς ,2% 0,4% 23 Πορτογαλία ,3% 0,3% 24 Ταϊλάνδη ,9% 0,2% 25 Ισραήλ ,8% 0,2% 26 Βέλγιο ,3% 0,2% 27 27

28 Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Ελβετία ,6% 0,2% 28 Μεξικό ,6% 0,2% 29 Αυστρία ,5% 0,2% 30 Δανία ,8% 0,2% 31 Ιρλανδία ,0% 0,1% 32 Ινδία ,6% 0,1% 33 Ελλάδα ,6% 0,1% 34 Ταϊβάν ,6% 0,1% 35 Φιλιππίνες ,5% 0,1% 36 Μονακό ,8% 0,1% 37 Ρουμανία ,7% 0,1% 38 Σλοβενία ,9% 0,1% 39 Γεωργία ,0% 40 Αυστραλία ,8% 0,0% 41 Λεττονία ,0% 0,0% 42 Χονγκ Κονγκ ,6% 0,0% 43 ΗΑΕ ,3% 0,0% 44 Μολδαβία ,8% 0,0% 45 Καζακστάν ,5% 0,0% 46 Λιθουανία ,5% 0,0% 47 Σλοβακία ,2% 0,0% 48 Ν. Αφρική ,4% 0,0% 49 Παναμάς ,9% 0,0% 50 Ιορδανία ,3% 0,0% 51 Μαλαισία ,0% 0,0% 52 Νεπάλ ,8% 0,0% 53 Εσθονία ,8% 0,0% 54 Πουέρτο Ρίκο ,0% 28 28

29 Μεταβολή σε αξία α/α Χώρα Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) Αξία ($ΗΠΑ) Ποσότητα (kg) / Βιετνάμ ,8% 0,0% 56 Λουξεμβούργο ,9% 0,0% 57 Μαρόκο ,0% 58 Νέα Ζηλανδία ,6% 0,0% 59 Μάλτα ,0% 60 Σερβία ,3% 0,0% 61 Γρενάδα ,0% 62 Μαυροβούνιο ,0% 63 Μπαχρέιν ,0% 64 Ομάν ,1% 0,0% 65 Ισλανδία ,2% 0,0% 66 Λίβανος ,0% Σύνολο ,4% 100,0% Πηγή: Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία Ρωσίας 29 29

30 Δ. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι λιανικές πωλήσεις καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας στη Ρωσία καταγράφουν σημαντική αύξηση κατά τα τελευταία 5 έτη. Με μία μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 11%, οι λιανικές πωλήσεις ανήλθαν σε 437,8 δισ. ρούβλια το. Λιανικές Πωλήσεις Καλλυντικών και Προϊόντων Αρωματοποιίας στη Ρωσία Λιανικές πωλήσεις (δισεκ. ρούβλια) 259,4 303,1 345,7 388,9 437,8 Μεταβολή % (σε σχέση με προηγ. έτος) 16,8% 14,1% 12,5% 12,6% Μέση ετήσια μεταβολή (CAGR): 11% Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Λιανικές Πωλήσεις Καλλυντικών και Προϊόντων Αρωματοποιίας στη Ρωσία, δισ. ρούβλια 500,0 450,0 400,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 437,8 388,9 345,7 303,1 259, Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Η μέση ετήσια κατά κεφαλήν δαπάνη των Ρώσων καταναλωτών για καλλυντικά προϊόντα και αρώματα αυξάνεται σταθερά τα τελευταία έτη. Παρόλα αυτά, παραμένει ακόμα σημαντικά χαμηλότερη από αυτή που ισχύει στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ. Μέση ετήσια κατά κεφαλήν δαπάνη για καλλυντικά και προϊόντα αρωματοποιίας Μέση κατά κεφαλήν 1.616, , , , , ,8 δαπάνη (ρούβλια) Μεταβολή % 33,2% 10,2% 17,0% 9,6% 12,3% 12,8% Πηγή: RBC Research Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι Ρώσοι καταναλωτές κατά τα τελευταία 10 έτη, δαπανούν κατά μέσο όρο το 1,38% των συνολικών δαπανών τους για την αγορά καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας. 30

31 Δομή καταναλωτικών δαπανών στη Ρωσία (ποσοστό %) Ομάδες προϊόντων Μ.Ο. Όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Τρόφιμα 42,71 40,21 39,11 37,70 37,97 38,50 37,27 37,08 36,51 37,31 38,44 Προϊόντα εκτός τροφίμων 33,74 35,13 35,99 37,37 36,25 35,57 36,88 37,12 37,71 37,13 36,29 Καλλυντικά προϊόντα 1,36 1,35 1,34 1,27 1,44 1,44 1,43 1,40 1,43 1,38 1,38 Υπηρεσίες 23,55 24,66 24,90 24,93 25,78 25,93 25,85 25,80 25,78 25,56 25,27 Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Εξετάζοντας την πορεία του ποσοστού αυτού, διαπιστώνουμε ότι οι δαπάνες των Ρώσων για την κατανάλωση καλλυντικών προϊόντων επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της ρωσικής οικονομίας. Τις περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης και ύφεσης, το ποσοστό των δαπανών που διαθέτουν οι Ρώσοι για καλλυντικά προϊόντα μειώνεται, ενώ σε περιόδους οικονομικής ανάκαμψης, αυξάνεται και το ποσοστό αυτό. Πορεία ποσοστού καταναλωτικών δαπανών που διατίθεται σε καλλυντικά προϊόντα Πορεία μεταβολής ρωσικού ΑΕΠ 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 1,36 1,35 1,34 1,44 1,44 1,27 1,43 1,40 1,43 1, ,2% 8,5% 5,2% * Πρόβλεψη 4,5% 4,3% 3,4% 1,3% -7,8% 0,6% -3,9%* Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Ωστόσο, οι γυναίκες καταναλωτές, οι οποίες αποτελούν και την πλειοψηφία των καταναλωτών καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας, παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις από τον μέσο Ρώσο καταναλωτή. Σύμφωνα με μελέτες, οι Ρωσίδες δαπανούν για καλλυντικά περίπου το 12% των συνολικών δαπανών τους, αποδεικνύοντας τη σημασία που αποδίδουν στην ομορφιά και την ετοιμότητά τους να δαπανήσουν σημαντικά ποσά για να την αποκτήσουν. Το προφίλ των Ρώσων καταναλωτών φαίνεται να έχει αλλάξει σημαντικά από τη δεκαετία του Η αύξηση της αγοραστικής δύναμης, η είσοδος μεγάλων ξένων εταιρειών στην αγορά και η βελτίωση του δικτύου διανομής, έχουν μεταμορφώσει τη ρωσική αγορά καλλυντικών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σήμερα μία στις δύο Ρωσίδες χρησιμοποιούν κρέμες, μάσκες και προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος, όταν τη δεκαετία του 1990 μόλις μία στις τέσσερις Ρωσίδες έκανε χρήση τέτοιων προϊόντων. Επιπλέον, το 40% των γυναικών χρησιμοποιεί κρέμες για την περιοχή των ματιών, όταν το ποσοστό αυτό κατά τη δεκαετία του 1990 ανερχόταν σε μόλις 10%, ενώ το ίδιο ποσοστό (40%) επισκέπτεται ινστιτούτα ομορφιάς, όταν κατά τη δεκαετία του 2000 το ποσοστό αυτό έφτανε μόλις στο 4%. 31

32 Σε γενικές γραμμές οι Ρωσίδες δαπανούν περισσότερα χρήματα για κοσμητικά καλλυντικά (decorative cosmetics), παρά για λευκά καλλυντικά (white cosmetics), δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στο μακιγιάζ από ότι στη φροντίδα του δέρματος. Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες προϊόντων της ρωσικής αγοράς κατά σειρά δημοτικότητας είναι τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών, τα αρώματα, τα προϊόντα μακιγιάζ, τα προϊόντα για την υγιεινή του στόματος, προϊόντα για ντους και τα λευκά καλλυντικά. Το κύριο μέρος των Ρώσων καταναλωτών αρωμάτων και καλλυντικών ζουν σε μεγάλες πόλεις και στις περιοχές που γειτονεύουν με αυτές, και εκτιμάται ότι καταναλώνουν σχεδόν το 45% του συνολικού όγκου των πωλήσεων. Σύμφωνα με μελέτη της καταναλωτικής ζήτησης που διεξήχθη από τη Synovate Comcon το 2013 σε όλη τη Ρωσία, κατά την επιλογή καλλυντικών προϊόντων οι Ρωσίδες θεωρούν την προηγούμενη εμπειρία τους με το προϊόν και την απουσία αλλεργικών αντιδράσεων ως τους κορυφαίους παράγοντες. Περίπου το 15% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε τυχόν προσθήκη βοτάνων και βιταμινών, ενώ παράγοντες όπως η τιμή, η μάρκα, η συσκευασία ή η χώρα προέλευσης ακολουθούν. Συνολικά, οι παράγοντες που επηρεάζουν τις προτιμήσεις των Ρώσων καταναλωτών είναι: o o o o o o o Τιμή: ο παράγοντας αυτός φαίνεται να έχει μια μάλλον μικρή επιρροή όσον αφορά τους πελάτες από τα μεγάλα αστικά κέντρα (κυρίως τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη), όπου οι καταναλωτές φαίνεται να προτιμούν τις ακριβές μάρκες καλλυντικών. Ποιότητα: η έννοια της ποιότητας εξαρτάται από το τμήμα της αγοράς. Σε γενικές γραμμές προτιμώνται καλλυντικά παρασκευασμένα από φυσικά συστατικά. Στα προϊόντα για τη φροντίδα του δέρματος, οι πελάτες δίνουν περισσότερη προσοχή στη σύνθεση του προϊόντος και την επιρροή του στο δέρμα. Για τα κοσμητικά καλλυντικά, οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για την ευκολία εφαρμογής, την σκληρότητα και άλλα χαρακτηριστικά αυτού του είδους. Πρόσθετα πλεονεκτήματα έχουν τα καλλυντικά που συνδυάζουν την ομορφιά με την παροχή φροντίδας (π.χ. κραγιόν με βιταμίνες). Συσκευασία, σχεδιασμός, μυρωδιά: σημαντικό ρόλο κατά την επιλογή παίζει η αισθητική των εμπορευμάτων, η αριστοκρατική εμφάνιση και η ποιότητα των αρωματικών συστατικών. Εικόνα, μάρκα, διαφήμιση: η τιμή δεν είναι τόσο σημαντική όσο το εμπορικό σήμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η διαφήμιση και το brand positioning παίζει τεράστιο ρόλο. Οι Ρώσοι καταναλωτές φαίνεται ότι πείθονται από τις υποσχέσεις των διαφημίσεων, κυρίως αυτοί που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Χώρα προέλευσης: οι Ρωσίδες δίνουν αρκετή προσοχή στην χώρα προέλευσης των εμπορευμάτων. Παραδοσιακά η Γαλλία εμπνέει εμπιστοσύνη, καθώς τα γαλλικά προϊόντα θεωρούνται a priori υψηλής ποιότητας και κύρους. Τόπος και τρόπος πωλήσεων: οι πωλήσεις μέσω καταλόγων και εξειδικευμένων καταστημάτων είναι οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι, ενώ αυξητική τάση εμφανίζουν οι πωλήσεις μέσω φαρμακείου. Προσφορές: ολοένα και πιο δημοφιλή γίνονται τα προϊόντα που διατίθενται είτε σε οικονομικές συσκευασίες, είτε σε ειδικές προσφορές (πχ. το δεύτερο προϊόν δωρεάν). 32

33 Ε. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ε.1. Διάρθρωση αγοράς Οι εγχώριοι παραγωγοί κατέχουν σχεδόν το 50% των προϊόντων μαζικής και μεσαίας αγοράς (mass-market και middle-market brands). Οι μεγαλύτεροι από αυτούς, όπως οι Kalina, Nevskaya Kosmetika, Svoboda, και Faberilic, παρασκευάζουν προϊόντα τόσο για τη μαζική αγορά, όσο και προϊόντα πολυτελείας, τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά σε ποιότητα με τα δυτικά προϊόντα πολυτελείας. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ξένων και των εγχώριων παραγωγών στα τμήματα μαζικής και μεσαίας αγοράς είναι έντονος. Σε γενικές γραμμές, οι ξένοι παραγωγοί σημειώνουν καλύτερες επιδόσεις από τους εγχώριους λόγω της ευρύτερης χρήσης νέων τεχνολογιών και των μεγαλύτερων προϋπολογισμών για μάρκετινγκ και διαφήμιση που διαθέτουν. Ορισμένοι από τους κορυφαίους ξένους προμηθευτές, π.χ. η Procter & Gamble, η Schwarzkopf & Henkel, η Unilever και η Beiersdorf, έχουν εισέλθει με μεγάλη επιτυχία και στο χαμηλότερο τμήμα της αγοράς. Οι Ρώσοι καταναλωτές φαίνεται να εμπιστεύονται τις ξένες μάρκες περισσότερο από τις εγχώριες, λόγω υψηλότερης ποιότητας. Οι δέκα κορυφαίες μάρκες καλλυντικών στη ρωσική αγορά είναι: 1. L Oreal 2. Avon 3. Kalina 4. Nevskaya Kosmetika 5. Arnest 6. Faberlic 7. Mezoplast 8. Svoboda 9. Unikosmetik 10. Vesna E.2. Κανάλια διανομής Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στα κανάλια διανομής και λιανικής πώλησης των καλλυντικών στη Ρωσία. Πολλές ξένες εταιρείες προχώρησαν στην ίδρυση γραφείων αντιπροσωπείας στη Ρωσία και ως εκ τούτου είναι σε θέση να συνάπτουν συμφωνίες απευθείας με τους λιανοπωλητές χωρίς τη βοήθεια των διανομέων. Οι έμποροι λιανικής πώλησης έχουν γίνει πλέον οι βασικοί παράγοντες της αγοράς, μειώνοντας το ρόλο των διανομέων. Το, το 50% των συνολικών πωλήσεων καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας στη Ρωσία πραγματοποιήθηκε μέσω των αλυσίδων λιανικής πώλησης. Στη Ρωσία υπάρχουν περίπου 200 αλυσίδες καταστημάτων λιανικής πώλησης καλλυντικών, εκ των οποίων οι κορυφαίες είναι οι L'Etoile, Rive Gauche, Ile de Beaute, Douglas Rivoli, Articoli, και Sephora. Στις τρεις πρώτες εξ αυτών αντιστοιχεί το 20% του συνόλου της αγοράς και διαθέτουν καταστήματα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ρωσίας. Οι περισσότερες από τις λοιπές αλυσίδες λιανικής δραστηριοποιούνται μόνο στην περιφέρειά τους και δεν εκπροσωπούνται εκτός αυτής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει τέλος το γεγονός ότι κατά το 33

34 σημειώθηκε αύξηση κατά 7,5% στον αριθμό των αλυσίδων λιανικής πώλησης φυσικών καλλυντικών (βλ. επόμενο κεφάλαιο για φυσικά καλλυντικά στη Ρωσία). Αριθμός καταστημάτων αλυσίδων λιανικής καλλυντικών και προϊόντων αρωματοποιίας στη Ρωσία Πηγή: RBC.Research Τη δεύτερη θέση μεταξύ των καναλιών διάθεσης καλλυντικών προϊόντων στη ρωσική αγορά καταλαμβάνουν οι άμεσες πωλήσεις (μέσω καταλόγου ή με επίσκεψη αντιπροσώπου στον χώρο του καταναλωτή) με μερίδιο 21,5%. Εταιρείες, όπως οι Amway, Avon, Mary Kay, Oriflame, και Faberlic φαίνεται να κυριαρχούν σε αυτόν τον τομέα. Ένα αυξανόμενο μερίδιο (6,4% το ) των πωλήσεων καλλυντικών και προϊόντων περιποίησης πραγματοποιείται μέσω των φαρμακείων, και ειδικά μέσω των αλυσίδων φαρμακείων. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές εμπιστεύονται την ιατρική εφαρμογή των καλλυντικών. Ένα παράδειγμα πολύ επιτυχημένης μάρκας που πωλείται κατεξοχήν στα φαρμακεία είναι η Vichy (L 'Oreal). Τέλος, καλλυντικά προϊόντα εξακολουθούν να διατίθενται μέσω υπαίθριων αγορών, με τον όγκο των πωλήσεων όμως, καθώς και το μερίδιό τους στις συνολικές πωλήσεις (5,2% το ) να μειώνεται σταδιακά. Αντίθετα, το διαδίκτυο έχει αναδειχθεί πρόσφατα σε σημαντικό κανάλι διανομής, με την εμφάνιση πολλών online καταστημάτων. Διάρθρωση καναλιών πώλησης καλλυντικών προϊόντων στη Ρωσία, Φαρμακεία 6,4% Υπαίθριες αγορές 5,2% Άλλα (σούπερμάρκετ, internet κ.α.) 17,0% Άμεσες πωλήσεις (direct sales) 21,5% Εξειδικευμένες αλυσίδες λιανικής πώλησης 49,9% Πηγή: RBC.Research 34