Πολιτικές κατά της φτώχειας

Transcript

1 Πολιτικές κατά της φτώχειας

2 Συντονισµός των πολιτικών κατά της φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ίδρυση Παρατηρητηρίου Εθνικών Πολιτικών για την Καταπολέµηση του Κοινωνικού Αποκλεισµού (1991) Η καταπολέµηση της φτώχειας γίνεται επίσηµος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Συνθήκη του Άµστερνταµ, 1997) Ανοιχτή µέθοδος συντονισµού για τις πολιτικές ενάντια στην φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισµό (Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Λισσαβόνας, 2000) Υιοθέτηση 18 κοινών δεικτών κοινωνικής ενσωµάτωσης (Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Laeken, 2001) Ατζέντα Κοινωνικής Πολιτικής Εθνικές Εκθέσεις Στρατηγικής για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ενσωµάτωση, (υποβάλλονται κάθε δύο χρόνια).

3 Ορισµός φτώχειας Το όριο φτώχειας είναι ένα επίπεδο εισοδήµατος που θεωρείται επαρκές για να παράσχει ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό των ατόµων που είναι σε κίνδυνο φτώχειας ορίζεται ως εξής: Το ποσοστό των ατόµων µε ένα ισοδύναµο διαθέσιµο εισόδηµα κάτω από το κατώφλι κινδύνου φτώχειας, το οποίο ορίζεται στο 60% του εθνικού διάµεσου ισοδύναµου διαθέσιµου εισοδήµατος (µετά από τις κοινωνικές µεταβιβάσεις). Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται πριν τις κοινωνικές µεταβιβάσεις (το αρχικό εισόδηµα συµπεριλαµβανοµένων των συντάξεων, εξαιρουµένων των άλλων κοινωνικών µεταβιβάσεων) και µετά από τις κοινωνικές µεταβιβάσεις (συνολικό εισόδηµα).

4 Προγράµµατα κοινωνικών µεταβιβάσεων: ελάχιστο εγγυηµένο εισόδηµα Ένα πρόγραµµα εισοδηµατικής στήριξης, που σκοπό έχει την διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου εισοδήµατος για όλα τα µέλη της κοινωνίας. Έχει σχεδιαστεί για την αντιµετώπιση της ακραίας φτώχειας Οι µόνες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν διαθέτουν κανενός είδους πρόγραµµα ελάχιστου εγγυηµένου εισοδήµατος είναι η Ελλάδα και η Ουγγαρία. Στην Ελλάδα εφαρµόζεται πιλοτικά από το 2015, αλλά µε προβλήµατα χρηµατοδότησης (Μάιος 2015).

5 Προγράµµατα ελάχιστου εγγυηµένου εισοδήµατος Προϋποθέσεις χορήγησης του επιδόµατος (διαφέρουν από χώρα σε χώρα): ιάρκεια χορήγησης Όριο ηλικίας Τόπος κατοικίας και ιθαγένεια Προϋποθέσεις απασχόλησης (απασχολησιµότητα)

6 Κίνητρα για εργασία Τα βασικά διλήµµατα G βασικό επίδοµα εάν δεν εργάζεται t ο ρυθµός µε τον οποίο µειώνεται το επίδοµα όταν ο δικαιούχος κερδίζει χρήµατα από εργασία B το επίδοµα που λαµβάνει ο δικαιούχος B = G te B = 0 αν E = G/t

7 Ανάλυση των κινήτρων για εργασία Μηνιαίο εισόδηµα D Κλίση = w c Απόθεµα χρόνου 2w b w* a 0 T Ώρες ανάπαυσης το µήνα

8 Ανάλυση των κινήτρων για εργασία Μηνιαίο εισόδηµα D Κλίση = w G E 1 iii ii Εισόδηµα Ανάπαυση Εργασία i 0 F T Ώρες ανάπαυσης το µήνα

9 Ανάλυση των κινήτρων για εργασία Μηνιαίο εισόδηµα = αµοιβές από εργασία + κοινωνικές µεταβιβάσεις G D Ώρες εργασίας όταν δεν χορηγείται κοινωνικό επίδοµα Κλίση = w S Κλίση = 3/4w 0 V F K T Q 100 Ώρες εργασίας όταν χορηγείται κοινωνικό επίδοµα Ώρες ανάπαυσης το µήνα

10 Ανάλυση των κινήτρων για εργασία D Εισοδηµατικός περιορισµός όταν t = 100% Μηνιαίο εισόδηµα = αµοιβές από εργασία + κοινωνικές µεταβιβάσεις) S R G 0 F T P 1 P Το άτοµο επιλέγει να µην εργαστεί 338 Ώρες ανάπαυσης το µήνα

11 Ανάλυση των κινήτρων για εργασία D G E 2 R Ώρες εργασίας 0 M T P Μηνιαίο εισόδηµα = αµοιβές από εργασία + κοινωνικές µεταβιβάσεις) Ώρες ανάπαυσης το µήνα

12 Ασφάλιση κατά της ανεργίας Για ποιο λόγο πρέπει το κράτος να παρέχει ασφάλιση έναντι του ενδεχοµένου της ανεργίας; υσµενής επιλογή Ηθικός κίνδυνος Επίδοµα ανεργίας Ποσοστό αναπλήρωσης Ενεργητικά µέτρα απασχόλησης Προγράµµατα συνεχιζόµενης επαγγελµατικής κατάρτισης Προγράµµατα επιδότησης απασχόλησης Προγράµµατα επιδότησης νέων θέσεων εργασίας Προγράµµατα απασχόλησης για άτοµα µε ειδικές ανάγκες και ευπαθείς οµάδες του πληθυσµού

13 Ασφάλιση κατά της ανεργίας Επιπτώσεις στο ποσοστό ανεργίας Κριτική: η ασφάλιση κατά της ανεργίας δηµιουργεί αντικίνητρα για εργασία Όµως: Σταθερότητα απασχόλησης Tastiramos (2006)

14 Στεγαστικά επιδόµατα Προγράµµατα επιδότησης κατοικίας µέσω: Απευθείας χρηµατικών µεταβιβάσεων Επιδότησης στεγαστικών δανείων Σε είδος (κοινωνική κατοικία)

15 Οικογενειακά επιδόµατα Η οικονοµική στήριξη των οικογενειών µε παιδιά αποτελεί βασικό άξονα του κοινωνικού κράτους στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τα οικογενειακά επιδόµατα περιλαµβάνουν: Επιδόµατα τέκνων Επιδόµατα τοκετού Επιδόµατα µητρότητας Πολυτεκνικά επιδόµατα

16 Παιδική φτώχεια Ποσοστό παιδιών που αντιµετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας πριν και µετά τις κοινωνικές µεταβιβάσεις, και µετά τα οικογενειακά επιδόµατα, %, ΕΕ 25, 2005 Χώρα Κύπ Ελλ αν Ολλ Σλοβ Ισπαν Σλοβα κία Μάλτ Γερ Λετ Φιλ Εσθ Ιταλ Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας πριν τις µεταβιβάσεις (εκτός των συντάξεων) Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας µετά τα οικογενειακά επιδόµατα Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας Επίδραση όλων των µεταβιβάσεων (%) Χώρα Πορ Βέλ Τσε Λιθ Γαλ Λουξ Σου Αυστ Πολ Ιρλ Η.Β. Ουγγ Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας πριν τις µεταβιβάσεις (εκτός των συντάξεων) Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας µετά τα οικογενειακά επιδόµατα Ποσοστό σε κίνδυνο φτώχειας Επίδραση όλων των µεταβιβάσεων (%) Πηγή: Commission of the European Communities (2008)

17 Επιδόµατα µονογονεϊκών οικογενειών Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει ειδική µεταχείριση των µονογονεϊκών οικογενειών Μέσω του συστήµατος κοινωνικών µεταβιβάσεων Μέσω του φορολογικού συστήµατος

18 Επιδόµατα εργασίας Στόχος να αυξηθεί η διαφορά στο εισόδηµα εκτός και εντός αγοράς εργασίας όχι εξάρτηση από τα κοινωνικά επιδόµατα Μέσω: Αυξηµένων µισθών Αυξηµένων επιδοµάτων Μείωση φορολογίας Άλλων δαπανών (π.χ. κάλυψη κόστους φύλαξης παιδιών)

19 Χώρες της ΕΕ και φτωχοί Τέσσερεις κατηγορίες χωρών Rich egalitarian (Λουξεµβούργο, Σουηδία, ανία, Φινλανδία, Γερµανία, Βέλγιο, Αυστρία, Ολλανδία) Poor egalitarian (Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβενία) Rich inegalitarian (Ηνωµένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ιταλία) Poor inegalitarian (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, Μάλτα, Πολωνία)

20 Αποτελεσµατικότητα των πολιτικών ενάντια στη φτώχεια Επίπεδο κοινωνικών δαπανών Αποτελεσµατική πολιτική απασχόλησης Μέτρα κοινωνικής προστασίας όσων βρίσκονται εκτός αλλά και εντός της αγοράς εργασίας Πρόσβαση σε εκπαίδευση, δια βίου µάθηση, παιδική µέριµνα, υγειονοµική περίθαλψη

21 Φτώχεια και δαπάνες κοινωνικής προστασίας στις χώρες της ΕΕ Κίνδυνος φτώχειας ΕΕ - 10 ΕΕ - 15 ΕΕ - 25 απάνες κοινωνικής προστασίας (% ΑΕΠ)