«Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.»

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.»"

Τάνις Ακρίδας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 «Το πρωινό γεύμα για τους μαθητές του δημοτικού. Αντιλήψεις και καθημερινή πρακτική των παιδιών.» Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας, έπειτα από μία «κοπιαστική νύχτα» για τον οργανισμό μας, κατά τη διάρκεια της οποίας αυτός «εργάζεται» για να μπορέσει το σώμα μας να αναπαυθεί, να αναγεννηθεί, να θεραπευθεί, να αναπτυχθεί ή και για να διατηρηθεί απλά η λειτουργία του. Έτσι λοιπόν το σώμα μας αφού κατά τη διάρκεια της νύχτας έχει εξαντλήσει μεγάλες ποσότητες ουσιών που έχει προσλάβει μέσω της τροφής που καταναλώνει την ημέρα, το πρωί έχει ανάγκη για νέα πρόσληψη ουσιών. Την ανάγκη αυτή έρχεται να καλύψει το πρωινό γεύμα το οποίο πρέπει να είναι πλήρες, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Πρέπει να περιλαμβάνει τροφές που εμπεριέχουν όλα τα συστατικά που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας καθώς και να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες και τις ανάγκες για υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, βιταμίνες, ανόργανες ουσίες, φυτικές ίνες και νερό. Η ανάγκη αυτή γίνεται πιο επιτακτική όταν αφορά σε παιδιά και δη μαθητές δημοτικού, που εκ των πραγμάτων βρίσκονται σε μια κρίσιμη φάση ανάπτυξης του οργανισμού τους με πολύ μεγάλες ιδιαιτερότητες. Σκοπός-Στόχοι Το γεγονός ότι διδάσκουμε το μάθημα της Φυσικής Αγωγής σε παιδιά αυτής της ηλικίας, ένα μάθημα που έως ένα βαθμό τα καταπονεί σωματικά και άρα καταναλώνει μεγάλο μέρος των θρεπτικών ουσιών που προσλαμβάνουν με τη τροφή τους, μας γεννά το προβληματισμό για διερεύνηση του εάν η διατροφή και ειδικότερα το πρωινό γεύμα τους είναι τέτοιο που να τους δίνει την απαιτούμενη ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι να διερευνηθεί το βάθος της ενημέρωσης και των γνώσεων των μαθητών σχετικά με το πρωινό γεύμα καθώς και να αποτυπώσουμε την καθημερινή πρακτική των παιδιών σε αυτό το θέμα. Οι στόχοι της έρευνας ήταν να απαντηθούν ερωτήματα που σχετίζονται με τη σημασία του πρωινού γεύματος και των τροφών που πρέπει να εμπεριέχει προκειμένου να καλυφθούν οι ενεργειακές και αναπτυξιακές ανάγκες του σώματος. Επίσης να δούμε στη πράξη ποιος ασχολείται με την ετοιμασία του πρωινού, τι τελικά περιλαμβάνει το πρωινό των παιδιών και πως αξιολογούν τα ίδια τα παιδιά το πρώτο γεύμα της ημέρας τους. Τέλος αφού μελετήσουμε και αναλύσουμε τη καθημερινή πρακτική των μαθητών σε αυτό το θέμα, τελικός στόχος είναι να προβούμε σε εκείνες τις αναγκαίες δράσεις που θα προάγουν, θα διορθώσουν ή θα συντηρήσουν τις απόψεις των μαθητών για το θέμα μας. Η έρευνα διεξήχθη στο σχολείο μας και το «γκρουπ στόχος», ήταν οι μαθητές των τάξεων Δ -Ε ΣΤ. Η επιλογή αυτής της ηλικιακής ομάδας έγινε λόγω της ηλικίας των παιδιών, γεγονός που μας επέτρεπε μεγαλύτερη αξιοπιστία στις απαντήσεις και καλύτερη συνεργασία.

αναγεννηθεί, να θεραπευθεί, να αναπτυχθεί ή και για να διατηρηθεί απλά η λειτουργία του.

2 Συμμετείχαν 83 μαθητές εκ των οποίων οι 51 ήσαν αγόρια και τα 32 κορίτσια. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη μέθοδο του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Η ανωνυμία των μαθητών ήταν εξασφαλισμένη και οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου ήσαν λίγες, κλειστού τύπου, εύκολες, με απλή διατύπωση. Η συμπλήρωση των ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων έγινε στο εργαστήριο ΤΠΕ του σχολείου. Οι μαθητές συμπλήρωναν το ερωτηματολόγιο προσερχόμενοι σε τμήματα και μετά από μια σύντομη ενημέρωση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών σχετικά με τη διαδικασία της έρευνας. Αποτελέσματα Στην ερώτηση «ποιο είναι το ποιό σημαντικό γεύμα, που δίνει την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσει η ημέρα ενός μαθητή δημοτικού;» οι μαθητές απάντησαν: Το 89% το πρωινό, 7% μεσημεριανό, 2% πρωινό κολατσιό, 1% απογευματινό κολατσιό. Το μεσημεριανό 6 (7%) Το πρωινό 74 (89%) Το βραδυνό 0 (0%) Το απογευματινό κολατσιό 1 (1%) Το πρωινό κολατσιό 2 (2%) Στην ερώτηση ποιες από τις παρακάτω τροφές πρέπει να περιλαμβάνει το πρωινό γεύμα ενός μαθητή δημοτικού για να είναι όσο το δυνατόν ποιο πλήρες; Απάντησαν : -Γάλα+Φρούτο 13 (16%) -Γάλα+Δημητριακά 23 (28%) -Ψωμί +Τυρί 0 (0%) -Γιαούρτι 0 (0%) -Γάλα+Δημητριακά+Μέλι 8 (10%) -Γάλα+Δημητριακά+Φρούτο 14 (17%) -Γάλα ή Γιαούρτι ή Τυρί + Ψωμί 24 (29%) ή Δημητριακά + Φρούτο ή Χυμό -Γάλα+Ψωμί 1 (1%) Η επόμενη ερώτηση ήταν: «Σύμφωνα με αυτά που τρως καθημερινά στο πρωινό σου γεύμα, ποιά από τις παρακάτω δύο προτάσεις ισχύει για εσένα;»

Η συμπλήρωση των ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων έγινε στο εργαστήριο ΤΠΕ του σχολείου.

3 Πιστεύω ότι το καθημερινό μου πρωινό είναι πλήρες σαν γεύμα. 61 (73%) Πιστεύω ότι το καθημερινό μου πρωινό δεν είναι πλήρες σαν γεύμα. 22 (27%) Στην ερώτηση ποιός ετοιμάζει το πρωινό σου απάντησαν: Εγώ ο ίδιος 27 (33%) Η γιαγιά μου ή ο παπούς μου 0 (0%) Η μαμά μου ή ο μπαμπάς μου 49 (59%) Ο αδελφός μου ή η αδελφή μου 0 (0%) Άλλο 7 (8%) Η επόμενη ερώτηση ήταν: «Κάθε πρωί πριν φύγω από το σπίτι για το σχολείο τρώω και πίνω: Γάλα 22 (27%) Γάλα+Δημητριακά 35 (42%) Ψωμί +Τυρί 0 (0%) Ψωμί+Μέλι ή Μαρμελάδα 3 (4%) Γιαούρτι+Φρούτο 0 (0%) Γάλα+Δημητριακά+Φρούτο ή Χυμό 8 (10%) Γάλα+Δημητριακά+Μέλι 7 (8%) Γιαούρτι 0 (0%) Άλλο 8 (10%)

αδελφός μου ή η αδελφή μου 0 (0%) Άλλο 7 (8%) Η επόμενη ερώτηση ήταν: «Κάθε πρωί πριν φύγω από το σπίτι για το σχολείο τρώω και πίνω: Γάλα 22 (27%)

4 «Ποιά πρόταση περιγράφει καλύτερα αυτό που ισχύει για εσένα καθημερινά;» ήταν η επόμενη ερώτηση. -Κάθε πρωί από την ώρα που φθάνω στο σχολείο και έως το πρώτο 68 (82% διάλλειμα(όπου τρώω το κολατσιό μου) είμαι χορτάτος και δε πεινάω. -Κάθε πρωί όταν φθάνω στο σχολείο πεινάω λίγο, θα ήθελα να έχω φάει 10 (12%) κάτι παραπάνω πριν φύγω από το σπίτι. -Κάθε πρωί όταν φθάνω στο σχολείο πεινάω πολύ. Μέχρι το πρώτο διάλλειμα η κοιλιά μου γουργουρίζει και ανυπομονώ να χτυπήσει το 5 (6%) κουδούνι για να φάω το κολατσιό μου. Συζήτηση Όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα επιμέρους στόχοι της έρευνας ήταν να κατανοήσουμε το επίπεδο των γνώσεων των μαθητών για το θέμα και να δούμε στη πράξη τις τροφές που αποτελούν το πρωινό τους, ποιος το ετοιμάζει και τι αποτέλεσμα έχει στο παράγοντα πείνα. Με μια πρώτη ανάγνωση των αποτελεσμάτων της σχετικής ερώτησης είναι εμφανές ότι οι μαθητές σε ποσοστό 89% αναγνωρίζουν το πρωινό σαν το πιο σημαντικό γεύμα ενεργειακά, για να ξεκινήσει η μέρα ενός μαθητή. Ενώ το υπόλοιπο 11% δηλώνει άλλα γεύματα., Η σημασία που προσδίδουν τα παιδιά στο πρωινό γεύμα σε αυτό το ποσοστό είναι ένα γεγονός πάρα πολύ ενθαρρυντικό που παράλληλα δηλώνει και το επίπεδο των γνώσεων που έχουν. Στην ερώτηση «ποιες τροφές πρέπει να περιλαμβάνει το πρωινό ενός μαθητή δημοτικού για να θεωρείται πλήρες» ένα 29% απάντησαν το σωστό κατά τα 3/3 δηλαδή τροφή που να περιλαμβάνει πρωτεΐνες (ένα από τα: γάλα, τυρί, γιαούρτι), βιταμίνες και ανόργανες ουσίες (φρούτα, χυμοί φρούτων) και υδατάνθρακες και φυτικές ίνες (δημητριακά, ψωμί). Ένα άλλο 17% προσδιόρισε σωστά και τις τρείς κατηγορίες τροφών που περιέχουν τις ουσίες που προαναφέρθηκαν αλλά δεν έδωσε τις εναλλακτικές τροφές στη κάθε κατηγορία. Έτσι σε ένα ποσοστό 17+29=46% οι μαθητές μας ήταν ικανοί να αναγνωρίσουν τις σωστές τροφές που πρέπει να έχει το πρωινό τους. Το υπόλοιπο 54% δήλωσε τις κατηγορίες γάλα - φρούτο και γάλα-

-Κάθε πρωί όταν φθάνω στο σχολείο πεινάω λίγο, θα ήθελα να έχω φάει 10 (12%) κάτι παραπάνω πριν φύγω από το σπίτι. -Κάθε πρωί όταν φθάνω στο σχολείο πεινάω πολύ.

5 δημητριακά και γάλα δημητριακά μέλι. Πολύ κοντά κατά τα 2/3 αλλά όχι το σωστό. Μία ενδιαφέρουσα ερώτηση ήταν αυτή που ζητούσε από τους μαθητές να δηλώσουν εάν πιστεύουν, σύμφωνα με αυτά που τρώνε καθημερινά ότι το πρωινό τους είναι πλήρες ή όχι. Το 73% απάντησε ότι θεωρεί το πρωινό του πλήρες. Το υπόλοιπο 27% δήλωσε ότι δεν το θεωρεί πλήρες, ποσοστό εντυπωσιακό που προκαλεί σκέψεις και χρήζει διερεύνησης. Το ενδιαφέρον των απαντήσεων είναι μεγαλύτερο όταν φθάνουμε στις ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με τη καθημερινή πρακτική. Στην ερώτηση ποιες τροφές περιλαμβάνει το πρωινό σας γεύμα μόνο το 10% των παιδιών φαίνεται να καταναλώνουν τροφές και των τριών κατηγοριών άρα και να έχει ένα σωστό και πλήρες πρωινό. Το 42% καταναλώνει γάλα και δημητριακά και το 8% γάλα, δημητριακά και μέλι άρα το 42+8=50% έχει ένα σχεδόν πλήρες πρωινό γεύμα. Υπάρχει όμως ένα ποσοστό 27% το οποίο καταναλώνει μόνο γάλα, ένα 4% μόνο ψωμί με μέλι ή μαρμελάδα και ένα 10% που δηλώνει άλλη τροφή. Στα παιδιά που δήλωσαν ότι τρώνε «άλλη τροφή» υπάρχουν 4 παιδιά που δήλωσαν ότι τρώνε: τίποτα, πίτσα, νερό και κέικ, κέικ. Στην ερώτηση ποιος ετοιμάζει καθημερινά το πρωινό γεύμα των παιδιών, το 59% των μαθητών απάντησαν ότι το πρωινό το ετοιμάζει η μαμά ή ο μπαμπάς, το 33% το ίδιο το παιδί και το 8% δήλωσαν ότι το ετοιμάζουν άλλοι. Αυτό το 8% ελέγχοντας τις απαντήσεις βλέπουμε ότι έχει δηλώσει τη μαμά του ή το μπαμπά του και για κάποιο λόγο επέλεξαν να το δηλώσουν στην επιλογή «Άλλο». Έτσι το σωστό ποσοστό των γονιών είναι 67%. Η ετοιμασία του πρωινού λοιπόν είναι υπόθεση των γονιών και των παιδιών. Στη τελευταία ερώτηση το 12% των μαθητών δηλώνει ότι θα ήθελε να έχει φάει κάτι παραπάνω, πριν φύγει από το σπίτι γιατί όταν φθάνει στο σχολείο πεινάει λίγο! Στην ίδια ερώτηση το 6% δηλώνει ότι κάθε πρωί όταν φθάνει στο σχολείο πεινάει πολύ και μέχρι το πρώτο διάλλειμα η κοιλιά τους γουργουρίζει και ανυπομονούν να χτυπήσει το κουδούνι για να φάνε το κολατσιό τους! Το υπόλοιπο 82% δηλώνει ότι είναι χορτάτοι και δεν πεινούν μέχρι το πρώτο διάλλειμα που θα φάνε το κολατσιό τους. Δηλαδή εδώ έχουμε ένα 18% (6+12) των παιδιών που με το που φθάνουν στο σχολείο κάθε πρωί πεινούν λίγο ή πολύ! Με πιο πιθανή αιτία γι αυτό ένα μη πλήρες πρωινό. Από τις απαντήσεις γνωρίζουμε ότι το 12+6=18% της τελευταίας ερώτησης αντιστοιχεί σε 15 παιδιά και επίσης από προηγούμενη ερώτηση ότι 29 παιδιά έχουν ένα ελλιπές πρωινό δηλαδή 22 παιδιά πίνουν μόνο γάλα, 3 τρώνε μόνο ψωμί με μέλι ή μαρμελάδα και 4 παιδιά τρώνε τίποτα, πίτσα, νερό και κέικ, κέικ. Αν αυτό συνδυαστεί με το 27% (22 παιδιά) που δηλώνουν ότι θεωρούν το πρωινό τους όχι πλήρες έχουμε ένα σύνολο περίπου 20 παιδιών που εκδηλώνει σημάδια πείνας πριν το πρώτο διάλλειμα και αναγνωρίζει ότι δεν έχει πλήρες πρωινό!

Το 73% απάντησε ότι θεωρεί το πρωινό του πλήρες. Το υπόλοιπο 27% δήλωσε ότι δεν το θεωρεί πλήρες, ποσοστό εντυπωσιακό που προκαλεί σκέψεις και χρήζει διερεύνησης.

6 Σε αυτό το σημείο πρέπει να εστιάσουμε και να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τη κατάσταση λειτουργώντας μεθοδικά και διακριτικά, προγραμματίζοντας και εφαρμόζοντας τις κατάλληλες δράσεις και διδασκαλίες. Σαν μια άμεση προσπάθεια παρέμβασης προς τα ίδια τα παιδιά πρέπει να στοχεύσουμε στη διδασκαλία της σημασίας και της σύνθεσης του πρωινού καθώς επίσης και σε κάποιον «έλεγχο» της εφαρμογής των διδαχθέντων στη πράξη. Σε μια έμμεση δράση θα ήταν πολύ σημαντική η ενημέρωση και συνεργασία με τους γονείς διότι η συμβολή τους σε μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να είναι τεράστια. Κλείνοντας πρέπει να πούμε ότι για ένα τόσο σοβαρό θέμα, που έχει να κάνει έμμεσα με τη διατροφή των μαθητών μας ο στόχος μας πρέπει να είναι, «ούτε ένας μαθητής χωρίς ενημέρωση και βοήθεια σε ένα τόσο σοβαρό θέμα».

Σαν μια άμεση προσπάθεια παρέμβασης προς τα ίδια τα παιδιά πρέπει να στοχεύσουμε στη διδασκαλία της σημασίας και της σύνθεσης του πρωινού καθώς επίσης και σε κάποιον «έλεγχο» της εφαρμογής των

Σχετικά έγγραφα

Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας Τμήμα Γ2

Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας 2013 2014 Τμήμα Γ2 Η έρευνα με θέμα «Η σημασία του προγεύματος» πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας Αγωγής Υγείας. Κεφάλαιο Γ τάξης «Η τροφή