ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ»

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6: «ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ» Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚΕ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Σάββατο, 25 Απριλίου

2 Ποιες είναι οι γενικότερες τάσεις, επιστημονικές και πρακτικές, που επικρατούν σήμερα διεθνώς, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, σε σχέση με την αξιολόγηση του μαθητή; 2

3 1. Σημασία της αξιολόγησης του μαθητή 2. Ορισμός της αξιολόγησης του μαθητή 3. Αθροιστική Vs διαμορφωτική αξιολόγηση 4. Διαφορετικοί ρόλοι/σκοποί της αξιολόγησης 5. Καθορισμός του σκοπού της αξιολόγησης 6. Εργαλεία Μέθοδοι αξιολόγησης 7. Προκλήσεις για την αξιολόγηση του μαθητή 8. Αξιολόγηση μαθητή στην Ευρώπη: Βασικές διαπιστώσεις 3

4 Η έρευνα έχει δείξει ότι η αξιολόγηση του μαθητή συνδέεται άμεσα με την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας και μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της μάθησης (Creemers & Kyriakides, 2008 ). H αξιολόγηση του μαθητή αποτελεί ένα από τους πιο βασικούς παράγοντες για βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων (Darling-Hammond, 2000; Muijs & Reynolds, 2000). 4

5 Η μεγαλύτερη επισκόπηση μετααναλύσεων που έχει γίνει και έδειξε ότι η διαμορφωτική αξιολόγηση στη διδασκαλία αποτελεί τον τρίτο παράγοντα σε μέγεθος (ανάμεσα σε 113 παράγοντες σε όλα τα επίπεδα) που επιδρά στα μαθησιακά αποτελέσματα (Hattie, J. A.C. (2009). Visible Learning: A Synthesis of Over 800 Metaanalyses Relating to Achievement). Οι διάφορες διαστάσεις της ανατροφοδότησης ασκούν σημαντικό ρόλο στα μαθησιακά αποτελέσματα. Π.χ. ο τύπος της ανατροφοδότησης, η συχνότητα χορήγησης δοκιμίων αξιολόγησης, οι ερωτήσεις αξιολόγησης, η αμεσότητα της ανατροφοδότησης. 5

6 Ο εκπαιδευτικός που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την αξιολόγηση: Συγκεντρώνει πληροφορίες για τις ανάγκες των μαθητών του. Αξιολογεί συστηματικά την πρόοδο των μαθητών του. Παρέχει στους μαθητές του εξατομικευμένη ανατροφοδότηση. Με διάφορες ερωτήσεις προσπαθεί να εντοπίσει το βαθμό κατανόησης του μαθήματος από τους μαθητές. Αξιοποιεί τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των μαθητών για να βελτιώσει τη διδακτική του πρακτική. Τηρεί στοιχεία για την πρόοδο των μαθητών του. Ενημερώνει τους μαθητές για την πρόοδό τους. 6

7 Ένας λειτουργικός ορισμός: «Είναι κάθε διαδικασία που δίνει πληροφορίες για τη σκέψη, την επίδοση και την πρόοδο των μαθητών» (Crooks, 2001) 7

8 8

9 Εάν σκεφτούμε τους μαθητές μας ως φυτά: Η αθροιστική αξιολόγηση των φυτών είναι η διαδικασία κατά την οποία απλώς τα μετρούμε. Μπορεί να είναι ενδιαφέρον να συγκρίνεις και να αναλύεις τις μετρήσεις, παρόλα αυτά, οι μετρήσεις αυτές δεν επηρεάζουν την ανάπτυξη των φυτών. Η διαμορφωτική αξιολόγηση, από την άλλη είναι το ίδιο με το να ταΐζεις και να ποτίζεις τα φυτά ανάλογα με τις ανάγκες τους, επηρεάζοντας άμεσα την ανάπτυξή τους. 9

10 Υποβοήθηση της ΜΑΘΗΣΗΣ και επίτευξη των καλύτερων δυνατών μαθησιακών αποτελεσμάτων Ανατροφοδότηση για την πορεία της διδασκαλίας και τρόπους μελλοντικής βελτίωσης Αξιολόγηση μαθητή Διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών και ιδιαιτεροτήτων Συνεχής ενημέρωση και πληροφόρηση ενδιαφερομένων (μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, διεύθυνσης σχολείου) 10

11 Συνεπάγεται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η αξιολόγηση και αφορούν: στο πότε και πόσο συχνά γίνεται η αξιολόγηση στο είδος, την ποικιλία, τη δομή και το περιεχόμενο των τεχνικών αξιολόγησης που θα χρησιμοποιηθούν στη διαδικασία χορήγησης των εργαλείων στον τρόπο καταγραφής και κοινοποίησης των αποτελεσμάτων στη χρήση των αποτελεσμάτων από όλους τους εμπλεκομένους. 11

12 Δοκίμια (πολλαπλή επιλογή, ανάπτυξη, ορθό/λάθος ) Εστιασμένη παρατήρηση Υπόδυση ρόλου Παρουσίαση Αξιολόγηση από συμμαθητές Αυτοαξιολόγηση Φάκελος επιτευγμάτων Έκθεση προόδου 12

13 ΟΟΣΑ (2013). Συνέργειες για καλύτερη μάθηση: μία διεθνής προοπτική στην Αξιολόγηση και Εκτίμηση. evaluationpolicy 13

14 1. Δημιουργία ενός ξεκάθαρου πλαισίου-συστήματος αξιολόγησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων 2. Ξεκάθαροι μαθησιακοί στόχοι στο ΑΠ που να καθοδηγούν την αξιολόγηση του μαθητή 3. Ξεκάθαρα κριτήρια για αξιολόγηση της επίδοσης σε σχέση με εθνικούς στόχους 4. Ισορροπία μεταξύ διαμορφωτικής και τελικής αξιολόγησης 5. Λήψη μέτρων που να αποκλείουν την υπέρμετρη χρήση τυποποιημένων αξιολογήσεων-δοκιμίων (teaching to the test) 6. Αξιοποίηση ποικίλων και εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης που να δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη μάθηση του μαθητή. 14

15 7. Τοποθέτηση του μαθητή στο επίκεντρο της προσπάθειας ενισχύοντας την ικανότητά του να συμμετάσχει στη δική του αξιολόγηση 8. Προώθηση μορφών αξιολόγησης που μπορούν να αποτιμήσουν βασικές ικανότητες, πέρα από γνώσεις 9. Παροχή στήριξης στους εκπαιδευτικούς, ώστε να αναπτύξουν την ικανότητά τους να αξιολογούν (αρχική κατάρτιση και ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση) 10.Ξεκάθαρο σύστημα εκθέσεων αξιολόγησης (προόδου) του μαθητή, που κοινοποιούνται στους γονείς και αξιοποιούνται για σκοπούς βελτίωσης 11.Διασφάλιση διαφάνειας, συνοχής και αμεροληψίας στην αξιολόγηση και βαθμολόγηση του μαθητή 15

16 1. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ, ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗΣ & ΤΕΛΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: Εφαρμόζονται και στα τριάντα έξι εκπαιδευτικά συστήματα της ΕΕ. Αυτές ποικίλουν μεταξύ τους. Σε αυτές υιοθετούνται είτε περιγραφικές είτε ποσοτικές μορφές αξιολόγησης είτε γίνεται συνδυασμός και των δύο. 2. ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: Σε αρκετά συστήματα αναπτύσσεται με συγκεκριμένες ρυθμίσεις που ξεκαθαρίζουν τις μορφές, τους τρόπους και τη χρήση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, τα κριτήρια αξιολόγησης, τη διασύνδεση των κριτηρίων με τα ΑΠ, τις κλίμακες αξιολόγησης, το σύστημα βαθμολόγησης, την πρόσβαση στα αποτελέσματα κ.ά. 16

17 3. Η ΚΥΠΡΟΣ: Αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία δεν καταγράφονται στοιχεία που αφορούν την επίδοση του μαθητή σε επίσημα βιβλία του σχολείου, είτε περιγραφικά είτε με βαθμούς. 4. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: Στη συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών παραδίδεται με τη μορφή δελτίου προόδου στο τέλος της σχολικής χρονιάς (ή και ενδιάμεσα) σε όλες ή σε κάποιες τάξεις είτε αριθμητική βαθμολογία είτε περιγραφική είτε συνδυασμός και των δύο. 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ: Σε μερικά εκπαιδευτικά συστήματα (π.χ., Γερμανία, Αγγλία, Ουαλία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία κ.ά.) δίνεται στους γονείς περιγραφική έκθεση του παιδιού. 17

18 6. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: Σε αρκετά συστήματα συμπεριλαμβάνουν στο δελτίο προόδου, εκτός από τη βαθμολογία στα κύρια μαθήματα, και βαθμολογίες-περιγραφές για την προσπάθεια που καταβάλλουν οι μαθητές (π.χ., Ιρλανδία, Αγγλία, Ουαλία κ.ά.) 7. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: Σε κάποιες χώρες καθορίζεται με συγκεκριμένες οδηγίες από την κεντρική εκπαιδευτική αρχή η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, ώστε να μετρηθεί η επίδοση του μαθητή, (π.χ., Γερμανία, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία), ενώ σε άλλες χώρες αποφασίζει για τη διαδικασία αυτή το ίδιο το σχολείο (π.χ., Σουηδία, Φινλανδία, Τσεχία). 8. ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ: Σε κάποιες χώρες παρέχεται η αυτονομία στη σχολική μονάδα να επιλέξει τον τρόπο και τα εργαλεία αξιολόγησης, καθώς και το τι θα επιδοθεί στους γονείς στο τέλος της κάθε χρονιάς (π.χ., Σουηδία, Φινλανδία). 18

19 Ποιοι είναι οι προβληματισμοί και ποιες είναι οι εισηγήσεις σας για το παρόν και το μέλλον του συστήματος αξιολόγησης του μαθητή στο κυπριακό δημοτικό σχολείο σε σχέση με: 1. τις στρατηγικές και τις πρακτικές του εκπαιδευτικού στην τάξη 2. την πολιτική και τις πρακτικές της σχολικής μονάδας και 3. την πολιτική και τις ευθύνες του εκπαιδευτικού συστήματος; 19

20 Επίπεδα Α) Τάξη (στρατηγικές και πρακτικές) Καλές πρακτικές σήμερα Δυσκολίες, Αδυναμίες, Προβλήματα Εισηγήσεις, Προτάσεις για το μέλλον Β) Σχ.Μονάδα (πολιτική και πρακτικές) Γ) Εκπ.Σύστημα (πολιτική και ευθύνες) 20