Τετάρτη, 27 Μαΐου 2009 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 Τετάρτη, 7 Μαΐου 009 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ ο Για τις ερωτήσεις. -.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση... Από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα είναι ρυθμιστικό διάλυμα το: α. ΗSO4 (0,M) NaSO4 (0,M) β. HCl (0,M) NH4Cl (0,M) γ. HCOOH (0,M) HCOONa (0,M) δ. NaOH (0,M) COONa (0,M) Μονάδες 5 : γ.. Το ατομικό τροχιακό, στο οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου υδρογόνου, καθορίζεται από τους κβαντικούς αριθμούς: α. n και l β. l και ml γ. n, l και ml δ. n, l, ml και ms Μονάδες 5 : γ.. Δίνεται η ένωση CH C CH CH. 4 5 : β Ο δεσμός μεταξύ των ατόμων C και C προκύπτει με επικάλυψη: α. ενός sp και ενός sp τροχιακού β. ενός sp και ενός sp τροχιακού γ. ενός sp και ενός sp τροχιακού δ. ενός sp και ενός sp τροχιακού Μονάδες 5.4. Κατά την προσθήκη του αντιδραστηρίου Grignard -CHMgX στην καρβονυλική ένωση -CO- προκύπτει οργανική ένωση με την υδρόλυση της οποίας παράγεται η αλκοόλη:

2 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 α. -C- β. -CH-CH-CH- OH OH γ. -CΗ-CH- δ. -C-CH- OH OH : δ Μονάδες 5.5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Ο προσδιορισμός του τελικού σημείου της ογκομέτρησης υδατικού διαλύματος COOH με υδατικό διάλυμα NaOH γίνεται με δείκτη που έχει pa5. β. Η τιμή της σταθεράς ιοντισμού του νερού Κw αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. γ. Μπορούμε να διακρίνουμε μία αλκοόλη από έναν αιθέρα με επίδραση μεταλλικού Na. δ. H τιμή της ενέργειας πρώτου ιοντισμού αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια ομάδα του περιοδικού πίνακα. ε. Ο αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός l καθορίζει το σχήμα του τροχιακού. Μονάδες 5 α. Λάθος β. Σωστό γ. Σωστό δ. Λάθος ε. Σωστό

3 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 ΘΕΜΑ ο. Δίνονται τα στοιχεία Η, Ο, Νa και S με ατομικούς αριθμούς, 8, και 6 αντίστοιχα. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόμων Ο, Νa και S στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες 6 β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης NaHSO. Μονάδες 4 α. 8Ο: s s p 4 () L(6) Na: s s p 6 s () L(8) M() 6S: s s p 6 s p 4 () L(8) M(6) β. Η: s ηλεκτρόνιο σθένους 8Ο: s s p 4 6 ηλεκτρόνια σθένους 6S: s s p 6 s p 4 6 ηλεκτρόνια σθένους NaHSO (ιοντική ένωση) Νa + + HSO - HSO - : ηλεκτρόνια σθένους H O O S O Νa + : s s p 6 + Na O ηλεκτρονιακός τύπος της ένωσης είναι: + Na H O O S O

4 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009. Δίνεται ο πίνακας: Κa Οξύ Συζυγής βάση Κb - HSO4 - SO COOH COO - α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον πίνακα συμπληρώνοντας κατάλληλα τις τιμές Κb των συζυγών βάσεων. Δίνεται ότι η θερμοκρασία είναι 5 ο 4 C, όπου w. Μονάδες β. Με βάση τον πίνακα να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση είναι μετατοπισμένη η παρακάτω ισορροπία: COOH + SO4 - COO - + HSO4 - Μονάδα Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες α. Κa Οξύ Συζυγής βάση Κb - HSO4 - SO COOH COO - -9 β. Μια ισορροπία οξέος-βάσης είναι μετατοπισμένη προς το ασθενέστερο οξύ και την ασθενέστερη βάση. Επειδή a(ch COOH) και a δηλαδή a(cooh) < a(hso4) (HSO4), στην ίδια θερμοκρασία και στον ίδιο διαλύτη, η ισορροπία είναι μετατοπισμένη προς τα αριστερά.. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: α. vchc-chch πολυμερισμός β. -CH-CH- + NaOH αλκο όλη Cl κύριο προϊόν 4

5 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 γ. -CH-Cl + COONa Μονάδες 9 α. vchc-chch -CH-CCH-CH- v β. -CH-CH- + NaOH -CCH- + NaCl + ΗΟ Cl γ. -CH-Cl + COONa COOCH + NaCl ΘΕΜΑ ο Δίνονται οι παρακάτω χημικές μετατροπές: R-C CH (Α) B + Na H + R Cl (Γ ) Δ ΝaCl H + Ni Ε +ΗΟ ΗSO4 Hg, HgSO4 (ασταθής ένωση) Z +HCN Θ O/ + + H H NH Κ Γ + NaOH (υδατικό διάλυμα) CH7OH I / NaOH κίτρινο ίζημα NaCl (Λ) Δίνεται ότι το αλκύκιο R- της ένωσης Α είναι το ίδιο με το αλκύλιο R- της ένωσης Γ. 5

6 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, Κ και Λ. Μονάδες 8. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα, συντελεστές) των παρακάτω μετατροπών: α. Επίδραση αμμωνιακού διαλύματος CuCl στην Α. Μονάδες β. Επίδραση διαλύματος ΚΜnO4 παρουσία HSO4 στη Λ, χωρίς διάσπαση της ανθρακικής αλυσίδας. Μονάδες. Να υπολογίσετε το μέγιστο όγκο V διαλύματος Br σε CCl4 0,4Μ που μπορεί να αποχρωματιστεί από 0, mol της ένωσης A. Μονάδες. (Α) CHC CH (B) CHC CNa (Γ) CH Cl (Δ) CHC CCH (E) CHCHCHCH (Z) CH -C- O ΟΗ (Θ) CH - C - CΝ 6

7 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 ΟΗ (Κ) CH-C-CΟΟΗ (Λ) CH ΟΗ. α. CHC CH + CuCl + NH CHC CCu + NH4Cl β. 5CH + ΚΜnO4 + HSO4 5-C- + SO4 + MnSO4 + 8HO ΟΗ O Br Br γ. CHC CH + Βr CH-C - CH Br Br 0,mol 0,mol n n 0, C V 0,5L V C 0,4 V500mL ΘΕΜΑ 4ο Υδατικό διάλυμα Δ περιέχει ΝΗ συγκέντρωσης 0,Μ.. 0 ml του Δ αραιώνονται με x L νερού και προκύπτει διάλυμα Δ. Το ph του Δ μεταβλήθηκε κατά μονάδα σε σχέση με το ph του Δ. Να υπολογίσετε τον όγκο x του νερού που προστέθηκε. Μονάδες 6. Σε 0 ml του Δ προστίθενται 0,4 g στερεού ΝaOH, χωρίς να μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος, και το διάλυμα που προκύπτει αραιώνεται μέχρι τελικού όγκου L (διάλυμα Δ). Να υπολογίσετε: α. Το βαθμό ιοντισμού της ΝΗ στο Δ. β. Το ph του Δ. Μονάδες 7

8 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009. Στο διάλυμα Δ προστίθενται 0,0 mol HCl χωρίς να μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος και προκύπτει διάλυμα Δ4. Να υπολογίσετε το ph του Δ4. Μονάδες 9 Δίνονται: - Η σταθερά ιοντισμού της ΝΗ: Κb -5 - Η σχετική μοριακή μάζα Mr του NaOH: Mr40 - Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ5 Ο C, όπου w -4 Για τη λύση του προβλήματος να χρησιμοποιηθούν οι γνωστές προσεγγίσεις.. Διάλυμα Δ: (Μ) ΝΗ + HΟ ΝΗ4+ + ΟΗ - αρχικά 0, αντιδρούν x παράγονται - x x ισορροπία 0,-x x x b b C x 0, x 0, 4 < x b x M 0, 0, x 0, 4 Κ w pohδ ph Δ Με την αραίωση, το διάλυμα γίνεται λιγότερο βασικό, άρα το ph μειώνεται, δηλαδή ph Δ. Έστω C η συγκέντρωση της ΝΗ στο διάλυμα Δ. (Μ) ΝΗ + HΟ ΝΗ4+ + ΟΗ - αρχικά C αντιδρούν y παράγονται - y y ισορροπία C-y y y ph Κ w 4 poh Δ Δ y C y 4 [OH y C ] 4 8 M y 8 b y y b C C b Δοκιμαστικά: C Άρα C b, συνεπώς ισχύουν οι προσεγγίσεις. 4 M M

9 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 Κατά την αραίωση ισχύει: n n C V C V C V C (V + V ) NH(Δ) NH(Δ) HO 0, 0, (0,+ VH O) V H O 9,9L. Οι δύο ουσίες, ΝΗ και NaOH, δεν αντιδρούν μεταξύ τους. Όμως ο τελικός όγκος αλλάζει. CV 0, 0, nnh (Δ ) nnh (Δ ) CV CV C C C M V n m 0,4 CNaOH CNaOH M V M V 40 r (Μ) ΝaOH Νa + + OH - (Μ) ΝΗ + HΟ ΝΗ4+ + ΟΗ - αρχικά - αντιδρούν ω παράγονται - ω ω ισορροπία - -ω ω ω+ - ω(ω+ ) b ω b < α ω και λόγω ΕΚΙ: ΝΗ (Δ) (Δ) [ΟΗ α ΝΗ ω + ω + Κw ] ω Μ poh Δ 4 ph Δ b ω ω M. Το HCl που προστίθεται αντιδρά με τις δύο βάσεις (ΝΗ, ΝaOH). n C V 0,0mol NH (Δ) n (Δ ) NaOH 0,0mol (mol) NaOH + HCl NaCl + HO αρχικά 0,0 0,0 αντιδρούν 0,0 0,0 παράγονται - - 0,0 τελικά - 0,0 0,0 9

10 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 009 (mol) NH + HCl NH4 Cl αρχικά 0,0 0,0 αντιδρούν 0,0 0,0 παράγονται - - 0,0 τελικά - - 0,0 Vτελ L nnh4cl CNH Cl 4 V nnacl CNaCl V 0,0 0,0 M M (Μ) ΝaCl Νa + + Cl (Μ) ΝΗ4Cl ΝΗ4 + + Cl (M) NH4 + + HO NH + HO+ αρχικά - αντιδρούν κ παράγονται - κ κ τελικά - -κ κ κ 4 w 9 + a(nh4 ) b(nh ) + a(nh4 ) Κ a κ κ 7 < κ a κ 9 κ,5 Μ [Η Ο + ],5 Μ phδ 4 5,5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Tα φετινά θέματα καλύπτουν όλο το φάσμα της ύλης, χωρίς να παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερη δυσκολία για τους καλά προετοιμασμένους υποψηφίους.