Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα : Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη

Transcript

1 MEMO/07/499 Βρυξέλλες, 26 Νοεµβρίου 2007 Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα : Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη 1. Επιχειρησιακό πρόγραµµα «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» : πρόγραµµα στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης, συγχρηµατοδοτούµενο από το ΕΤΠΑ και το Συνοχής 2. Σύνοψη Στις 5 Νοεµβρίου 2007 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» στην Ελλάδα για την περίοδο Το πρόγραµµα αυτό προβλέπει κοινοτική στήριξη µέσω του ΕΤΠΑ για οκτώ ελληνικές περιφέρειες στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης (δεν περιλαµβάνονται οι περιφέρειες «σταδιακής κατάργησης») και µέσω του υ Συνοχής, το οποίο παρεµβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα, συµπεριλαµβανοµένων των περιοχών «σταδιακής κατάργησης» και «σταδιακής εισαγωγής». Ο συνολικός προϋπολογισµός του προγράµµατος είναι εκατοµµύρια ευρώ. Οι κοινοτικές επενδύσεις µέσω του ΕΤΠΑ ανέρχονται σε 220 εκατοµµύρια ευρώ και µέσω του υ Συνοχής σε εκατοµµύρια ευρώ.

2 3. Σκοπός και στόχος των επενδύσεων της ΕΕ Στο πλαίσιο των προηγούµενων περιόδων προγραµµατισµού επενδύθηκαν µεγάλα ποσά για την κάλυψη των κύριων αναγκών της Ελλάδας για περιβαλλοντικές υποδοµές. Εντούτοις, εξακολουθεί να υπάρχει σηµαντικό έλλειµµα. Από την άλλη πλευρά, η αειφόρος ανάπτυξη παρουσιάζει ευκαιρίες για την ενσωµάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο σχεδιασµό των διαφόρων θεµατικών πολιτικών, σύµφωνα µε την κοινοτική νοµοθεσία. Ο στόχος για την περίοδο δεν είναι απλώς η ενσωµάτωση της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της ΕΕ στην εθνική νοµοθεσία, αλλά η επίτευξη πραγµατικής σύγκλισης µε το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό «κοινοτικό κεκτηµένο», έτσι ώστε να αντιµετωπιστούν οι πραγµατικές ανάγκες όσον αφορά την περιβαλλοντική προστασία και την ανάπτυξη ενός µοντέλου που θα οδηγήσει στην αειφόρο ανάπτυξη. Οι κύριες περιβαλλοντικές παρεµβάσεις στην Ελλάδα για την περίοδο σχετίζονται µε την ολοκληρωµένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την ορθολογική χρήση των υδατικών πόρων, τις σύγχρονες εγκαταστάσεις λυµάτων, την προστασία των φυσικών πόρων και την αποτελεσµατική αντιµετώπιση των περιβαλλοντικών κινδύνων (π.χ. απερήµωση, ξηρασία, πυρκαγιές και πληµµύρες, θαλάσσια ρύπανση). Το πρόγραµµα θα συµβάλει στην οικονοµική µεγέθυνση µέσω της αποτελεσµατικότερης χρήσης των πόρων, όπως η επαναχρησιµοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση των στερεών αποβλήτων. Το πρόγραµµα θα υποστηρίξει παρεµβάσεις οι οποίες, εκτός από τις επενδύσεις στους τοµείς της ενέργειας και των µεταφορών, οι οποίες θα καλυφθούν από άλλα εθνικά προγράµµατα, θα συµβάλουν στην καταπολέµηση της κλιµατικής αλλαγής. 4. Αναµενόµενος αντίκτυπος των επενδύσεων Για παράδειγµα, ο αναµενόµενος αντίκτυπος στον τοµέα των υποδοµών στερεών αποβλήτων στις περιφέρειες παρέµβασης είναι ότι θα εξυπηρετείται το 100% του πληθυσµού. Επίσης θα εξυπηρετείται το 100% του πληθυσµού µέσω των έργων επεξεργασίας υδάτων για τις οικιστικές περιοχές Β και Γ ειδικότερα. Στον τοµέα των βιώσιµων µεταφορών, θα εξυπηρετηθούν ακόµη άτοµα στη βόρεια Ελλάδα, ενώ αναµένεται ότι τα αέρια θερµοκηπίου θα µειωθούν σε 0,003%. Στον τοµέα της πρόληψης του περιβαλλοντικού κινδύνου προβλέπεται ότι τα αντιπληµµυρικά έργα θα καλύψουν 539Km 2 προστατευόµενων λεκανών απορροής, ενώ θα ενισχυθούν οκτώ (8) τµήµατα του πυροσβεστικού σώµατος. Στον τοµέα της βιοποικιλότητας, το 50% των περιοχών Natura 2000 θα προστατευθούν πλήρως µε επαρκή σχέδια διαχείρισης. Τέλος, το νέο πρόγραµµα θα εξασφαλίσει την περαιτέρω ανάπτυξη των διαφόρων περιβαλλοντικών υπηρεσιών, έτσι ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσµατικότητα της δηµόσιας διοίκησης όσον αφορά την εφαρµογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και να εξασφαλιστεί η υλοποίηση µιας σειράς εκστρατειών ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης. 2

3 5. Προτεραιότητες Στο πρόγραµµα αυτό ορίζονται έντεκα προτεραιότητες πέντε (5) από αυτές εµπίπτουν στο Συνοχής και έξι (6) στο ΕΤΠΑ. Ειδικότερα: Α. ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ Προτεραιότητα 1 - Ατµοσφαιρικό περιβάλλον και αστικές µεταφορές, κλιµατική αλλαγή, ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) Ο στρατηγικός στόχος αυτού του άξονα προτεραιότητας σχετίζεται µε την εξοικονόµηση ενέργειας, την προώθηση των ΑΠΕ και τη στήριξη της αυτονοµίας και της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασµού µε τη χρήση των ΑΠΕ. Επιπλέον, θα προωθηθούν οι βιώσιµες υποδοµές µεταφορών και θα καταπολεµηθεί η κλιµατική αλλαγή. Προτεραιότητα 2 - Προστασία και διαχείριση υδατικών πόρων Ο κύριος στόχος αυτής της προτεραιότητας είναι η αποτελεσµατική προστασία της ποιότητας των υδάτινων αποδεκτών σύµφωνα µε την οδηγία για τα λύµατα (91/271) καθώς και η διασφάλιση της παροχής πόσιµου νερού επαρκούς σε ποσότητα και ποιότητα σε επιλεγµένα αστικά κέντρα και σε τουριστικές περιοχές της χώρας, συµπεριλαµβανοµένων των περιοχών µε οξυµένα προβλήµατα λειψυδρίας. Προτεραιότητα 3 - Πρόληψη περιβαλλοντικού κινδύνου Η προτεραιότητα αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση των υποδοµών πρόληψης και αντιµετώπισης περιβαλλοντικού κινδύνου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά υποδοµές αντιπληµµυρικής προστασίας. Προτεραιότητα 4 - Στερεά απόβλητα και προστασία του εδάφους Ο βασικός στόχος αυτής της προτεραιότητας είναι να υλοποιηθούν αποτελεσµατικά οι περιφερειακοί σχεδιασµοί διαχείρισης στερεών αποβλήτων (ΠΣ ΣΑ), οι οποίοι προβλέπουν ένα συνδυασµό µέτρων πολιτικής για τη µείωση της παραγωγής αποβλήτων, την ενθάρρυνση της επαναχρησιµοποίησης και της ανακύκλωσης, καθώς και την ολοκληρωµένη διαχείριση του βιοαποδοµήσιµου κλάσµατος και την ασφαλή διάθεση των παραγόµενων στερεών αποβλήτων σε χώρους υγειονοµικής ταφής. Περιλαµβάνει την επέκταση και ολοκλήρωση των συστηµάτων εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών (SEDA) για χαρτί, γυαλί, αλουµίνιο, ηλεκτρονικούς εξοπλισµούς, οχήµατα µετά το τέλος του κύκλου ζωής τους κ.λπ., έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί από την κοινοτική νοµοθεσία. Επιπλέον, σε συνέργεια µε τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράµµατα, σχεδιάζεται να µειωθούν οι ποσότητες των παραγόµενων στερεών αποβλήτων που διατίθενται σε χώρους υγειονοµικής ταφής και να ενθαρρυνθούν η ανακύκλωση και η κοµποστοποίηση. Προτεραιότητα 5 - Τεχνική Βοήθεια Ο στόχος είναι η υποστήριξη της διαχειριστικής αρχής του προγράµµατος και των τελικών δικαιούχων του στην αποτελεσµατική υλοποίηση του προγράµµατος και των έργων. 3

4 Β. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Προτεραιότητα 6 - Ατµοσφαιρικό περιβάλλον και κλιµατική αλλαγή Ο στόχος αυτής της προτεραιότητας είναι η προστασία του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος από τη ρύπανση που προκαλούν οι εκποµπές αερίων ρύπων. Αυτό θα επιτευχθεί µε την εκπόνηση στρατηγικών µελετών και τη δηµιουργία των εργαλείων και µηχανισµών που απαιτούνται για την αποτελεσµατική εφαρµογή της εθνικής νοµοθεσίας. Προγραµµατίζονται επίσης µέτρα που αποσκοπούν στη συστηµατική παρακολούθηση και καταγραφή της ποιότητας του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος. Προτεραιότητα 7 - ιαχείριση υδατικών πόρων Ο βασικός στόχος αυτής της προτεραιότητας είναι η διασφάλιση της ορθολογικής και αειφόρου διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας. Αυτό θα επιτευχθεί περαιτέρω µε την πλήρη εφαρµογή της οδηγίας 60/2000 για τα ύδατα. Για το σκοπό αυτό, προγράµµατα παρακολούθησης, σχέδια διαχείρισης ανά λεκάνη απορροής, συµπεριλαµβανοµένων µέτρων για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής εφαρµογής και παρακολούθησης, είναι ορισµένες από τις προγραµµατισµένες απαραίτητες ενέργειες. Προτεραιότητα 8 - Πρόληψη περιβαλλοντικού κινδύνου Ο στόχος είναι η ενίσχυση και βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της δηµόσιας διοίκησης στην πρόληψη και αντιµετώπιση του περιβαλλοντικού κινδύνου µέσω της οργάνωσης ενός πλήρως ανεπτυγµένου δικτύου πολιτικής προστασίας µε έµφαση στην πρόληψη, το οποίο δίνει τη δυνατότητα για άµεση επέµβαση και αποκατάσταση. Η στρατηγική για την επίτευξη του στόχου αυτού αφορά κυρίως τα αντιπληµµυρικά έργα και τις αντιπυρικές παρεµβάσεις, συµπεριλαµβανοµένων των αντισεισµικών ενεργειών. Επίσης, ιδιαίτερη µέριµνα θα ληφθεί για τη βελτίωση της πρόληψης και αντιµετώπισης των τεχνολογικών ατυχηµάτων µεγάλης έκτασης. Προτεραιότητα 9 - Προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας Ο στρατηγικός στόχος αυτού του άξονα προτεραιότητας είναι η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Αυτό θα επιτευχθεί µε την προστασία των οικοτόπων, καθώς και µε την ίδρυση και στήριξη των φορέων διαχείρισης των προστατευόµενων περιοχών και των περιοχών οικολογικού ενδιαφέροντος, συµπεριλαµβανοµένης της προστασίας των πτηνών. Προτεραιότητα 10 - Θεσµοί Ο στόχος είναι η βελτίωση της διοικητικής αποτελεσµατικότητας και ικανότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος και άλλων περιβαλλοντικών φορέων που είναι υπεύθυνοι για την εφαρµογή και την προώθηση της περιβαλλοντικής πολιτικής. Επιπλέον, προβλέπονται ενέργειες για την τόνωση και την ενθάρρυνση της ς όλων των παραγόντων -από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες µέχρι τις ΜΚΟ και τους κοινωνικούς εταίρους- στην εξασφάλιση της διάδοσης της πληροφόρησης σχετικά µε το περιβάλλον, προς όφελος των πολιτών γενικά. Προτεραιότητα 11 - Τεχνική Βοήθεια Ο στόχος είναι η υποστήριξη της διαχειριστικής αρχής του προγράµµατος και των τελικών δικαιούχων του στην υλοποίηση του προγράµµατος και των έργων. 4

5 6. ιαχειριστική Αρχή του επιχειρησιακού προγράµµατος «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» Υπουργείο Περιβάλλοντος Αµαλιάδος 17 GR Αµπελόκηποι, Αθήνα. 7. Τίτλος: Επιχειρησιακό πρόγραµµα «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης Είδος παρέµβασης: επιχειρησιακό πρόγραµµα, CCI αριθ.: 2007GR161PO005 Αριθ. απόφασης: C (2007) 5442 Ηµεροµηνία τελικής έγκρισης: 05/11/ Χρηµατοδοτικό σχήµα ανά άξονα προτεραιότητας (σε ευρώ) Άξονας προτεραιότητας 1. Προστασία ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος Αντιµετώπιση κλιµατικής αλλαγής Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας 2. Προστασία και διαχείριση υδατικών πόρων 3. Πρόληψη και αντιµετώπιση περιβαλλοντικού κινδύνου 4. Προστασία εδαφικών συστηµάτων και διαχείριση στερεών αποβλήτων 5. Τεχνική βοήθεια υ Συνοχής ΤΑΜΕΙΟ Κοινοτική Εθνική δηµόσια Συνολική δηµόσια Συνοχής Συνοχής Συνοχής Συνοχής Συνοχής Προστασία ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος Αντιµετώπιση κλιµατικής αλλαγής ΕΤΠΑ Προστασία και διαχείριση υδατικών πόρων ΕΤΠΑ Πρόληψη και αντιµετώπιση περιβαλλοντικού κινδύνου ΕΤΠΑ Προστασία φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας ΕΤΠΑ Θεσµοί και µηχανισµοί ΕΤΠΑ Τεχνική Βοήθεια ΕΤΠΑ ΕΤΠΑ Σύνολο για το ΕΤΠΑ Σύνολο για το Συνοχής ΣΥΝΟΛΟ