Μαρία Κωνσταντίνου. Τρίτη Διάλεξη ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. Στη φύση τα σώματα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

Transcript

1 Τρίτη Διάλεξη ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ Στη φύση τα σώματα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: ΥΛΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ Στερεά Υγρά Αέρια ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΕΡΕΩΝ 1. Έχουν συγκεκριμένο όγκο 2. Έχουν συγκεκριμένο σχήμα 3. Δεν έχουν ροή 4. Δεν συμπιέζονται ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΥΓΡΩΝ 1. Έχουν συγκεκριμένο όγκο 2. Δεν έχουν συγκεκριμένο σχήμα αλλά παίρνουν το σχήμα του δοχείου μέσα στο οποίο βρίσκονται 3. Έχουν ροή 4. Δεν συμπιέζονται ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΕΡΙΩΝ 1. Δεν έχουν συγκεκριμένο όγκο 2. Δεν έχουν συγκεκριμένο σχήμα 3. Έχουν ροή 4. Συμπιέζονται 1

2 ΔΟΜΗ ΜΟΡΙΩΝ ΣΤΑ ΣΤΕΡΕΑ 1. Τα μόρια έχουν σταθερές θέσεις. 2. Ταλαντώνονται λίγο γύρω από μια θέση ισορροπίας. 3. Οι αποστάσεις μεταξύ των μορίων είναι πολύ μικρές. 4. Οι δυνάμεις μεταξύ των μορίων είναι πολύ ισχυρές. ΔΟΜΗ ΜΟΡΙΩΝ ΣΤΑ ΥΓΡΑ 1. Τα μόρια δεν έχουν σταθερές θέσεις. 2. Τα μόρια κινούνται συνεχώς γλιστρώντας το ένα πάνω στο άλλο. 3. Οι αποστάσεις μεταξύ των μορίων είναι μεγαλύτερες απ ότι στα στερεά. 4. Οι δυνάμεις μεταξύ των μορίων είναι ασθενείς. ΔΟΜΗ ΜΟΡΙΩΝ ΣΤΑ ΑΕΡΙΑ 1. Τα μόρια των αερίων δεν έχουν σταθερές θέσεις αλλά κινούνται άτακτα προς όλες τις κατευθύνσεις με μεγάλες ταχύτητες και συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τα τοιχώματα των δοχείων 2. Οι αποστάσεις μεταξύ των μορίων είναι πολύ μεγάλες 3. Δεν υπάρχουν δυνάμεις μεταξύ των μορίων. ΚΟΛΛΟΕΙΔΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Ορισμένα υλικά όπως τα ζελέ δεν είναι δυνατό να καταταγούν στα στερεά, υγρά ή αέρια. Στην πραγματικότητα αποτελούνται από πολύ μικρά στερεά σωματίδια ή μικρά σταγονίδια ή μικρές φυσαλίδες διεσπαρμένες σε ένα στερεό, υγρό ή αέριο. Υλικά αυτής της μορφής ονομάζονται κολλοειδή. π.χ μαγιονέζα, αεροζόλ, τα ζελέ, αφροί κ.τ.λ 2

3 Φυσικά Φαινόμενα Τήξη είναι το φαινόμενο όπου το στερεό μετατρέπεται σε υγρό. Πήξη είναι το φαινόμενο όπου το υγρό μετατρέπεται σε στερεό. Εξαέρωση είναι το φαινόμενο όπου το υγρό μετατρέπεται σε αέριο. Υπάρχουν δύο είδη εξαέρωσης που είναι ο βρασμός και η εξάτμιση. Υγροποίηση είναι το φαινόμενο όπου το αέριο μετατρέπεται σε υγρό. Εξάχνωση είναι το φαινόμενο όπου το στερεό μετατρέπεται απευθείας σε αέριο χωρίς να γίνει υγρό. (π.χ ναφθαλίνη) Διαφορές βρασμού εξάτμισης Βρασμός Είναι γρήγορη και βίαιη εξαέρωση Γίνεται από όλη τη μάζα του υγρού με παραγωγή φυσαλίδων Γίνεται σε ορισμένη θερμοκρασία η οποία παραμένει σταθερή καθ όλη τη Εξάτμιση Αργή και ήρεμη εξαέρωση Τα μόρια φεύγουν μόνο από την ελεύθερη επιφάνεια του υγρού Γίνεται σε όλες τις θερμοκρασίες και παρατηρείται ψύξη διάρκεια του βρασμού Ασκήσεις 1. Να γράψετε σε ποια υλικά σώματα (στερεά, υγρά, αέρια) αντιστοιχούν οι πιο κάτω ιδιότητες (α) είναι ασυμπίεστα... (β) δεν ρέουν... (γ) δεν έχουν ορισμένο όγκο και σχήμα... (δ) έχουν μάζα 3

4 2. Ποίες προτάσεις είναι σωστές; Μόρια Στερεών (α) είναι διατεταγμένα το ένα κοντά στο άλλο (β) κινούνται εύκολα, το ένα σε σχέση με το άλλο (γ) συγκρατούνται με ισχυρές δυνάμεις Μόρια Υγρών (α) ταλαντώνονται γύρω από ένα καθορισμένο σημείο (β) γλιστρούν, το ένα σε σχέση με το άλλο (γ) έλκονται με ισχυρές δυνάμεις Μόρια Αερίων (α) δεν επηρεάζονται κατά κανόνα από ελκτικές δυνάμεις (β) αποφεύγουν να συγκρούονται μεταξύ τους (γ) έχουν μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους, απ ότι τα μόρια των υγρών 3. Να σημειώσετε αν είναι υγρό, στερεό ή αέριο Σώμα Α Περιγραφή Τα μόρια ταλαντώνονται γύρω από ένα σημείο χωρίς να αλλάζουν θέση Β Μεταξύ των μορίων δεν ασκούνται δυνάμεις Γ Οι δυνάμεις μεταξύ των μορίων είναι πολύ ισχυρές Δ Τα μόρια του γλιστρούν το ένα πάνω στο άλλο 4

5 4. Να συμπληρώσετε τα κενά Οι τρείς καταστάσεις της ύλης είναι η.., η.. και η Ένα υλικό σώμα μπορεί να υπάρχει σε.. από τις πάνω καταστάσεις, αλλά να έχει την ικανότητα να.. από την μια κατάσταση στην άλλη και εξαρτάται από τη. και την 5.Δίνονται τα εξής φαινόμενα: τήξη, πήξη, βρασμός, εξάτμιση, υγροποίηση. Να συμπληρώσετε τα πιο κάτω κενά με το σωστό φαινόμενο. (α) το στέγνωμα των απλωμένων ρούχων (β) νερό στην κατάψυξη (γ) υγρασία στον καθρέφτη μετά από ζεστό μπάνιο (δ) λιωμένο βούτυρο σε ζεστό τηγάνι (ε) νερό σε μπρίκι στη φωτιά μετά από λίγη ώρα 6.Να ονομάσετε το φαινόμενο που παρατηρείται στην κάθε εικόνα. (α) (β) (γ)

6 (δ) (ε) Ναφθαλίνη 7.Να γράψετε δίπλα από κάθε βέλος τη διαδικασία μέσω της οποίας η ύλη μεταβαίνει από τη μια κατάσταση στην άλλη. Εξάχνωση Απόθεση 6