ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00)"

Κλείτος Πανταζής
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00) Πέτρος Ρούσσος ΔΙΑΛΕΞΗ 3 Ορισμός της Ψυχολογίας Η επιστήμη που σκοπό έχει να περιγράψει και να εξηγήσει τη συμπεριφορά και τις νοητικές διεργασίες του ανθρώπου (κυρίως) αλλά και των άλλων έμβιων όντων. Οι ψυχολογικές διεργασίες αντικατοπτρίζουν την επίδραση: των βιολογικών διεργασιών στους νευρώνες του πλαισίου των πολιτιστικών πεποιθήσεων και αξιών 1

(κυρίως) αλλά και των άλλων έμβιων όντων.

2 Ψυχοφυσιολογία Ψυχοφυσιολογία: στοχεύει στην κατανόηση του νου μέσω της κατανόησης της βιολογικής δραστηριότητας του εγκεφάλου Η εντόπιση των λειτουργιών είναι η άποψη ότι συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές ελέγχουν συγκεκριμένες διαστάσεις της λειτουργίας του νου Κακώσεις των νευρωνικών ατραπών μεταβάλλουν τη συμπεριφορά (έρευνες με ζώα) Άνθρωποι με εστιασμένη εγκεφαλική βλάβη δείχνουν γλωσσικές βλάβες Broca: καταστροφή στο πρόσθιο αριστερό ημισφαίριο προκαλεί βλάβη στη γλώσσα Εντόπιση των λειτουργιών Καταστροφή εδώ προκαλεί λί δυσκολία στην παραγωγή λόγου Καταστροφή εδώ προκαλεί δυσκολία στην κατανόηση της γλώσσας 2

τη συμπεριφορά (έρευνες με ζώα) Άνθρωποι με εστιασμένη εγκεφαλική βλάβη δείχνουν γλωσσικές βλάβες Broca: καταστροφή στο πρόσθιο αριστερό ημισφαίριο προκαλεί

3 Ψυχολογικές προσεγγίσεις Μπορούμε να προσεγγίσουμε κάθε θέμα μέσω διαφορετικών προσεγγίσεων (σχολές σκέψης) Η προσέγγιση του ερευνητή μπορεί να προκαλέσει προκατάληψη Πρόσωπα Βάζο Προσεγγίσεις (σχολές σκέψης) στην ψυχολογία Ψυχοδυναμική Συμπεριφοριστική Γνωστική Εξελικτική 3

μπορεί να προκαλέσει προκατάληψη Πρόσωπα Βάζο Προσεγγίσεις (σχολές

4 Συμπεριφοριστική προσέγγιση: πειράματα μάθησης με ζώα Συνεισφορά των προσεγγίσεων Ψυχοδυναμική Εστιάζει στις ασυνείδητες διεργασίες και στις συγκρούσεις Συμπεριφοριστική Εστιάζει στη μάθηση Οι συμπεριφορές μπορούν να τροποποιηθούν μέσω των συνεπειών τους Γνωστική Εστιάζει στη σκέψη και στη μνήμη Εξελικτική Εστιάζει στο γιατί αισθανόμαστε, σκεφτόμαστε ή συμπεριφερόμαστε 4

Εστιάζει στη μάθηση Οι συμπεριφορές μπορούν να τροποποιηθούν μέσω των συνεπειών τους Γνωστική

5 Κλάδοι της ψυχολογίας Ψυχοφυσιολογία Αναπτυξιακή Κοινωνική Γνωστική Ψυχοπαθολογία Μέθοδοι έρευνας Ενδοσκόπηση Παρατήρηση χαρακτηριστικά Πείραμα Μελέτη περίπτωσης Έρευνα με ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις 5

Ενδοσκόπηση Παρατήρηση χαρακτηριστικά Πείραμα

6 Πειραματική μέθοδος Πειραματικός έλεγχος Ακριβής μέτρηση της αντίδρασης Ανεξάρτητη(ες) & εξαρτημένη(ες) μεταβλητές Έμμεσες μετρήσεις: Αποφάσεις, χρόνοι αντίδρασης, σφάλματα, ηλεκτροφυσιολογικές μετρήσεις, οφθαλμικές κινήσεις, εγκεφαλική δραστηριότητα Χαρακτηριστικά της καλής έρευνας Θεωρητικό πλαίσιο Τυπική διαδικασία Γενίκευση (π.χ., δειγματοληψία) Αντικειμενική μέτρηση (αξιόπιστη και έγκυρη) 6

ηλεκτροφυσιολογικές μετρήσεις, οφθαλμικές κινήσεις, εγκεφαλική δραστηριότητα Χαρακτηριστικά της

7 Οικολογική εγκυρότητα Ένα από τα κύρια αρνητικά σχόλια που γίνονται για μέρος της ερευνητικής δραστηριότητας της γνωστικής ψυχολογίας είναι η έλλειψη οικολογικής εγκυρότητας Όρος που προτάθηκε από τον Neisser και αναφέρεται στον βαθμό στον οποίο τα πειραματικά έργα στα οποία υποβάλλονται οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο μοιάζουν με τα νοητικά έργα που επιτελούν στην καθημερινή τους ζωή Επίσης ονομάζεται Εξωτερική εγκυρότητα Συσχετιστική έρευνα 14 7

στον βαθμό στον οποίο τα πειραματικά έργα στα οποία υποβάλλονται οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο μοιάζουν με τα

8 Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες; Πειραματική γνωστική ψυχολογία Μελέτη των νοητικών λειτουργιών φυσιολογικών ατόμων με τη χρήση της πειραματικής μεθόδου Γνωστική νευροψυχολογία Μελέτη της συμπεριφοράς μετά από εγκεφαλικές βλάβες Γνωσιακή επιστήμη Παραγωγή υπολογιστικών μοντέλων της συμπεριφοράς Γνωσιακή νευροεπιστήμη Άμεση μελέτη του εγκεφάλου με απεικονιστικές τεχνικές Απεικόνιση του εγκεφάλου Κυρίως τρεις τεχνικές: PET Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (positron emission tomography) MEG Μαγνητική εγκεφαλογραφία magnetoencephalography fmri Λειτουργική τομογραφία μαγνητικού συντονισμού functional magnetic resonance imaging Όλες παράγουν εξαιρετικές απεικονίσεις του εγκεφάλου σε λειτουργία 8

εγκεφάλου με απεικονιστικές τεχνικές Απεικόνιση του εγκεφάλου Κυρίως τρεις τεχνικές: PET Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (positron emission tomography) MEG Μαγνητική

9 Η γενική ιδέα Απεικόνιση του εγκεφάλου σε μια ουδέτερη κατάσταση (control) Απεικόνιση κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας ενός οπτικού ερεθίσματος (stimulation) Αφαίρεση της μιας απεικόνισης από την άλλη για να δούμε τι άλλαξε (activity due to stimulation) PET Ο ασθενής ή ο συμμετέχων πίνει ένα υγρό που περιέχει ένα ραδιενεργό ισότοπο και η συσκευή απεικόνισης παρακολουθεί την πορεία του 9

από την άλλη για να δούμε τι άλλαξε (activity due to stimulation) PET Ο ασθενής ή ο συμμετέχων

10 MEG Η μαγνητική εγκεφαλογραφία μετρά τα μαγνητικά πεδία γύρω από το κεφάλι, τα οποία οφείλονται στη δραστηριότητα του εγκεφάλου fmri Μετρά τη ροή του οξυγονωμένου αίματος στους νευρώνες. Η οξυγονωμένη και η αποξυγονωμένη αιμογλοβίνη διαφέρουν ως προς τις μαγνητικές τους ιδιότητες. Η διαφορά αυτή απεικονίζεται από τη συσκευή. Οι ενεργοί νευρώνες καταναλώνουν οξυγόνο, προκαλώντας τη ροή περισσότερου οξυγονωμένου αίματος και την αλλαγή του σήματος του μαγνητικού συντονισμού: την αντίδραση BOLD (Blood Oxygenation Level Dependent) 10

Η οξυγονωμένη και η αποξυγονωμένη αιμογλοβίνη διαφέρουν ως προς τις μαγνητικές τους ιδιότητες.

11 Παράδειγμα: Απεικονίσεις από fmri Απεικόνιση του εγκεφάλου: Μέγεθος κοιλιών στη σχιζοφρένεια Φυσιολογικός Σχιζοφρενής Σχιζοφρενής δίδυμος δεξιά με μεγαλύτερες εγκεφαλικές κοιλίες 11

Σχετικά έγγραφα

Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες;

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 2 Ερευνητικές μέθοδοι της Γνωστικής Ψυχολογίας Πέτρος Ρούσσος Πώς μελετάμε τις νοητικές λειτουργίες; Πειραματική γνωστική ψυχολογία Μελέτη των νοητικών λειτουργιών φυσιολογικών