Ορμονοθεραπεία για άτομα με

Transcript

1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Ορμονοθεραπεία για άτομα με καρκίνο του προστάτη Αυτές οι πληροφορίες εξηγούν την ορμονοθεραπεία σε άτομα με καρκίνο του προστάτη που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία. Σχετικά με την ορμονοθεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη Η τεστοστερόνη είναι ανδρική ορμόνη. Παράγεται όταν ορμόνες από την υπόφυση (ένας αδένας του εγκεφάλου σας) κάνουν τους όρχεις σας να παράξουν σπέρμα. Η τεστοστερόνη μπορεί να προκαλέσει την αύξηση των κυττάρων του καρκίνου του προστάτη σας. Η ορμονοθεραπεία αποτρέπει την αύξηση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη σας: Μειώνοντας την ποσότητα τεστοστερόνης που παράγουν οι όρχεις σας. Αποκλείοντας τη δράση της τεστοστερόνης και άλλων ανδρικών ορμονών. 1/12

2 Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει ορμονοθεραπεία ούτως ώστε: Να μειωθεί το μέγεθος του προστάτη σας πριν ξεκινήσετε ακτινοθεραπεία. Έτσι θα μειωθεί η ποσότητα του φυσιολογικού ιστού που λαμβάνει ακτινοβολία. Να διευκολυνθεί η φόνευση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη από την ακτινοβολία. Να ανακουφιστεί ο πόνος. Να επιβραδυνθεί η εξάπλωση της νόσου σε προχωρημένο καρκίνο του προστάτη. Τύποι ορμονοθεραπείας Υπάρχουν 3 τύποι ορμονοθεραπείας για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Μπορεί να χρησιμοποιούνται μόνοι τους ή από κοινού. Ανταγωνιστές εκλυτικής ορμόνης της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LHRH) αποκλείουν το σήμα από την υπόφυσή σας που λέει στους όρχεις σας να παράξουν τεστοστερόνη. Η λευπρορελίνη (Lupron ) και η γοσερελίνη (Zoladex ) είναι ανταγωνιστές της LHRH. Δίδονται με ένεση είτε μία φορά τον μήνα είτε κάθε 3, 4 ή 6 μήνες. Τα αντιανδρογόνα είναι φάρμακα που αποκλείουν 2/12

3 την προσάρτηση της τεστοστερόνης στα καρκινικά κύτταρα. Έτσι δεν διευκολύνεται η αύξηση των καρκινικών κυττάρων. Ένα παράδειγμα αντιανδρογόνου είναι η βικαλουταμίδη (Casodex ). Αυτό είναι χάπι που παίρνετε μία φορά την ημέρα. Εάν παίρνετε βικαλουταμίδη, βεβαιωθείτε ότι το παίρνετε την ίδια ώρα κάθε μέρα με ή χωρίς φαγητό. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας θα σας πει πότε να αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο. Οι ανταγωνιστές εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH) είναι φάρμακα που σταματούν την παραγωγή της τεστοστερόνης. Ένα παράδειγμα ανταγωνιστή της GnRH είναι η δεγαρελίξη (Firmagon ). Δίνεται ως ένεση κάτω από το δέρμα σας κάθε 28 ημέρες. Εάν λαμβάνετε ορμονοθεραπεία μέσω ένεσης, διαβάστε την ενότητα στο τέλος αυτού του πόρου που λέγεται Το Χρονοδιάγραμμα ενέσεών σας. Όσο λαμβάνετε Ορμονοθεραπεία Ενημερώστε τον γιατρό ή τον νοσηλευτή σας εάν παίρνετε φάρμακα, ακόμα και επιθέματα και κρέμες ή εάν αλλάξετε φάρμακα. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να 3/12

4 αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ορμονοθεραπεία. Πείτε στον ιατρό σας εάν παίρνετε: Φάρμακα για τα οποία χρειάζεται συνταγή Φάρμακα για τα οποία δεν χρειάζεται συνταγή Φυτικές θεραπείες, βιταμίνες ή συμπληρώματα διατροφής Θα σας γίνουν εξετάσεις αίματος. Και αυτό γιατί τα ηπατικά ένζυμά σας μπορεί να αυξηθούν. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, ο γιατρός σας θα το συζητήσει μαζί σας και θα κάνει ένα σχέδιο, αν χρειαστεί. Το οινόπνευμα μπορεί να παρεμβάλλεται στα φάρμακά σας. Μιλήστε με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψής σας εάν θέλετε να πιείτε αλκοόλ. Παρενέργειες των ορμονοθεραπειών Οι ορμονοθεραπείες μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. Οι παρενέργειες μπορεί να φύγουν σταδιακά κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μερικές φορές μπορεί να διαρκούν πολλούς μήνες αφού σταματήσει η αγωγή. Μπορεί να σας συμβεί κάποια ή κανένα από τα παρακάτω: Εξάψεις ή ιδρώτας 4/12

5 Κόπωση (αίσθηση πολύ μεγάλης κούρασης ή χαμηλότερης ενέργειας απ ό,τι συνήθως) Στυτική δυσλειτουργία (δυσκολία ή αδυναμία να έχετε ή να διατηρήσετε την στύση σας) Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία Διάρροια (υδαρείς ή χαλαρές κινήσεις εντέρου) Δυσκοιλιότητα (λιγότερες κινήσεις εντέρου από ό,τι συνήθως) Γενικευμένος πόνος Ευαισθησία μαστών ή ανάπτυξη του ιστού του μαστού Αύξηση βάρους Μυϊκή αδυναμία Κατάθλιψη Μείωση οξύνοιας Τοπική αντίδραση στο σημείο ένεσης Αποτροπή της νόσου για όσο λαμβάνετε ορμονοθεραπεία Διαβήτης και καρδιοπάθεια Η ορμονοθεραπεία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη σας και καρδιοπάθειας. Διατηρείτε υγιεινό τρόπο ζωής ώστε να μειωθεί αυτός ο κίνδυνος. 5/12

6 Μην καπνίζετε ούτε να χρησιμοποιείτε καπνικά προϊόντα. Εάν καπνίζετε, στο Πρόγραμμα κατά του καπνίσματος (Tobacco Treatment Program) της MSK υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να σας βοηθήσουν να το κόψετε. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας θα σας παραπέμψει σε αυτό το πρόγραμμα για να λάβετε υποστήριξη. Για περισσότερες πληροφορίες για το Tobacco Treatment Program (Πρόγραμμα κατά του καπνίσματος) μας, καλέστε το Διατηρείτε ή φτάστε σε υγιεινό βάρος σώματος. Εάν θα θέλατε να συναντήσετε έναν κλινικό διαιτολόγοδιατροφολόγο, καλέστε στο Ακολουθείτε ισορροπημένη διατροφή. Η διατροφή σας θα πρέπει να περιέχει τροφές με πολλές ίνες, χαμηλά λιπαρά και χαμηλή περιεκτικότητα σε γλυκαντικά. Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε το Nutrition and Prostate Cancer: Making Healthy Diet Decisions ( Να ασκείστε τακτικά. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται ταχύ βάδισμα, τζόκινγκ, ποδήλατο, αεροβική και κηπουρική. Συνιστούμε να ασκείστε 30 λεπτά καθημερινά πέρα από την καθημερινή σας ρουτίνα. Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να ασκείστε καθημερινά, ό,τι κι αν κάνετε θα βοηθήσει. 6/12

7 Οστεοπόρωση Η λήψη ορμονοθεραπείας για πολύ καιρό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος με την οποία τα οστά σας γίνονται πιο αδύναμα και είναι πιο πιθανό να σπάσουν (ραγίσουν). Η πρόσληψη αρκετής ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D καθώς και η άσκηση μπορεί να συμβάλουν στη μείωση αυτού του κινδύνου. Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε το Improving Your Bone Health ( Ασβέστιο Φροντίστε να παίρνετε αρκετό ασβέστιο. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται καθημερινά με χιλιοστόγραμμα (mg) ασβεστίου αλλά ο γιατρός ή ο διαιτολόγος σας μπορούν να σας πουν πόσο ασβέστιο χρειάζεστε. Ο καλύτερος τρόπος για να λάβετε ασβέστιο γίνεται μέσω της τροφής. Τα παραδείγματα τροφών πλούσιων σε ασβέστιο είναι το γάλα, το τυρί, το γιαούρτι, συσκευασμένος σολομός, τόφου, cottage cheese, ενισχυμένος χυμός πορτοκαλιού, σπανάκι και τα αμύγδαλα. Εάν δεν λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο από τη διατροφή 7/12

8 σας, ο γιατρός ή ο διαιτολόγος σας μπορεί να σας προτείνει να πάρετε συμπληρώματα ασβεστίου. Δεν χρειάζεστε συνταγή γι αυτά. Ο γιατρός ή ο διαιτολόγος σας θα σας πουν πόσο να πάρετε. Υπάρχουν πολλοί τύποι μη συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων ασβεστίου, συμπεριλαμβανομένου του ανθρακικού ασβεστίου και του κιτρικού ασβεστίου. Αυτά τα συμπληρώματα λαμβάνονται από το στόμα (καταπίνονται). Το ανθρακικό ασβέστιο απορροφάται καλύτερα αν το παίρνετε με γεύματα. Οι OsCal και Caltrate είναι 2 εταιρείες συμπληρωμάτων ανθρακικού ασβεστίου. Το ανθρακικό ασβέστιο είναι ένας άλλος τύπος συμπληρώματος ασβεστίου. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να απορροφούν το κιτρικό ασβέστιο καλύτερα από το ανθρακικό ασβέστιο. Αυτό ισχύει για ηλικιωμένα άτομα ή για άτομα με χαμηλό στομαχικό οξύ (όπως άτομα με μεγαλοβλαστική αναιμία). Το κιτρικό ασβέστιο απορροφάται καλύτερα εάν το πάρετε 30 λεπτά πριν από κάποιο γεύμα. Μία εταιρεία κιτρικού ασβεστίου που είναι διαθέσιμη στα περισσότερα φαρμακεία είναι η Citracal. Εάν παίρνετε περισσότερα από 500 mg συμπληρωμάτων ασβεστίου κάθε μέρα, να τα παίρνετε σε δόσεις για να 8/12

9 απορροφηθούν καλύτερα. Για παράδειγμα, εάν παίρνετε mg ασβεστίου καθημερινά, παίρνετε 500 mg το πρωί και 500 mg το βράδυ. Βιταμίνη D Η βιταμίνη D παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Χρειάζεστε βιταμίνη D για να απορροφηθεί και να χρησιμοποιηθεί το ασβέστιο. Η βιταμίνη D μετράται με τον αριθμό διεθνών μονάδων (IU) που χρειάζεστε ανά ημέρα. Εάν είστε ηλικίας 19 έως 70 ετών, χρειάζεστε 600 IU βιταμίνης D ημερησίως. Εάν είστε ηλικίας άνω των 70 ετών, χρειάζεστε 800 IU βιταμίνης D ημερησίως. Μπορείτε να πάρετε βιταμίνη D από τον ήλιο, την τροφή και από συμπληρώματα βιταμίνης D. Εάν φοράτε αντιηλιακό ή μένετε σε εσωτερικούς χώρους τον περισσότερο καιρό, μπορεί να χρειαστεί να πάρετε βιταμίνη D από άλλες πηγές. Στις διατροφικές πηγές βιταμίνης D περιλαμβάνονται τα λιπαρά ψάρια (όπως σολομός, σκουμπρί και τόνος), κρόκοι αβγού, συκώτι και ορισμένα ενισχυμένα προϊόντα όπως γάλα και χυμός πορτοκαλιού. Δύσκολα μπορείτε να πάρετε όλη τη βιταμίνη D που χρειάζεστε από φαγητό, οπότε συχνά συνιστάται 9/12

10 συμπλήρωμα διατροφής. Πριν προσθέσετε ένα ξεχωριστό συμπλήρωμα βιταμίνης D, δείτε εάν το συμπλήρωμα πολυβιταμινών ή ασβεστίου σας περιέχει βιταμίνη D. Άσκηση Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει ασκήσεις για να ενδυναμώσετε τα οστά και τους μύες σας. Μεταξύ αυτών μπορεί να είναι η άρση βαρών που συμβάλουν στην αύξηση της οστικής πυκνότητας, το περπάτημα, το τζόκινγκ ή το τρέξιμο. Μπορεί επίσης να είναι και ασκήσεις που δεν περιλαμβάνουν την άρση βαρών όπως το κολύμπι. Πάντα να το συζητήσετε με τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης. Εάν δυσκολεύεστε να δομήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης, μιλήστε με τον γιατρό σας κατά πόσο η σωστή λύση για εσάς είναι η φυσιοθεραπεία. Αναιμία Η λήψη ορμονοθεραπείας για πολύ καιρό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αναιμίας. Έχετε αναιμία όταν έχετε μικρότερο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων από το κανονικό. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο από τα πνευμόνια σας στους άλλους ιστούς του σώματός σας. 10/12

11 Όταν έχετε αναιμία, μπορεί να νιώθετε ασυνήθιστα κουρασμένος(η). Ο ιατρός σας θα το συζητήσει μαζί σας και μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα για να αποφευχθεί η αναιμία. Πότε να καλέσετε τον γιατρό ή το νοσηλευτή σας Καλέστε τον γιατρό ή τον νοσηλευτή σας εάν έχετε: Κάποια από τις παρενέργειες που αναγράφονται Νέες παρενέργειες Ερωτήσεις ή προβληματισμούς Το Χρονοδιάγραμμα ενέσεών σας Το φάρμακο που θα παίρνετε είναι: Θα τα παίρνετε για ημέρες/εβδομάδες/μήνες Θα τα παίρνετε: Η πρώτη σας ένεση έχει προγραμματιστεί για: Μπορεί να γίνουν αυτές οι ενέσεις στην ακτινολογικήογκολογική κλινική ή στο ιατρείο του ουρολόγου σας. 11/12

12 If you have any questions, contact a member of your care team directly. If you're a patient at MSK and you need to reach a provider after 5 p.m., during the weekend, or on a holiday, call Για περισσότερες πηγές, επισκεφτείτε τη διεύθυνση για να κάνετε αναζήτηση στην ψηφιακή μας βιβλιοθήκη. Hormonal Therapy for People with Prostate Cancer - Last updated on October 24, 2022 Με επιφύλαξη όλων των δικαιωμάτων που ανήκουν στο Κέντρο Αντιμετώπισης του Καρκίνου Memorial Sloan Kettering 12/12