Η κοινωνική οργάνωση της αρχαϊκής εποχής

Transcript

1 Η κοινωνική οργάνωση της αρχαϊκής εποχής 1. Οι ευγενείς (ἀγαθοί, ἄριστοι, εὐπατρίδες, ἐσθλοί): κάτοχοι γης, ιππείς, ασκούσαν σώμα και πνεύμα (ιδανικό τους ο καλός κἀγαθός πολίτης). 2. Οι πολλοί, ο δήμος (πλῆθος, ὄχλος, κακοί): α. μικρομεσαίοι ιδιοκτήτες γης, β. ακτήμονες, γ. κάποιοι ασχολήθηκαν με εμπόριο-βιοτεχνία. [1+2: ελεύθεροι, πολίτες] 3. Οι δούλοι [όχι ελεύθεροι, όχι πολίτες]. Υπάρχουν για να μπορούν οι πιο πάνω να είναι πολίτες, δηλ. να συμμετέχουν στα κοινά.

2 Η κρίση του ομηρικού κόσμου Τι; Κατ αρχάς, οικονομική κρίση. Πότε; Από τα τέλη του 9 ου αι. Αίτια: Πληθυσμιακή αύξηση οικονομική κρίση για τους εξής λόγους: α. λίγες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις β. συγκέντρωση της γης στα χέρια λίγων γ. απουσία ειδίκευσης και άλλων πόρων πέραν της γεωργίας.

3 Η κρίση του ομηρικού κόσμου Τι; Επίσης πολιτική κρίση. Πώς; Οι ευγενείς (κάτοχοι γης δύναμη) αμφισβήτησαν την εξουσία του βασιλιά περιόρισαν τη βασιλική εξουσία μετάβαση από μοναρχία σε αριστοκρατία.

4 Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης του ομηρικού κόσμου 1. Ανάπτυξη εμπορίου βιοτεχνίας (ειδίκευση) π.χ. Αθήνα 2. Κατακτητικοί πόλεμοι για εδαφική επέκταση π.χ. Σπάρτη, Αργος, Ήλιδα 3. Ίδρυση αποικιών (Β Αποικισμός) π.χ. Μέγαρα, Χαλκίδα, Μίλητος Αποτέλεσμα (ιδίως του 1 και 3): εγκατάλειψη της κλειστής αγροτικής οικονομίας, ανάπτυξη της αστικής οικονομίας.

5 Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης του ομηρικού κόσμου ΕΞΑΙΡΕΣΗ: Η Μακεδονία, Ήπειρος, Αιτωλία, Ακαρνανία, Αρκαδία δεν ακολούθησαν (λόγω γεωγραφικής απομόνωσης κυρίως) την ίδια οικονομική πορεία : Διατήρησαν τη φυλετική οργάνωση.

6 Ο Β Αποικισμός Πότε; Τι; 8 ος 6 ος αι. Ίδρυση αποικιών στη Βόρεια Μ. Ασία (Ελλήσποντος, Προποντίδα, Βόσπορος, Εύξεινος Πόντος), στη Μέση Ανατολή και στη Δύση (κυρίως Κάτω Ιταλία και Σικελία: Μεγάλη Ελλάδα)

7 Ο Β Αποικισμός Χαρακτηριστικά 1. Επιχείρηση οργανωμένη εξ ολοκλήρου από τη μητρόπολη. Υπήρχε οικιστής διορισμένος από την πόλη και επίσημη τελετή με συγκεκριμένα στάδια (διαφορά από Α αποικισμό) 2. Η αποικία ήταν μια νέα πόλη-κράτος αυτόνομη και αυτάρκης. 3. Οι δεσμοί αποικίας-μητρόπολης ήταν χαλαροί, ενίοτε ανύπαρκτοι, και, σπανιότερα, οι σχέσεις εχθρικές.

8 Ο Β Αποικισμός Αίτια: 1. H στενοχωρία. 2. Η έλλειψη μετάλλων. 3. Αναζήτηση νέων αγορών (για πώληση και αγορά προϊόντων). 4. Οι εσωτερικές πολιτικές διαμάχες. 5. Οι γνώσεις που διέθεταν για τους θαλάσσιους δρόμους και τις περιοχές εγκατάστασης. 6. Ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων.

9 Ο Β Αποικισμός Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ Προκύπτει από τη γεωγραφική και πληθυσμιακή εξάπλωση του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο και σε όλη τη Μεσόγειο. (Γιατί μπορούμε να μιλάμε για επανασύνδεση με τη Μεσόγειο;) 1. Περιορισμός της δραστηριότητας άλλων λαών, ιδιαίτερα των Φοινίκων.

10 Ο Β Αποικισμός: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ 2. Επιπτώσεις στον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ i. Ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων μεταξύ Ελλήνων και γηγενών πληθυσμών. π.χ. χαλκιδικό αλφάβητο διάδοση στην Κ. Ιταλία δημιουργία λατινικού αλφαβήτου δύο -> duo τρία -> tria κλάω, κλάσμα, κλάσις -> classis (-> classic -> κλασικός) ἐστί -> est ii. Οι αποικίες χώροι πειραματισμού για τους Ελληνες π.χ. προσωκρατική φιλοσοφία: πυθαγόρειοι.

11 Ο Β Αποικισμός: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ 3. Επιπτώσεις στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ i. Ανάπτυξη του 2γενούς και 3γενούς τομέα της οικονομίας (βιοτεχνίας, εμπορίου). ii. Εφεύρεση νομίσματος: α. το εμπόριο γίνεται χρηματικό (όχι πλέον ανταλλακτικό) β. το νόμισμα κύριο μέσο συναλλαγής ώθηση στις συναλλαγές και το εμπόριο

12 Ο Β Αποικισμός: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ 4. Επιπτώσεις στην ΚΟΙΝΩΝΙΑ i. Ανάπτυξη της αστικής τάξης, δηλ. των βιοτεχνών, των εμπόρων και των ναυτικών. Είναι η νέα κατηγορία πλουσίων διεκδικούν μερίδιο στην άσκηση της εξουσίας, την οποία κατείχαν ως τώρα αποκλειστικά οι άριστοι το αριστοκρατικό πολίτευμα περνά κρίση μετάβαση στην ολιγαρχία (κριτήριο για τη συμμετοχή στην εξουσία το εισόδημα). ii. Το αριστοκρατικό πολίτευμα περνά κρίση και για έναν ακόμη λόγο: Ο πολίτης με οικονομική ευχέρεια (αστική τάξη) εξοπλίζεται με δικά του έξοδα και γίνεται ὁπλίτης (ὅπλον = η ασπίδα) οπλιτική φάλαγγα ανάπτυξη της ιδέας της ισότητας (αφού ο στρατός δεν βασίζεται πλέον στους ἱππεῖς, δηλ. στους ευγενείς) ii. Ανάπτυξη της δουλείας λόγω της ανάγκης για πολλά και φτηνά εργατικά χέρια, δηλ. η δουλεία αποτελεί παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης. Για πρώτη φορά «ἀργυρώνητοι» δούλοι (ως τότε μόνο «δορυάλωτοι» ή λόγω χρεών).