Οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου στo πλαίσιο της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2015.

Transcript

1 Οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου στo πλαίσιο της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το Δήλωση της κυρίας Χρυστάλλας Γιωρκάτζη, Διοικητού της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στη συνάντηση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού. Λευκωσία, 1 Δεκεμβρίου 2014 Με εκτίμηση, σεβασμό και συναίσθηση ευθύνης προσέρχομαι στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού ύστερα από την ευγενική πρόσκλησή σας να καταθέσω τις απόψεις μου ως Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας με την ευκαιρία της συζήτησης του Προϋπολογισμού του κράτους για το έτος 2015 ενός έτους για το οποίο είμαι αισιόδοξη ότι μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για επάνοδο της οικονομίας μας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτή η αισιοδοξία βασίζεται στο γεγονός ότι η μέχρι τώρα πορεία προόδου προς έξοδο από την κρίση επιτυγχάνεται με ρυθμούς πιο γρήγορους και αποτελέσματα πιο θετικά από τις αρχικές προβλέψεις. Η ωριμότητα που επιδεικνύει ο κυπριακός λαός στις δύσκολες στιγμές που διέρχεται, υποβοηθά οπωσδήποτε αυτή την πορεία ανάκαμψης. Κατά τη διάρκεια του 2013 ο τραπεζικός τομέας στη χώρα μας αντιμετώπισε την πιο κρίσιμη περίοδο στην ιστορία του. Κυπριακές τράπεζες αντιμετώπισαν μεγάλα προβλήματα ρευστότητας και διευρυμένων ανισοσκελειών στους ισολογισμούς τους, με τα γνωστά αποτελέσματα. Από τότε, τα προβλήματα αντιμετωπίζονται αποφασιστικά με μια σειρά διορθωτικών μέτρων τα οποία επανατοποθετούν το τραπεζικό σύστημα πάνω σε υγιείς βάσεις. Τα συστημικά πιστωτικά ιδρύματα έχουν ενισχύσει την κεφαλαιακή τους επάρκεια, ενώ ενδυναμώθηκε σημαντικά το τραπεζικό κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο. Τα μεγαλύτερα πιστωτικά ιδρύματα προχωρούν με την υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσής τους, ενώ η εφαρμογή της εταιρικής διακυβέρνησης έχει βελτιωθεί και οι αλλαγές θα είναι συνεχείς. Τέσσερις μεγάλες τράπεζες της Κύπρου συμμετείχαν στην πανευρωπαϊκή άσκηση αξιολόγησης των τραπεζών που διενεργήθηκε από κοινού με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Τα αποτελέσματα της άσκησης αναφορικά με τις τέσσερις τράπεζες επιτρέπουν 1

2 πλέον στον τραπεζικό τομέα να επικεντρωθεί στις συνήθεις λειτουργίες του και να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πορεία της οικονομικής ανάκαμψης της Κύπρου. Οι υγιείς και επαρκώς πλέον κεφαλαιοποιημένες τράπεζες θα είναι σε θέση να χορηγούν βιώσιμα δάνεια σε νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Παράλληλα, η ΚΤΚ θα μπορέσει τώρα να επικεντρωθεί και να εγκύψει στο θέμα των αναδιαρθρώσεων των δανείων, που πρέπει να είναι λογικές, δίκαιες και βιώσιμες, γεγονός που θα μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και που αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις στα επιτόκια και το γενικότερο οικονομικό κλίμα, προς όφελος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Σε σχέση με την οικονομία γενικότερα και το ρυθμό ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ, θα ήθελα να σημειώσω με ικανοποίηση τις θετικότερες, σε σχέση με τις αναμενόμενες, εξελίξεις από τη σύναψη του Μνημονίου Συναντίληψης. Οι αρχικές προβλέψεις των δανειστών μας για σημαντική ύφεση το 2013 ύψους 8,7%, δεν επαληθεύτηκαν και μετά από διαδοχικές αναθεωρήσεις, η μείωση του ΑΕΠ τελικά περιορίστηκε σημαντικά πιο κάτω, και συγκεκριμένα στο 5,4%. Σε σχέση δε με το 2014, η Τρόικα είχε υιοθετήσει ένα πολύ συντηρητικό βασικό σενάριο κατά την πέμπτη αξιολόγηση του οικονομικού προγράμματος που έγινε τον Ιούλιο του 2014, το οποίο τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναθεωρήσει πρόσφατα, εκτός του πλαισίου του οικονομικού προγράμματος. Συγκεκριμένα, ενώ η πρόβλεψη της πέμπτης αξιολόγησης τον Ιούλιο του 2014 αναφερόταν σε ύφεση της τάξης του 4,2% για το 2014, στις πιο πρόσφατες αναθεωρημένες προβλέψεις του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 3,2% και 2,8%, αντίστοιχα. Με βάση και τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η ΚΤΚ πιστεύει ότι η πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φαίνεται πιο ρεαλιστική. Οι προβλέψεις της Τρόικας από την πέμπτη αξιολόγηση έχουν ενσωματωθεί στον κρατικό Προϋπολογισμό για το Ως εκ τούτου, ο εν λόγω Προϋπολογισμός είναι εκ των πραγμάτων συντηρητικός, γεγονός που θα επιτρέψει κατά την άποψή μου την γρηγορότερη επίτευξη -και με θετικές αποκλίσεις- των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί. Αυτό εξάλλου απαιτείται για την πλήρη ανάκτηση της εμπιστοσύνης, την εξάλειψη της αβεβαιότητας, καθώς και την επιστροφή της οικονομικής δραστηριότητας σε θετικά και βιώσιμα επίπεδα. Γι αυτό επιβάλλεται και η συνεχής προσήλωση 2

3 στους δημοσιονομικούς στόχους και η αυστηρή υλοποίηση των μέτρων που συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό για το Σε ότι αφορά την οικονομική δραστηριότητα το 2015, σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μικρή ανάκαμψη στην εγχώρια ζήτηση, οι αναθεωρημένες προβλέψεις τόσο του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και του Υπουργείου Οικονομικών για την οικονομική δραστηριότητα, αναφέρονται σε οριακή αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 0,5% περίπου σε πραγματικούς όρους. Συμφωνούμε με αυτές τις εκτιμήσεις. Σε σχέση με το δημοσιονομικό ισοζύγιο, οι προβλέψεις των διεθνών δανειστών μας στα πλαίσια της αξιολόγησης του προγράμματος στήριξης της οικονομίας, σε γενικές γραμμές ακολουθούσαν τις σχετικά πιο απαισιόδοξες προβλέψεις τους για τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Το δημοσιονομικό έλλειμμα, ως ποσοστό του ΑΕΠ με βάση το Μνημόνιο Συναντίληψης που συνομολογήθηκε τον Απρίλιο του 2013 τοποθετούσε την εν λόγω πρόβλεψη στο 8,3% του ΑΕΠ για το Τελικά, το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε στο 5,4% του ΑΕΠ δηλαδή κατά 3 περίπου ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από ότι είχε αρχικά προβλεφθεί. Εν μέρει, η θετική απόκλιση προήλθε από τη σχετικά μικρότερη από την αναμενόμενη ύφεση. Κυρίως όμως, προήλθε από τις μειώσεις στο σκέλος των δαπανών, γεγονός που πρέπει να πιστωθεί στην αποτελεσματική υλοποίηση του κρατικού προϋπολογισμού. Οι διεθνείς δανειστές μας προβλέπουν ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2014 θα διαμορφωθεί στο 4,7% του ΑΕΠ. Όμως, η πρόβλεψη αυτή είναι ήδη ξεπερασμένη, όπως διαφαίνεται και από τις πιο αναθεωρημένες προβλέψεις του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αναφέρονται σε έλλειμμα της τάξης του 4,4% και 3%, αντίστοιχα. Αυτές οι αναθεωρήσεις καθιστούν σχετικά πιο ευοίωνες και τις δημοσιονομικές εκτιμήσεις για το 2015, νοουμένου φυσικά ότι συνεχιστεί η συνεπής και συνετή υλοποίηση του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς, ότι οι πραγματικά ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού θα πρέπει να παραγνωρίζονται, όπως ούτε και η κοινωνική ευαισθησία του κράτους. Αντίθετα, το περαιτέρω ορθολογιστικό νοικοκύρεμα των δημόσιων οικονομικών θα επιτρέψει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ουσιαστική στήριξη των δυσπραγούντων συμπολιτών μας. 3

4 Θα ήθελα τέλος, να αναφερθώ σε συντομία στο δημόσιο χρέος και να σημειώσω ότι σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της συνολικής αξιολόγησης των κυπριακών τραπεζών, διαφαίνεται ότι το 1 δισ. που υπάρχει στο Πρόγραμμα Στήριξης της κυπριακής οικονομίας από τους διεθνείς δανειστές της και το οποίο προοριζόταν για κάλυψη κεφαλαιακών αναγκών του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, δεν θα χρησιμοποιηθεί για τον εν λόγω σκοπό. Συνεπώς, είναι πιθανό σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, η Κυπριακή Δημοκρατία είτε να μην χρειαστεί το εν λόγω απόθεμα είτε να το αξιοποιήσει για αναχρηματοδότηση υφιστάμενου χρέους που φέρει υψηλότερο επιτόκιο. Σημαντική επίσης βελτίωση του ύψους του δημοσίου χρέους αναμένεται να προκύψει από τη διατήρηση και επαύξηση των εξοικονομήσεων που επετεύχθησαν από τα μέχρι τώρα καλύτερα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Είναι γεγονός ότι, οι μέχρι τώρα εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα, στα δημοσιονομικά και στην οικονομία ευρύτερα στις δύσκολες στιγμές που περνά ο τόπος, συνθέτουν μια θετική προοπτική. Αυτό αναγνωρίζεται και από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης οι οποίοι προχώρησαν πρόσφατα σε αναβαθμίσεις της Κυπριακής οικονομίας. Οι αναβαθμίσεις αυτές αντανακλούν τη σταδιακή αλλά σταθερή επανάκτηση της αξιοπιστίας των αγορών στον κυπριακό χρηματοπιστωτικό τομέα και την οικονομία ευρύτερα. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό και από μόνο του δεν μπορεί να αποτελεί ούτε τελικό σκοπό ούτε λόγο για εφησυχασμό. Χρειάζεται εγρήγορση γιατί ο τελικός στόχος είναι η πλήρης αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία, η διασφάλιση υγιών μακροοικονομικών συνθηκών και η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Καταλήγοντας, θα ήθελα λοιπόν να επαναλάβω την προσήλωση τόσο της ΚΤΚ όσο και εμένα της ίδιας προσωπικά προς την πλήρη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας μας. Μερικές μάχες κερδήθηκαν αλλά αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι υπάρχουν είτε περιθώρια εφησυχασμού είτε πολυτέλεια για πισωγυρίσματα. Αντιθέτως, η προσπάθεια εξυγίανσης όλων των τομέων της οικονομίας μας θα πρέπει να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση ούτως ώστε η χώρα μας να μπορέσει οριστικά να αφήσει πίσω της την πρόσφατη κρίση και να εισέλθει αποφασιστικά σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης και πλήρους απασχόλησης. Η έγκριση και ορθολογιστική υλοποίηση του Προϋπολογισμού για το 2015, στα πλαίσια της φιλοσοφίας του 4

5 Προϋπολογισμού που έχει κατατεθεί στη Βουλή, θα αποτελέσει πιστεύω ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. 5