ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ECA/09/72 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ VÍTOR CALDEIRA, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ******* ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008 ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2009 Το κείμενο που θα εκφωνηθεί είναι το μόνο αυθεντικό

2 Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι Αποτελεί για μένα τιμή η ευκαιρία που μου δίδεται σήμερα να συμμετάσχω στη συζήτησή σας σχετικά με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2008, την οποία σας παρουσίασα ήδη κύριε Πρόεδρε, καθώς και στην επιτροπή ελέγχου του προϋπολογισμού, στις 10 Νοεμβρίου Η παρούσα ετήσια έκθεση περιλαμβάνει τέσσερα βασικά μηνύματα. Πρώτον, το Συνέδριο διατυπώνει γνώμη χωρίς επιφύλαξη για τους λογαριασμούς για δεύτερο συνεχές έτος. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστά, ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές, την οικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα και τις ταμειακές ροές των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Μολονότι οι οριστικοί λογαριασμοί για το 2008 δεν εμφανίζουν σημαντικά σφάλματα, στα συστήματα κάποιων Γενικών Διευθύνσεων εντοπίστηκαν ορισμένες αδυναμίες, τις οποίες η Επιτροπή οφείλει να αντιμετωπίσει με τη δέουσα προσοχή. Όσον αφορά τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων, το δεύτερο βασικό μήνυμα είναι το εξής: υπήρξε γενική μείωση του επιπέδου των παρατυπιών τα τελευταία έτη, σε ορισμένους όμως τομείς αυτό παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το Συνέδριο διατυπώνει για το 2008 γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τα έσοδα και τις αναλήψεις υποχρεώσεων. Εντούτοις, η εικόνα στον τομέα των πληρωμών παραμένει ανομοιογενής. Όσον αφορά τις Διοικητικές και λοιπές δαπάνες, το Συνέδριο διατυπώνει γνώμη χωρίς επιφύλαξη όπως και κατά τα προηγούμενα έτη. Το Συνέδριο διατυπώνει, επίσης, γνώμη χωρίς επιφύλαξη για την Εκπαίδευση και την ιδιότητα του πολίτη, υπολογίζοντας ότι το ποσοστό των σφαλμάτων μειώθηκε σε επίπεδο κάτω του 2%. Το εν λόγω αποτέλεσμα οφείλεται, κυρίως, στο υψηλό ποσοστό των προπληρωμών κατά το 2008, οι οποίες εμφανίζουν χαμηλότερο κίνδυνο σφαλμάτων σε σχέση με τις ενδιάμεσες και τις τελικές πληρωμές. Ωστόσο, τα συστήματα στον εν λόγω τομέα εξακολουθούν να αξιολογούνται μόνον ως μερικώς αποτελεσματικά. Όσον αφορά τη Γεωργία και τους φυσικούς πόρους, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, με εξαίρεση την αγροτική ανάπτυξη, οι πληρωμές ήταν, ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές τους, νόμιμες και κανονικές. Είναι η πρώτη φορά που το Συνέδριο διατυπώνει γνώμη με επιφύλαξη και όχι αρνητική γνώμη. Το συνολικό ποσοστό σφαλμάτων για την ομάδα αυτή πολιτικής είναι χαμηλότερο του 2%, μειωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Οι ανεπάρκειες στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη συνέβαλαν σημαντικά στο να αξιολογήσει συνολικά το Συνέδριο μόνον ως μερικώς αποτελεσματικά τα εν λόγω συστήματα. Το Συνέδριο διατυπώνει επίσης γνώμη με επιφύλαξη και για την ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, λόγω σφαλμάτων που εντοπίστηκαν σε πράξεις σχετικές με το έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη. Για τις ομάδες πολιτικής Συνοχή, Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές και Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση, το Συνέδριο εξακολουθεί να διατυπώνει αρνητικές γνώμες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι πλήττονται από ουσιώδη σφάλματα, σε διαφορετικά επίπεδα ωστόσο. 2 EL

3 Ο τομέας της Συνοχής εξακολουθεί να είναι ο τομέας που πλήττεται περισσότερο από σφάλματα. Το Συνέδριο εκτιμά ότι τουλάχιστον το 11 % του συνολικού ποσού των 24,8 δισεκατομμυρίων ευρώ που αποδόθηκε το 2008 σχετικά με την περίοδο προγραμματισμού δεν θα έπρεπε να είχε εκταμιευθεί. Η Επιτροπή ισχυρίστηκε ότι οι μηχανισμοί διόρθωσης και ανάκτησης μετριάζουν τις επιπτώσεις των σφαλμάτων. Το Συνέδριο θεωρεί, ωστόσο, ότι τα κράτη μέλη δεν παρέχουν αρκετά ολοκληρωμένες και αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις για να τεκμηριώσουν τον εν λόγω ισχυρισμό. Επίσης, το Συνέδριο εντόπισε περιπτώσεις κρατών μελών τα οποία αντικατέστησαν μη επιλέξιμες δαπάνες που είχε απορρίψει η Επιτροπή με άλλες, εξίσου μη επιλέξιμες δαπάνες. Όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού , το σύνολο σχεδόν των πληρωμών συνίσταται σε προπληρωμές, για τις οποίες οι προϋποθέσεις είναι σχετικά περιορισμένες. Είναι επομένως πολύ νωρίς για να κριθεί εάν οι αλλαγές στους κανόνες ή τα συστήματα επέφεραν μείωση του επιπέδου των σφαλμάτων. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις σχετικά με τις εγκρίσεις των περιγραφών των συστημάτων των κρατών μελών, τις αξιολογήσεις ως προς τη συμμόρφωση και τις στρατηγικές ελέγχου επιβράδυναν την εκτέλεση του προϋπολογισμού και ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο μη πρόληψης ή εντοπισμού των σφαλμάτων από τα συστήματα ελέγχου στο στάδιο της εκκίνησης. Μολονότι στην ομάδα πολιτικής Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων, τα διορθωτικά μέτρα που έλαβε η Επιτροπή βοήθησαν στη μείωσή του. Παρόλ αυτά, οι νομικές απαιτήσεις παραμένουν περίπλοκες και τα συστήματα ελέγχου συνεχίζουν να είναι μόνο εν μέρει αποτελεσματικά. Οι πληρωμές για την ομάδα πολιτικής Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση συνεχίζουν να πλήττονται σημαντικά από σφάλματα και να εμφανίζουν αδυναμίες στα συστήματα εξωτερικής βοήθειας και αναπτυξιακής βοήθειας, κυρίως σε επίπεδο εκτελεστικών οργανισμών και αντιπροσωπειών. Συνολικά, τα ποσοστά σφαλμάτων φαίνονται να μειώνονται, αλλά τα νομικά πλαίσια εξακολουθούν να είναι πολύπλοκα και τα προβλήματα παραμένουν σε ορισμένα συστήματα ελέγχου. Η περαιτέρω μείωση του επιπέδου των παράτυπων πληρωμών απαιτεί, επομένως, τη συνεχή βελτίωση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου και, όπου χρειάζεται, την απλούστευση των κανόνων και των κανονισμών. Το τρίτο βασικό μήνυμα της ετήσιας έκθεσης είναι ότι οι συστάσεις που διατύπωσε το Συνέδριο κατά τα προηγούμενα έτη σχετικά με τη βελτίωση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου εξακολουθούν να ισχύουν, δεδομένου ότι τα σχετικά μέτρα αποτελούν μέρος μιας συνεχιζόμενης διαδικασίας και θα απαιτηθεί χρόνος έως ότου καταστεί δυνατό να θεωρηθούν αποτελεσματικά. Προτεραιότητα παραμένει η αντιμετώπιση των συγκεκριμένων αδυναμιών που διαπίστωσε το Συνέδριο στους τομείς όπου έχουν εντοπιστεί τα περισσότερα προβλήματα, πολλά από τα οποία μόλις σκιαγράφησα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να συνεχιστεί να δίνεται στη βελτίωση των μηχανισμών δημοσιονομικής διόρθωσης και ανάκτησης, ενόψει του κλεισίματος της περιόδου προγραμματισμού EL

4 Επιπλέον, η Επιτροπή οφείλει να συνεχίσει να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των συστημάτων και να εντοπίζει τομείς όπου θα μπορούσαν να επιτευχθούν περισσότερα με τις υφιστάμενες δαπάνες για τους ελέγχους, ή τομείς όπου θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης των σχετικών προγραμμάτων ή καθεστώτων. Στο πλαίσιο των εν λόγω αναθεωρήσεων, οι νομοθετικές αρχές και η Επιτροπή πρέπει να εξετάσουν τρόπους καθορισμού ενός επιπέδου υπολειπόμενου κινδύνου παρατυπιών, τη μη υπέρβαση του οποίου πρέπει να επιτυγχάνει το σύστημα (δηλαδή τον ανεκτό κίνδυνο σφάλματος) αντί να προσδιορίζεται ο αριθμός των προς διενέργεια ελέγχων, όπως συμβαίνει τώρα. Υπάρχει όμως ένα όριο στη μείωση του επιπέδου των παρατυπιών, το οποίο μπορεί να επιτευχθεί βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου. Ας αναφερθούμε τώρα στο τέταρτο και τελευταίο βασικό μήνυμα της ετήσιας έκθεσης: η απλούστευση εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα για την επίτευξη περαιτέρω σημαντικών και βιώσιμων μειώσεων του επιπέδου των αντικανονικών πληρωμών. Οι τομείς στους οποίους το Συνέδριο εντοπίζει πολύ υψηλά επίπεδα σφαλμάτων είναι οι τομείς όπου υπάρχουν πολύπλοκες ή ασαφείς νομικές διατάξεις (όπως, για παράδειγμα, οι κανόνες επιλεξιμότητας). Ένα παράδειγμα όπου έχουν σημειωθεί σημαντικές προσπάθειες για την απλούστευση των καθεστώτων δαπανών αποτελεί η γεωργία, ο κύριος τομέας βελτίωσης που επισήμανε το Συνέδριο. Το Συνέδριο εμμένει, επίσης, στην άποψή του ότι ορθά σχεδιασμένοι κανόνες και κανονισμοί, σαφείς στην ερμηνεία τους και απλοί στην εφαρμογή τους, όχι μόνο μειώνουν τον κίνδυνο σφαλμάτων, αλλά μπορούν να μειώσουν και το κόστος του ελέγχου. Ωστόσο, η απλούστευση είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί με προσοχή, προκειμένου να εξευρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ απλούστευσης και καθιέρωσης στόχων πολιτικής, αποφεύγοντας ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως για παράδειγμα λιγότερο εστιασμένες δαπάνες. Επιπλέον, όπως έχει επίσης επισημάνει το Συνέδριο, η απλούστευση θα πρέπει να εφαρμόζεται παράλληλα με τις αρχές της σαφήνειας των στόχων, του ρεαλισμού, της διαφάνειας και της υποχρέωσης λογοδοσίας κατά την αναθεώρηση ή την αναδιατύπωση των διατάξεων για τις δαπάνες της ΕΕ. Οι υποβληθείσες προτάσεις για αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού, για νέο δημοσιονομικό πλαίσιο και για μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού θα παρέχουν δυνατότητες για την επίτευξη του εν λόγω στόχου κατά τη διάρκεια της εντολής της νέας Επιτροπής. Η θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας θα επιφέρει επίσης αλλαγές στη διαχείριση των πόρων της ΕΕ και τον λεπτομερή έλεγχο της χρήσης τους, ενισχύοντας τον ρόλο του Κοινοβουλίου. Οι μεταβολές αυτές θα έχουν σημαντικές συνέπειες για το έργο του Συνεδρίου και αναμένεται ότι θα χρησιμεύσουν στην ενίσχυση της υποχρέωσης λογοδοσίας και την αύξηση της διαφάνειας, συμβάλλοντας κατ αυτό τον τρόπο στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Η παρούσα στιγμή αποτελεί σημαντική ευκαιρία ανανέωσης για την ΕΕ και οι επιδιωκόμενες μεταρρυθμίσεις παρέχουν σημαντική δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ. Σε περιόδους ανανέωσης, ωστόσο, είναι σημαντική η αναδρομή στα διδάγματα του παρελθόντος. Πιστεύω ότι το Συνέδριο διαδραματίζει ζωτικό ρόλο σε ανάλογες περιστάσεις, 4 EL

5 καταρτίζοντας εκθέσεις και γνώμες που όχι μόνον εντοπίζουν υφιστάμενα προβλήματα, αλλά παράλληλα προβαίνουν σε συστάσεις για το μέλλον. Συνεπώς, το Συνέδριο προσβλέπει στη συνέχιση της συνεργασίας του με τα άλλα θεσμικά όργανα, προκειμένου να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι παρούσες ευκαιρίες για περαιτέρω βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 5 EL