Ενθάρρυνση για την έναρξη των Πράσινων ηµόσιων Συµβάσεων

Transcript

1 Ενθάρρυνση για την έναρξη των Πράσινων ηµόσιων Συµβάσεων ηµήτρης Γιάκος Περιβαλλοντολόγος, MSc Τι είναι οι Πράσινες ηµόσιες Συµβάσεις Ο όρος πράσινες ή οικολογικές δηµόσιες συµβάσεις αναφέρεται στη διαδικασία σύναψης συµβάσεων προµήθειας προϊόντων, υπηρεσιών και έργων από δηµόσιους φορείς κατά την οποία λαµβάνονται υπόψη: όχι µόνο οικονοµικές παράµετροι, όπως η τιµή, καλύτερη σχέση απόδοσης-τιµής, ποιότητα, διαθεσιµότητα, λειτουργικότητα αλλά και περιβαλλοντικές παράµετροι, όπως οι επιπτώσεις του προϊόντος στο περιβάλλον σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του «Πρασινίζοντας» τη διαδικασία προµηθειών οι οργανισµοί του δηµοσίου µπορούν να χρησιµοποιήσουν την αγοραστική τους δύναµη για να βοηθήσουν στην προώθηση πράσινων προϊόντων στη διεθνή και εγχώρια αγορά 1

2 Το δυναµικό των Π Σ (1/2) Οι δηµόσιες αρχές στην Ευρώπη ξοδεύουν ετησίως πάνω από 1 τρις ευρώ (περίπου το 16% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης) για προµήθειες Η µεγάλη αυτή αγοραστική δύναµη περικλείει ένα σηµαντικό δυναµικό το οποίο µπορεί να: Οδηγήσει την αγορά προς την παραγωγή φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων Επηρεάσει τη συµπεριφορά των εταιρειών και των καταναλωτών Συνεισφέρει άµεσα στην προστασία του περιβάλλοντος Το δυναµικό των Π Σ (2/2) Αν όλοι οι δηµόσιοι οργανισµοί της Ε.Ε. προµηθεύονταν για παράδειγµα «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια (ηλεκτρική ενέργεια προερχόµενη από ανανεώσιµες πηγές), η Ε.Ε. θα πληρούσε το 18% των δεσµεύσεων του Κιότο Πάνω από 2,8 εκ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές αγοράζονται κάθε χρόνο από τις δηµόσιες αρχές της Ε.Ε. Η αγορά ενεργειακώς αποδοτικών µοντέλων Η/Υ θα µείωνε αφενός το κόστος των λογαριασµών για ηλεκτρική ενέργεια και αφετέρου την εκποµπή CO2 κατά τόνους! Αν οι δηµοτικές αρχές χρησιµοποιούσαν εξοπλισµό εξοικονόµησης νερού στις εγκαταστάσεις τους, αυτό θα µείωνε την κατανάλωση νερού στην Ε.Ε. κατά 200 εκ. τόνους! (Relief project ) 2

3 Τα Οφέλη των Π Σ (1/3) Περιβαλλοντικά οφέλη Παγκόσµια: Μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (συνεισφορά στην προστασία του παγκόσµιου περιβάλλοντος) Συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη άλλων περιοχών του πλανήτη Τοπικά: Βελτίωση του τοπικού περιβάλλοντος Βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος Τα Οφέλη των Π Σ (2/3) Οικονοµικά οφέλη Εξοικονόµηση χρηµάτων (κόστος κύκλου ζωής) Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών 3

4 Τα Οφέλη των Π Σ (3/3) Τα οφέλη για τους οργανισµούς Περισσότερη διαφάνεια και αποτελεσµατικότητα στη διαδικασία σύναψης δηµοσίων συµβάσεων Βελτίωση του πολιτικού προφίλ και της νοµιµότητας των διαδικασιών Σεβασµός στην υπάρχουσα και µελλοντική ευρωπαϊκή νοµοθεσία Ξεπερνώντας τα βασικά εµπόδια Έλλειψη πολιτικής στήριξης - οι πολιτικοί φορείς πρέπει να πειστούν για τα οφέλη των Π Σ, βρείτε φορείς που θα υποστηρίξουν τις πράσινες προµήθειες Έλλειψη απαραίτητων γνώσεων Υπάρχει ανάγκη παροχής της απαραίτητης πληροφόρησης για την ενσωµάτωση περιβαλλοντικών κριτηρίων στη διαδικασία των προµηθειών/ συµβάσεων Οικονοµικές συνέπειες - Ελέγξτε τη διαθεσιµότητα πράσινων προϊόντων στην αγορά, λάβετε υπόψη το κόστος όλου του κύκλου ζωής του προϊόντος Συστηµατική διαδικασία - Σχεδιάστε και εφαρµόστε µία διαδικασία για την εφαρµογή Π Σ από όλα τα τµήµατα του φορέα => Θέστε προτεραιότητες και στόχους 4

5 Dunkerque Γαλλία (1/2) κάτοικοι Το 1996 ξεκίνησε πιλοτική εφαρµογή πράσινων προµηθειών για τρεις κατηγορίες προϊόντων Καθαριστικά, Χαρτί και Χρώµατα Βαφής Το περιβαλλοντικό τµήµα του ήµου εφάρµοσε την παρακάτω µεθοδολογία: Βήµα 1ο: Έρευνα αγοράς σε κοινούς προµηθευτές για φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα Βήµα 2ο: Ενηµέρωση των εργαζοµένων για τους στόχους του ήµου και τις επικείµενες αλλαγές Dunkerque Γαλλία (2/2) Βήµα 3ο: Έλεγχος και αξιολόγηση των δειγµάτων πράσινων προϊόντων Βήµα 4ο: Εξαγωγή συµπερασµάτων και επιλογή των κατάλληλων προϊόντων Βήµα 5ο: Έναρξη της διαδικασίας προµηθειών πράσινων προϊόντων και σταδιακή αντικατάσταση των συµβατικών Βήµα 6ο: ιάδοση των αποτελεσµάτων Τελικά: Εισαγωγή πράσινων προϊόντων, τιµές και ποιότητα σε επίπεδο συµβατικών προϊόντων 5

6 Vorarlberg Αυστρία (1/2) Πολιτεία αποτελούµενη από 98 ήµους και κατοίκους Με βάση την εθνική νοµοθεσία ξεκίνησαν δράσεις πράσινων προµηθειών το 1998 από την περιβαλλοντική υπηρεσία της πολιτείας Ως πρώτο βήµα εστάλη ένα ερωτηµατολόγιο σε όλους τους υπεύθυνους προµηθειών των ήµων Το ερωτηµατολόγιο αφορούσε κυρίως: εµπλεκόµενους στις προµήθειες και προκηρύξεις διαγωνισµών, εφαρµογή πράσινων κριτηρίων, την άποψη τους για το υπό εφαρµογή σχέδιο Vorarlberg Αυστρία (2/2) ηµιουργήθηκε οδηγός πράσινων προµηθειών για αναλώσιµα γραφείου και δόµηση µε πράσινα κριτήρια, διανοµή του σε όλους τους ήµους Τελικά δηµιουργήθηκε δίκτυο ήµων για τις πράσινες προµήθειες (25 και 15 µέλη αντίστοιχα) Αποτελέσµατα: µείωση των τιµών, δράσεις εκπαίδευσης υπαλλήλων, σχεδιασµός διακηρύξεων, συναντήσεις συζητήσεις, ανταλλαγή πληροφοριών και απονοµή βραβείων στους ήµους µε την πιο καινοτόµο δράση 6

7 Ελλάδα Κοινή προµήθεια χαρτιού (1/2) Αποτελέσµατα: Κατατέθηκε µόνο µία προσφορά από την εταιρεία XEROX (πληρούσε όλες τις προδιαγραφές) Η ποσότητα ήταν: 430 κούτες των 5 πακέτων των 500 φύλλων η κάθε µία Η τιµή για κάθε πακέτο ήταν 2,34 Ελλάδα Κοινή προµήθεια χαρτιού (2/2) Οικονοµικά στοιχεία: Λόγω της ποσότητας, από τιµή πολύ κοντά στα 3, επετεύχθη τιµή αγοράς 2,34 Για συµβατικό χαρτί η τιµή θα ήταν 2,20 Για την Καλλιθέα Ρόδου όµως η τιµή προµήθειας ανακυκλωµένου χαρτιού είναι χαµηλότερη από αυτή του συµβατικού χαρτιού (2,40 ) Συµπέρασµα: Οι κοινές προµήθειες µπορούν να µειώσουν σηµαντικά τις τιµές και µελλοντικά αφού υπάρχει ζήτηση- να γίνουν και οι αντίστοιχες αλλαγές στην αγορά σε επίπεδο διαθεσιµότητας πράσινων προϊόντων 7

8 Η εκστρατεία Procura + (1/4) Η εκστρατεία Procura + ξεκίνησε από τον Οργανισµό ICLEI πριν µερικά χρόνια µε στόχο την προώθηση των πράσινων προµηθειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο Απώτερος στόχος είναι η βελτίωση του περιβάλλοντος µέσω των αποφάσεων που λαµβάνονται σε τοπικό επίπεδο Η εκστρατεία αποσκοπεί µεταξύ άλλων στη µείωση των δαπανών για προµήθειες & στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων Οι δηµόσιοι οργανισµοί που είναι µέλη της εκστρατείας οριοθετούν ποσοτικούς στόχους για τις πράσινες προµήθειες που καλούνται να εκπληρώσουν σε ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα (π.χ. προµήθεια 20% «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας µέχρι το 2008) Η εκστρατεία Procura + (2/4) Τα µέλη της εκστρατείας έχουν στη διάθεση τους µία αναλυτική µεθοδολογία για την προώθηση των οικολογικών προµηθειών Στο εγχειρίδιο που διατίθεται στα µέλη της δίνονται αναλυτικές περιβαλλοντικές τεχνικές προδιαγραφές για έξι (6) κατηγορίες προϊόντων: Ηλεκτρική ενέργεια προερχόµενη από ΑΠΕ Ηλεκτρονικός εξοπλισµός Βιολογικά τρόφιµα Κτήρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης Προϊόντα καθαρισµού Χρήση οχηµάτων χαµηλών εκποµπών για τις δηµόσιες µεταφορές 8

9 Μεθοδολογία Procura + (3/4) 1-6 µήνες 3-6 µήνες 2Θέσπιση στόχων εστιασµένων στα προϊόντα 3Ανάπτυξη σχεδίου δράσης 3-6 µήνες 1 Βασική απογραφή 4 Υλοποίηση σχεδίου δράσης Παρακολούθηση 5 προόδου και έκθεση αποτελεσµάτων µήνες 4-8 µήνες Συµµετοχή στην εκστρατεία (4/4) Η ΕΠΤΑ είναι ο Εθνικός Εταίρος της εκστρατείας για την Ελλάδα Πρωταρχικό βήµα είναι η λήψη πολιτικής απόφασης που δεσµεύει τον οργανισµό Το ICLEI και οι εθνικοί φορείς παρέχουν διαρκή στήριξη στους φορείς για την υλοποίηση των στόχων που θέτουν Οι φορείς κάνουν αναφορές στο ICLEI σχετικά µε την πρόοδο των δράσεων και εφόσον εκπληρώσουν επιτυχώς τους στόχους τους παίρνουν πιστοποίηση από το ICLEI ως ήµοι που εφαρµόζουν πράσινες προµήθειες 9

10 Το πρόγραµµα GreenMed Έχοντας θέσει ως στόχο την προώθηση των πράσινων προµηθειών σε χώρες µε µικρή εµπειρία σε τέτοια θέµατα, φορείς από την Ελλάδα και την Πορτογαλία προχώρησαν στην υλοποίηση του προγράµµατος LIFE Περιβάλλον GreenMed Στα πλαίσια του έργου αναπτύχθηκε ένας οδηγός βήµα προς βήµα για την ενσωµάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλα τα στάδια σύναψης συµβάσεων προµηθειών και υπηρεσιών, από τη σύνταξη των τεχνικών προδιαγραφών µέχρι τους όρους εκτέλεσης της σύµβασης Ο οδηγός αυτός που ονοµάζεται Μοντέλο Πράσινου Κέρδους είναι διαθέσιµος στη διεύθυνση: Username: user Password: goodbi198 Πηγές πληροφόρησης GreenMed Μοντέλο Πράσινου Κέρδους Το Αγοράστε Οικολογικά! της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Βέλτιστες πρακτικές του ICLEI: Ιστοσελίδα Ηµερίδας: Εκστρατεία Procura+ : Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Οικολογικά σήµατα: Ευρωπαϊκό Οικολογικό σήµα, Blue Angel, Nordic Swan... 10