ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ

Transcript

1 ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

2 Στάδια μικροβιακής λοίμωξης δημιουργία αποικίας σε εξωτερική επιφάνεια διείσδυση στον οργανισμό τοπική μόλυνση συστηματική (γενικευμένη) μόλυνση

3 H σημασία του ανοσοποιητικού συστήματος Ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος Άμυνα κατά των λοιμώξεων Αναγνωρίζει και απαντά σε ιστικά μοσχεύματα και ξένες πρωτεΐνες Άμυνα κατά των όγκων Επιπτώσεις Ανεπαρκής ανοσία = αυξημένη ευπάθεια σε λοιμώξεις (πχ AIDS) Εμβολιασμός: ενισχύει ανοσιακή άμυνα και προστατεύει από λοιμώξεις Φραγμοί στην μεταμόσχευση και τη γονιδιακή θεραπεία Δυνατότητα ανοσοθεραπείας του καρκίνου Τα Ab είναι σημαντικά ειδικά αντιδραστήρια για την ανίχνευση οποιουδήποτε είδους μορίου Εργαστηριακές εξετάσεις που βασίζονται σε ανοσολογικές προσεγγίσεις χρησιμοποιούνται στην κλινική ιατρική και την έρευνα

4 Αιμοποίηση

5 Μηχανισμοί άμυνας Εξωτερικοί μηχανισμοί μη ειδικής άμυνας δέρμα βλεννογόνοι Εσωτερικοί μηχανισμοί μη ειδικής άμυνας φαγοκυττάρωση φλεγμονή πυρετός ουσίες με αντιμικροβιακή δράση Εσωτερικοί μηχανισμοί ειδικής άμυνας χυμική κυτταρική

6 Τύποι ανοσίας φυσικήήεγγενήςήέμφυτηήμηειδική(innate, natural, native) ανοσία: υπάρχει πάντα σε υγιή άτομα και είναι έτοιμη να σταματήσει την είσοδο των μικροοργανισμών και να απομακρύνει γρήγορα τους μικροοργανισμούς που επιτυγχάνουν να εισέλθουν στους ιστούς του ξενιστή επίκτητη ή προσαρμοστική ή ειδική (acquired, specific, adaptive) ανοσία: διεγείρεται από τους μικροοργανισμούς που εισβάλλουν στους ιστούς, δηλ. προσαρμόζεται στην παρουσία μικροβιακών εισβολέων

7 Έμφυτη ανοσία σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς εγγενής (φυσική) ήεπαγόμενη γρήγορη (απάντηση οξείας φάσης) κυτταρική φαγοκύτταρα, ΝΚ κύτταρα, μακροφάγα, πολυμορφοπύρηνα χυμική C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, λεκτίνες, σύστημα συμπληρώματος, αντι-μικροβιακά πεπτίδια μη ειδική: αναγνώριση μέσω μοτίβων (pattern recognition) προϋπάρχοντα μοτίβα ή δομές κοινές για πολλά μικροβιακά παθογόνα, που δεν υπάρχουν στο ξενιστή

8 Φαγοκυττάρωση Ουδετερόφιλα Μακροφάγα Ενεργοποίηση Τ λεμφοκυττάρων παράγουν κυτταροκίνες (TNF-α, IL-1), χημειοκίνες εκφράζουν Toll υποδοχείς διεγείρουν τα Τ λεμφοκύτταρα μέσω αντιγονοπαρουσίασης

9 Φλεγμονή

10 Επίκτητη ανοσία μόνο στα σπονδυλόζωα κυτταρική Τ λεμφοκύτταρα (κυτταρομεσολαβητική) χυμική Β λεμφοκύτταρα και αντισώματα επάγεται μετά από αντιγονικό ερέθισμα ειδική αναγνώριση του παθογόνου/αντιγόνου ανοσολογική μνήμη

11 Επίκτητη ανοσία Αντιγόνο: ουσία που συνδέεται ειδικά με ένα μόριο αντισώματος ή με τον επιφανειακό υποδοχέα των δραστικών Τ λεμφοκυττάρων και μπορεί να αποτελέσει στόχο της ανοσολογικής απάντησης Επίτοποι: περιοχές των αντιγόνων που συνδέονται με διαλυτά αντισώματα ή υποδοχείς Β ή Τ λεμφοκυττάρων

12 Mόρια επιφανειας Τ και Β λεμφοκυττάρων

13 Ενεργοποίηση Τ και Β λεμφοκυττάρων

14 Στάδια ωρίμανσης & ενεργοποίησης Β λεμφοκυττάρων

15 Χυμική ανοσία

16 Κλάσεις αντισωμάτων Protection of newborn

17 Δομή αντισωμάτων

18 Ανασυνδυασμός Nobel 1987

19 Function of antibodies: Clearance of microbes I. Phagocytosis ράση Ab απενεργοποίηση τοξινών ενεργοποίηση μη ειδικών απαντήσεων (ΝΚ κύτταρα, φαγοκυττάρωση, συμπλήρωμα)

20 Function of antibodies: Clearance of microbes II. Antibody dependent cell mediated cytotoxicity

21 Κυτταρομεσολαβητική ανοσία Τύποι Τ λεμφοκυττάρων κυτταροτοξικά Τ (CD8+): απευθείας λύση μολυσμένων κυττάρων ή μέσω περφορίνης βοηθητικά Τ (CD4+): επάγουν παραγωγή Ab, ενεργοποιούν μακροφάγα, ενισχύουν ανοσολογικές απαντήσεις κατασταλτικά Τ κύτταρα: καταστέλλουν παραγωγή Ab, καταστέλλουν δραστικότητα των Τ κυττάρων

22 Αναγνώριση του αντιγόνου από τα Τ λεμφοκύτταρα

23 Εκπαίδευση Τ λεμφοκυττάρων Θετική επιλογή (ΦΛΟΙΟΣ): επιλέγονται τα λεμφοκύτταρα που ο TCR τους αναγνωρίζει τα εαυτά MHC μόρια Αρνητική επιλογή (ΜΥΕΛΟΣ): πεθαίνουν τα λεμφοκύτταρα που ο TCR τους αναγνωρίζει ισχυρά τα εαυτά MHC μόρια ή το σύμπλεγμα εαυτό MHC μόριο-εαυτό πεπτίδιο

24 Αντιγονοπαρουσίαση

25 Αναγνώριση και καταστροφή μικροοργανισμών

26 Μονοκλωνικά αντισώματα

27 Παραγωγή μονοκλωνικών αντισωμάτων Kohler & Milstein 1975 Nobel 1984

28 Production of monoclonal antibodies Georges J.F. Köhler and César Milstein Nobel Prize in Physiology or Medicine for 1984

29 Εφαρμογές / Διάγνωση

30 Εφαρμογές / Θεραπείες

31 Εμβόλια Louis Pasteur Εμβόλιο Λύσσας

32 Κλασικά εμβόλια: Νεκροί ή εξασθενημένοι μικροοργανισμοί, γρίπη, ερυθρά, χολέρα

33 Νέα γενιά εμβολίων με βιοτεχνολογικές μεθόδους, HPV DNA εμβόλια

34

35