Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα

Transcript

1 Δασική Εδαφολογία Ορυκτά και Πετρώματα

2 Ορισμοί Πετρώματα: Στερεά σώματα που αποτελούνται από συσσωματώσεις ενός ή περισσοτέρων ορυκτών και σχηματίζουν το στερεό φλοιό της γης

3 Ορυκτά Τα ομογενή φυσικά συστατικά του στερεού φλοιού της γης με συγκεκριμένες φυσικές, χημικές και κρυσταλλικές ιδιότητες, τα οποία αποτελούν τα συστατικά των πετρωμάτων

4 Κυριότερες χαρακτηριστικές ιδιότητες ορυκτών: σκληρότητα χρώμα κρυσταλλική μορφή διαλυτότητα και αντίδραση με οξέα μορφή θραύσης

5 Κατηγορίες ορυκτών Πρωτογενή σχηματίσθηκαν με κρυστάλλωση κατά την πήξη του μάγματος Δευτερογενή δημιουργήθηκαν από συστατικά που ελευθερώθηκαν από τα πρωτογενή ορυκτά Άλατα Οξείδια

6 Πρωτογενή ορυκτά Αποτελούν την αρχική πηγή όλων των χημικών στοιχείων του εδάφους Βρίσκονται στο έδαφος με την ίδια μορφή που βρίσκονται και στο πέτρωμα

7 Χαλαζίας Αστριοί Πρωτογενή ορυκτά Μαρμαρυγίες Αμφίβολοι - Πυρόξενοι Ολιβίνης Απατίτης

8 Χαλαζίας SiO2 Βιοτίτης K(FeMg)3AlSi3O10(OH)2 Αχρωμος, κίτρινος, ροζ, γκρι, γαλακτόχρωμος Σκληρότητα 7 Αδιάλυτος στο νερό Δεν αποσαθρώνεται χημικά Συναντάται σαν λίθος, χαλίκια,άμμος Σε μεγάλες ποσότητες στο έδαφος Μαρμαρυγίας Σκοτεινό καφέ ή μαύρο Σκληρότητα 2,5-3 Αποσαθρώνεται σε Κ, Fe, Mg και ορυκτά της αργίλου

9 Αλβίτης NaAlSi3O8 Αυγίτης Ca(Mg,Fe,Al)(Al,Si)2O6 Αστριός Σκληρότητα 6 Αποσαθρώνεται εύκολα σε Ca, Na και ορυκτά της αργίλου Πυρόξενος Σκοτεινό πράσινο ως μαύρο Σκληρότητα 5-6 Αποσαθρώνεται εύκολα σε Al, Fe, Mg, Ca

10 Ολιβίνης (MgFe)2SiO4 Απατίτης Ca5(PO4)3(OH,F, Cl) Ελαιοπράσινος Σκληρότητα Αποσαθρώνεται εύκολα σε Fe, Mg Λευκός, πράσινος, κίτρινος Σκληρότητα 5 Διαλύεται πολύ λίγο στο νερό Πηγή Ρ στο έδαφος Παρασκευή φωσφορικών λιπασμάτων

11 Δευτερογενή ορυκτά Προέρχονται από τα πρωτογενή ορυκτά με την μεταμόρφωση ή αποσάθρωσή τους Αποτελούν τις κύριες πηγές θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά Διαμόρφωση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των εδαφών

12 Δολομίτης Ασβεστίτης Δευτερογενή ορυκτά Ομάδα σιδήρου Ομάδα γύψου Ορυκτά της αργίλου

13 Ασβεστίτης CaCO3 Δολομίτης CaCO3.MgCO3 Λευκό ως γκρίζο Σκληρότητα 3 Αντιδρά έντονα με το HCl Κύρια πηγή Ca του εδάφους Διαμορφώνει το ρη του εδάφους Λευκό ως γκρίζο Σκληρότητα 3,5 4 Διαλύεται λιγότερο από τον ασβεστίτη

14 Αιματίτης Fe 2 O3 Γύψος CaSO 4.2H 2 O Σκοτεινό χαλυβδότεφρο Σκληρότητα 5-6 Κύρια πηγή Fe Λευκό ή γκρίζο Σκληρότητα 2 Διαλύεται σε S, Ca

15 Ορυκτά της αργίλου Τα ορυκτά της αργίλου και η οργανική ουσία του εδάφους αποτελούν τα πιο ενεργά συστατικά του εδάφους

16 Κολλοειδή της αργίλου

17 Ορυκτά της αργίλου Φυλλόμορφα αργιλιοπυριτικά ορυκτά κολλοειδών διαστάσεων => Μεγάλη ειδική επιφάνεια Ικανά να συγκρατούν και να απελευθερώνουν νερό Διόγκωση και συρρίκνωση Μεγάλη πλαστικότητα Ικανότητα συγκράτησης και ανταλλαγής κατιόντων με άλλα που βρίσκονται στο εδαφικό διάλυμα

18 Τετράεδρο πυριτίου (SiO 4 ) -4 Οκτάεδρο αργιλίου (AlOH 6 ) -3 Κρυσταλλική δομή των ορυκτών της αργίλου

19 Κρυσταλλική δομή της αργίλου οι κρυσταλλικοί άργιλοι αποτελούνται από συνδυασμούς των δύο παραπάνω βασικών δομικών φυλλιδίων

20 Βασικοί τύποι κρυσταλλικού πλέγματος Τύπος 1: 1 Ομάδα Καολινίτη Τύπος 2: 1 Ομάδα Μοντμοριλλονίτη Τύπος 2: 1 Ομάδα Ιλλίτη

21 Βασικοί τύποι κρυσταλλικού πλέγματος (2)

22 Πετρώματα Στερεά σώματα που αποτελούνται από συσσωματώσεις ενός ή περισσοτέρων ορυκτών και σχηματίζουν το στερεό φλοιό της γης Κατηγορίες: Πυριγενή Ιζηματογενή Μεταμορφωσιγενή

23 Πυριγενή πετρώματα Σχηματίστηκαν από την πήξη του μάγματος μέσα στη λιθόσφαιρα (πλουτώνια) ή από την πήξη της λάβας που χύθηκε στην επιφάνεια της γης (έκχυτα ή ηφαιστίτες) Είναι τα συχνότερα εμφανιζόμενα πετρώματα στο στερεό φλοιό της γης

24 Πυριγενή πετρώματα Πλουτώνια Γρανίτης Συηνίτης Διορίτης Γάββρος Περιδοτίτης Ηφαιστίτες Ρυόλιθος Βασάλτης Διαβάσης Ανδεσίτης Τραχείτης Ελαφρόπετρα Οψιδιανός

25 Γρανίτης Βασάλτης Πυριγενή πετρώματα ενδεικτικά

26 Ιζηματογενή πετρώματα Σχηματίσθηκαν από την καθίζηση υλικών ή στοιχείων που βρίσκονταν αιωρούμενα ή διαλυμένα στο νερό και στην ατμόσφαιρα

27 Ιζηματογενή πετρώματα Μηχανικά ή κλαστικά Χημικά Οργανικά ή βιογενή Μηχανικά ή κλαστικά ιζήματα : όταν τα αιωρούμενα υλικά ήταν τεμαχίδια πετρωμάτων Χημικά ιζήματα: αποτέλεσμα χημικής αντίδρασης. Οργανικά ή βιογενή ιζήματα: οργανικής προέλευσης

28 Κύρια ιζηματογενή πετρώματα Μηχανικά: Λατυποπαγή και κροκαλοπαγή Άμμος Άργιλος Ψαμμίτης Φλύσχης Θηραϊκή γη Οργανικά: Λιγνίτες Τύρφη Χημικά: Σταλακτίτες - Σταλαγμίτες Terra Rossa Φωσφορίτες Ασβεστόλιθος Δολομίτης Μάργα

29 Λατυποπαγή Κροκαλοπαγή Μηχανικά ιζηματογενή πετρώματα

30 Λιγνίτης Μάργα Οργανικά και χημικά ιζήματα

31 Μεταμορφωσιγενή πετρώματα Σχηματίστηκαν από τη μεταμορφική ανακρυστάλλωση πιο παλιών πυριγενών ή ιζηματογενών πετρωμάτων υπό συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και πίεσης, καθώς και της επίδρασης των ορυκτοποιών ατμών Χαρακτηριστικό: παράλληλη σχιστότητα

32 Μεταμορφωσιγενή πετρώματα Γνεύσιος Αργιλικός σχιστόλιθος Μαρμαρυγιακός σχιστόλιθος Μάρμαρα

33 Πετρώματα - Έδαφος - Δάσος (1) Η αρχική πηγή των θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά είναι τα ορυκτά του εδάφους Η ορυκτολογική σύνθεση των πετρωμάτων διαφέρει διαφορές στις χημικές ιδιότητες των εδαφών που προέρχονται από διάφορα πετρώματα Ο επιφανειακός χούμος των δασικών εδαφών επηρεάζεται από το μητρικό πέτρωμα, γιατί αυτό έχει επίδραση στη σύνθεση και στην ποσότητα της βλάστησης, στη χημική σύνθεση της φυλλάδας και στους μικροοργανισμούς του εδάφους

34 Πετρώματα - Έδαφος - Δάσος (2) Όσο πιο νέα και μη εξελιγμένα είναι τα εδάφη, τόσο εμφανής είναι η επίδραση του μητρικού πετρώματος Τα ελληνικά δασικά εδάφη βρίσκονται αποκλειστικά στις ορεινές περιοχές, όπου λόγω των μεγάλων κλίσεων και της διάβρωσης δεν μπορούν να εξελιχθούν Τα ελληνικά δασικά εδάφη είναι άμεσα συνδεδεμένα με το είδος και τη φύση του μητρικού πετρώματος

35 Πηγές φωτογραφικού υλικού: