Πρόλογος Οργανισμοί...15

Transcript

1 Περιεχόμενα Πρόλογος Οργανισμοί Οργανισμοί και είδη Ιδιότητες των οργανισμών Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών Το περιβάλλον των οργανισμών Προσαρμογή Ηλιακή ακτινοβολία και φωτοσύνθεση Η θερμοκρασία Η φωτιά Το νερό ως πόρος Θρεπτικά στοιχεία ως πόροι Το έδαφος ως πόρος Χωρικές και χρονικές όψεις του περιβάλλοντος Επιφανειακές χωρικές οντότητες και κατανομή Χρονικές όψεις του περιβάλλοντος Η ηλικία των οργανισμών Η έννοια του οικολογικού θώκου Πληθυσμοί Η θεμελιώδης εξίσωση του μεγέθους πληθυσμού Το μέγεθος πληθυσμού Δυναμική πληθυσμού Αδιάκοπη πληθυσμιακή αύξηση Λογιστική πληθυσμιακή αύξηση...96

2 6 Περιεχόμενα Συνεχής πληθυσμιακή αύξηση Πληθυσμιακή αύξηση και ηλικιακές δομές Η εξέλιξη των κύκλων ζωής Ρύθμιση πυκνότητας και πληθυσμιακές διακυμάνσεις Ενδοειδικός ανταγωνισμός Ρύθμιση και περιορισμός Στοχαστικότητα Η ρύθμιση της πυκνότητας στους φυσικούς πληθυσμούς Κύκλοι και χάος Συστήματα πληθυσμών Εποικισμός και αποικισμός Ο μεταπληθυσμός Η κατανομή Αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών ειδών Αναζήτηση τροφής Εξειδίκευση Η βέλτιστη διαδικασία αναζήτησης τροφής Προτίμηση ή αλλαγή τροφής Πυκνοεξάρτηση: λειτουργική απόκριση Πυκνοεξάρτηση: αριθμητική απόκριση Τα τροφικά επίπεδα Αποικοδομητές, αποσυνθέτες και σαπροφάγα Πρωτογενείς παραγωγοί: φυτά Πρωτογενείς καταναλωτές: φυτοφάγα Δευτερογενείς καταναλωτές: σαρκοφάγα Παμφάγα Παράσιτα, ασθένειες, μεταφορείς Αρχές των αλληλεπιδράσεων Αλληλεπιδράσεις στο ίδιο τροφικό επίπεδο Διαειδικός ανταγωνισμός Αμοιβαία διευκόλυνση Μιμητισμός...198

3 Περιεχόμενα Αλληλεπιδράσεις σε δύο τροφικά επίπεδα Θηρευτές και θηράματα Επιπτώσεις σε άτομα Επιπτώσεις στους πληθυσμούς Φυτοφάγα και φυτά Επιπτώσεις στα φυτά Αντίδραση των φυτών Επιπτώσεις στα φυτοφάγα Παράσιτα και ξενιστές τους Επιπτώσεις των παρασίτων στους ξενιστές τους Επιδημιολογία μικροπαρασίτων Αμοιβαιότητα Διάκριση των αμοιβαιοτήτων Οι αμοιβαιότητες εξαρτώνται από το περιβάλλον τους Εκμετάλλευση σχέσεων αμοιβαιότητας Αλληλεπιδράσεις σε περισσότερα τροφικά επίπεδα Κλιμακωτές επιδράσεις μεμονωμένων πληθυσμών Τροφικά πλέγματα Αναπαράσταση ποιοτικών τροφικών πλεγμάτων Περιγραφή ποιοτικών τροφικών πλεγμάτων μέσω δεικτών Κλιμακωτές επιδράσεις των τροφικών επιπέδων Βιοκοινότητες Η δομή των βιοκοινοτήτων Μελέτη κοινοτήτων ειδών Βασικά πρότυπα βιοκοινοτήτων Κατάταξη βιοκοινοτήτων Κατάταξη της ποικιλότητας των ειδών Κατάταξη φυτοκοινωνιών Ζωοκοινότητες Κατάταξη των βιοκοινοτήτων με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή...274

4 8 Περιεχόμενα 4.2 Οικολογικές διεργασίες σε βιοκοινότητες Βιοκοινότητες και περιφερειακή δεξαμενή ειδών Νησιωτική βιογεωγραφία Σχέσεις ειδών-έκτασης Η θεωρία της ουδετερότητας του Hubbell Η σημασία του ανταγωνισμού σε κοινότητες ειδών Η σημασία της θήρευσης και των διαταραχών για τις βιοκοινότητες Δυναμική βιοκοινοτήτων Ισορροπίες και μη-ισορροπίες στις βιοκοινότητες Βιοποικιλότητα Βιογεωγραφία Ειδογένεση, εξαφάνιση και ποικιλότητα ειδών Πρότυπα ευρείας χωρικής κλίμακας για την ποικιλότητα ειδών Υποθέσεις ισορροπίας Υποθέσεις στις οποίες δεν απαιτείται ισορροπία Γεωγραφικοί περιορισμοί Βιογεωγραφική διάρθρωση της επιφάνειας της γης Οικοσυστήματα Ροή ενέργειας Εισερχόμενη ενέργεια Παραγωγή Τροφική αλυσίδα και τροφικό πλέγμα Οικολογική αποδοτικότητα και σωματικό μέγεθος Ροή υλικών Νερό Άνθρακας Άζωτο Φώσφορος Ροή πληροφοριών Φυσικά μεταδιδόμενες πληροφορίες Χημικά μεταδιδόμενες πληροφορίες...366

5 Περιεχόμενα 9 6. Διαπλάσεις στη Γη Χερσαίοι βιότοποι Τροπικό βροχοδάσος (υγρή τροπική ζώνη) Τροπικό-υποτροπικό εποχικό δάσος και σαβάνες (ξηρή-τροπική ζώνη) Θερμές ημιέρημοι και έρημοι (υποτροπική-τροπική ερημική ζώνη) Μεσογειακές θερμές-εύκρατες, ξηρές και περιοδικά επιβαρυνόμενες από παγετό περιοχές σκληρόφυλλων δασών Θερμές-εύκρατες, βροχερές, περιοδικά επιβαρυνόμενες από παγετό περιοχές αειθαλών δαφνοδασών Ψυχρές-εύκρατες ζώνες των φυλλοβόλων δασών Στέπες ψυχρές τον χειμώνα, ημιέρημοι και έρημοι (ψυχρή-ξηρή ζώνη) Περιοχές κωνοφόρων δασών ψυχρών τον χειμώνα ή τάιγκα (βόρεια ζώνη) Τούνδρες και πολικές έρημοι (πολική και υποπολική ζώνη) Λιμναίοι βιότοποι Τρεχούμενα νερά Λίμνες Θαλάσσιες διαπλάσεις Πελαγική ζώνη Βενθική ζώνη Εφαρμοσμένη οικολογία Από το φυσικό στο πολιτισμικό τοπίο Βιωσιμότητα της χρήσης γης Δασοκομία, γεωργία, αλιεία Δασοκομία Γεωργία Αλιεία Βιολογικός έλεγχος επιβλαβών οργανισμών Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί

6 10 Περιεχόμενα 7.3 Προστασία της φύσης Τι θέλουμε να προστατεύσουμε; Είδη, πληθυσμοί, γονίδια Είδη-κλειδιά, είδη-ομπρέλα, βιοκοινότητες, βιότοποι Ποια είναι η αξία της βιοποικιλότητας; Οικονομική αξία των ειδών και των προϊόντων τους Οικονομική αξία των οικοσυστημικών λειτουργιών Επιστημονική-πληροφοριακή αξία των ειδών Εγγενής αξία των ειδών και των οικοσυστημάτων Τι απειλεί τη βιοποικιλότητα; Επιλεκτική θήρευση και συλλογή Αλλοίωση των βιοτόπων Αλλοίωση της χλωρίδας και της πανίδας Εξαφάνιση ειδών Έννοιες για την προστασία της φύσης Προστασία σε επίπεδο ειδών Προστασία βιότοπου και μέτρα διαχείρισης Προστασία μέσω προσαρμοσμένης χρήσης Ενσωμάτωση ή διαχωρισμός; Βιβλιογραφία Ευρετήριο...481