ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ανασχεδιασµός ικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ευτέρα 08 Απριλίου 2013 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ανασχεδιασµός ικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών ηµόσια ιαβούλευση Η πολυνησιακή διαµόρφωση της Ελλάδας αποτελεί µια ιδιαίτερη περίπτωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία - σε αυτή τη µορφή και µε αυτή την επίπτωση στους όρους διαβίωσης, παραγωγής, υποδοµών και παροχής υπηρεσιών δηµοσίου συµφέροντος στα νησιά - δεν συναντάται σε κανένα άλλο Κράτος - Μέλος της Ένωσης. Άµεση συνέπεια της ιδιοµορφίας αυτής είναι η ανάγκη παροχής απρόσκοπτης και τακτικής σύνδεσης των νησιών, τόσο µεταξύ τους όσο και µε την Ηπειρωτική Ελλάδα. Σε αυτόν τον εξαιρετικά ευαίσθητο και σηµαντικό χώρο, ο ρόλος των Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών είναι καθοριστικός. Μέσω της κανονικότητας και συχνότητας των ακτοπλοϊκών δροµολογίων, διασφαλίζεται η συνοχή του εθνικού µας χώρου, εξασφαλίζεται η προµήθεια πρώτων υλών και βασικών αγαθών στα νησιά, στηρίζεται η τοπική οικονοµία και προωθείται η τουριστική ανάπτυξη της χώρας κλπ. Η Ακτοπλοΐα είναι η βασική συγκοινωνία των περισσότερων νησιών. Το πλοίο αποτελεί, στις περισσότερες περιπτώσεις των νησιών µας, το µόνο, όχι απλώς ένα µέσο µεταφοράς. Στις δε περιπτώσεις όπου υπάρχει εναλλακτικό µέσο µεταφοράς, το αεροπλάνο, και πάλι οι θαλάσσιες µεταφορές παρουσιάζουν συνήθως πλεονέκτηµα καθώς µεταφέρουν µεγαλύτερο όγκο επιβατών και εµπορευµάτων έναντι µικρότερου µοναδιαίου κόστους ή αναγκών σε υποδοµές. 1

2 Το θεσµικό πλαίσιο λειτουργίας της Ακτοπλοΐας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διέπεται από τις διατάξεις του Κανονισµού 3577/92 για την εφαρµογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες µεταφορές στο εσωτερικό των Κρατών - Μελών. Ο εν λόγω Κανονισµός έθεσε και προέβλεψε ειδική δέσµη κανόνων για την προστασία ορισµένων από τις θαλάσσιες συνδέσεις των νησιών της Ευρώπης, οι οποίες δεν θα εξυπηρετούνταν επαρκώς, σε περίπτωση δροµολόγησης πλοίων µε βάση, αποκλειστικά, την ελεύθερη επιχειρηµατική πρωτοβουλία των πλοιοκτητών. Ειδικότερα, το άρθρο 4 προσέφερε στα Κράτη - Μέλη της Ένωσης κατάλληλο πλαίσιο για να οργανώσουν παρεµβάσεις στη συγκεκριµένη αγορά, προκειµένου να εξασφαλίσουν επαρκή τακτική επικοινωνία προς και από τα νησιά αλλά και µεταξύ τους, µε τη µορφή υποχρεώσεων παροχής δηµόσιας υπηρεσίας, υπό τον όρο ότι οι εν λόγω υποχρεώσεις είναι αναγκαίες και επιβάλλονται χωρίς διακρίσεις εις βάρος οποιουδήποτε πλοιοκτήτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θεσµικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της Ελληνικής Ακτοπλοΐας ρυθµίζεται από το Ν. 2932/2001, όπως ισχύει, που αποτελεί την προσαρµογή της ελληνικής νοµοθεσίας στον ως Κανονισµό. Με βάση αυτό το θεσµικό πλαίσιο, η Πολιτεία δεν µπορεί να επιβάλει συγκεκριµένο ακτοπλοϊκό δίκτυο, καθώς αυτό αντίκειται στο δικαίωµα ελεύθερης δροµολόγησης πλοίων. Ως εκ τούτου, οι πλοιοκτήτες, δροµολογούν τα πλοία τους σε γραµµές της επιλογής τους σύµφωνα µε την ελεύθερη επιχειρηµατική τους πρωτοβουλία, η δε Πολιτεία ελέγχει εάν πληρούνται οι προβλεπόµενες προϋποθέσεις δροµολόγησης και παρεµβαίνει όπου η ελεύθερη αγορά δεν εξασφαλίζει το απαιτούµενο επίπεδο εξυπηρέτησης. Ειδικότερα, οι πλοιοκτήτριες εταιρείες υποβάλλουν, µέχρι την 31 Ιανουαρίου κάθε έτους, δηλώσεις δροµολόγησης των πλοίων τους, για την περίοδο από την 1 Νοεµβρίου κάθε έτους, έως την 31 η Οκτωβρίου του εποµένου έτους. Εφόσον δεν υποβληθούν δηλώσεις δροµολόγησης, ή από αυτές που υποβλήθηκαν δεν καλυφθούν επαρκώς οι συγκοινωνιακές ανάγκες, το Υπουργείο Ναυτιλίας & Αιγαίου προβαίνει στη δηµοσίευση προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας διάρκειας 3-5 ετών για την αποκλειστική εξυπηρέτηση συγκεκριµένων γραµµών, άνευ µισθώµατος. Με τη σύµβαση αποκλειστικότητας, παρέχεται η δυνατότητα να εξυπηρετηθούν οι γραµµές χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισµού. 2

3 Στην περίπτωση που, και µε τη διαδικασία αυτή, δεν καλυφθούν οι ανάγκες, το Υπουργείο δηµοσιεύει προκήρυξη για την εξυπηρέτηση δροµολογιακών γραµµών µε σύναψη σύµβασης ή συµβάσεων δηµόσιας υπηρεσίας κατόπιν δηµόσιου διεθνούς µειοδοτικού διαγωνισµού, έναντι µισθώµατος. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε έτος, εκδίδεται Υπουργική Απόφαση για τον καθορισµό «Ενδεικτικού Γενικού ικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών». Το εν λόγω δίκτυο δεν καθορίζει τις γραµµές, αφού αυτές είναι ενδεικτικές για τους πλοιοκτήτες, ωστόσο, λαµβάνεται υπόψη για την επιδότηση των «κενών» των ακτοπλοϊκών συνδέσεων, όπως αυτά προκύπτουν µετά από την υποβολή των ετήσιων και ελεύθερων δηλώσεων των πλοιοκτητών σχετικά µε την τακτική δροµολόγηση των πλοίων τους. Προκειµένου να διασφαλισθεί η συνοχή του νησιωτικού χώρου και η εδαφική συνέχεια της χώρας, το δίκτυο που προκύπτει από τις δηλώσεις τακτικής δροµολόγησης αξιολογείται και, µεταξύ άλλων, ελέγχεται ως προς τους παρακάτω βασικούς όρους - κριτήρια: αν οι νησιωτικοί λιµένες που βρίσκονται σε πρωτεύουσα Νοµού, συνδέονται καθηµερινά µε ηπειρωτικά λιµάνια, καθ όλη τη διάρκεια του έτους, µε µια τουλάχιστο κύρια γραµµή. αν τα υπόλοιπα νησιά συνδέονται τουλάχιστον (3) τρεις ηµέρες την εβδοµάδα µε την πρωτεύουσα του Νοµού όπου υπάγονται διοικητικά, καθ όλη τη διάρκεια του έτους, µε τοπικές γραµµές. αν τα νησιά που ανήκουν διοικητικά στην ίδια Περιφέρεια συνδέονται µια φορά την εβδοµάδα απευθείας ή µε ανταπόκριση µε την έδρα της Περιφέρειας. αν εξυπηρετούνται οι επιµέρους συνδέσεις µεταξύ νησιών που κρίνονται από το Συµβούλιο των Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών απαραίτητες για λόγους δηµοσίου συµφέροντος. Πρόκειται δηλαδή για όρους κριτήρια που χρησιµοποιούνται προκειµένου η Πολιτεία να εκτιµήσει τη συγκοινωνιακή κάλυψη και να επιδοτήσει τα «κενά» των ακτοπλοϊκών συνδέσεων. Η αξιολόγηση των δροµολογίων του ενδεικτικού δικτύου από πλευράς τόσο του σχεδιασµού, όσο και της επάρκειας, της συχνότητας και της τακτικότητας γίνεται από το Συµβούλιο των Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ.) 1, κυρίως µε βάση: τις θέσεις και απόψεις των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των επαγγελµατικών φορέων, όπως αυτές διατυπώνονται εγγράφως ή µε τη συµµετοχή τους στο Συµβούλιο. 1 Το ΣΑΣ θεσμοθετήθηκε με το άρθρο ένατο του Νόμου 2932/

4 τους όρους κριτήρια του «Ενδεικτικού Γενικού Ακτοπλοϊκού ικτύου» που εκδίδεται ετησίως µε Υπουργική Απόφαση ύστερα από γνώµη του Συµβουλίου. το κόστος (διαθέσιµες πιστώσεις από τον κρατικό προϋπολογισµό) για την κάλυψη των αναγκαίων ακτοπλοϊκών συνδέσεων µέσω σύναψης συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας, κατόπιν διενέργειας δηµόσιων διεθνών µειοδοτικών διαγωνισµών. Στο πλαίσιο αυτό, σύµφωνα µε τη νοµοθεσία, πριν την προκήρυξη των διαγωνισµών ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας, θα πρέπει να έχει εξασφαλισθεί το σύνολο των απαιτούµενων πιστώσεων, αφαιρουµένων των ανεξόφλητων οφειλών του προηγούµενου έτους καθώς και των ανειληµµένων υποχρεώσεων του έτους που απορρέουν από πολυετείς συµβάσεις. Στοιχεία για την ετήσια µετακίνηση επιβατών για κάθε επιδοτούµενη γραµµή δε λαµβάνονται υπόψη, καθόσον, σύµφωνα µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο, το Υπουργείο Ναυτιλίας & Αιγαίου προβαίνει στην προκήρυξη διαγωνισµών µε αντικειµενικό σκοπό να µην αποκλειστεί κανένα νησί της επικράτειας (και όχι στη βάση κριτηρίων κίνησης). Συµπερασµατικά, το αποτέλεσµα της ελευθερίας των ενδοµεταφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνδυασµό µε την υποχρέωση του Κράτους να παρέχει το αγαθό της συγκοινωνίας, συνοψίζεται µέχρι στιγµής στις ακόλουθες προβλέψεις: Η δροµολόγηση πλοίου και η έναρξη δροµολογίων την 1η Νοεµβρίου κάθε έτους, επιτυγχάνεται: (α) (β) (γ) µε τακτική δροµολόγηση πλοίου, µε σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας µε αποκλειστική εξυπηρέτηση άνευ µισθώµατος, µε σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας κατόπιν δηµόσιου διεθνούς µειοδοτικού διαγωνισµού έναντι µισθώµατος. Το ίκτυο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών δεν είναι αυστηρά καθορισµένο, αφού διαµορφώνεται από τις γραµµές όπου οι πλοιοκτήτες δροµολογούν τα πλοία τους ελεύθερα και από τις γραµµές που εξυπηρετούνται µε τη σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας για την κάλυψη των «κενών» που αποµένουν από την ελεύθερη δροµολόγηση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ένα ικανοποιητικό επίπεδο εξυπηρέτησης των νησιών. 4

5 Το ίκτυο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών είναι εφικτό να αναπροσαρµόζεται από έτος σε έτος, µε βάση τις δηλώσεις δροµολόγησης των πλοιοκτητών στο πλαίσιο της διαδικασίας τακτικής δροµολόγησης. Οι γραµµές που εξυπηρετούνται µε τη σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας («άγονες γραµµές»), χαρακτηρίζονται ως τέτοιες σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσµα της µη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για αυτές στο πλαίσιο της διαδικασίας τακτικής δροµολόγησης. Η σύναψη συµβάσεων ανάθεσης δηµόσιας υπηρεσίας έναντι µισθώµατος προϋποθέτει την προηγούµενη εξασφάλιση πιστώσεων και τήρηση της διαδικασίας (α) και (β) ανωτέρω. Κατά την παρούσα περίοδο, είναι επιβεβληµένη, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η επανεξέταση του ικτύου των επιδοτούµενων Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό, βασικά κριτήρια που προτείνεται να ληφθούν υπόψη για την επανεξέταση και τον ανασχεδιασµό του είναι, ενδεικτικά, τα ακόλουθα: η εδαφική συνοχή της χώρας, η προσβασιµότητα σε υπηρεσίες υγείας, δηµόσιες υπηρεσίες και γενικά σε βασικές υποδοµές, η προσαρµοστικότητα στα ειδικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής, η συµπληρωµατικότητα των ελεύθερων και των επιδοτούµενων συνδέσεων, ο συγχρονισµός των δροµολογίων ανταποκρίσεων όπου αυτό είναι δυνατό, η βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιµων οικονοµικών πόρων, οι προϋποθέσεις συµµετοχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις επιδοτούµενες συνδέσεις µε σκοπό την κάλυψη του κόστους για την αύξηση της συχνότητας αυτών, οι επενδύσεις βελτίωσης λιµενικών υποδοµών. Το Υπουργείο Ναυτιλίας & Αιγαίου θέτει από σήµερα τα ανωτέρω σε δηµόσια διαβούλευση για χρονικό διάστηµα δύο µηνών. Στόχος της διαβούλευσης είναι η συγκέντρωση και αξιολόγηση απόψεων και προτάσεων και η άντληση τεκµηρίωσης για τον ανασχεδιασµό του επιδοτούµενου ικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών. 5

6 Απόψεις και προτάσεις είναι δυνατόν να κατατεθούν και για ευρύτερα θέµατα όπως (ενδεικτικά): οι όροι των διαγωνισµών ανάθεσης συµβάσεων δηµόσιας υπηρεσίας, οι απαιτήσεις / προϋποθέσεις που τίθενται για τον ασφαλή απόπλου/ κατάπλου των πλοίων, η απλούστευση των διαδικασιών ελέγχου και εγκρίσεων ΗΣΚΘΕΕΑ (Ηλεκτρονικό Σύστηµα Κράτησης Θέσεως και Έκδοσης Εισιτηρίων Επιβατών και Αποδείξεων Μεταφοράς Οχηµάτων), η αξιοποίηση των λιµενικών τελών για τη βελτίωση των λιµενικών υποδοµών, κ.α. Προς τούτο καλούµε τους φορείς της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, τους συλλογικούς φορείς καθώς και κάθε ενδιαφερόµενο, να συµµετέχουν ενεργά στην προσπάθεια αυτή. Προτάσεις, απόψεις και σχόλια, µπορούν να αποστέλλονται ηλεκτρονικά στην ακόλουθη διεύθυνση: dths@yen.gr Αµέσως µετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, θα εκκινήσει θεσµικός κοινωνικός διάλογος µε αντικείµενο τον ανασχεδιασµό και, εν γένει, την αναµόρφωση του ικτύου των επιδοτούµενων Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών. Τα ανωτέρω συµπληρώνουν τα λοιπά µέτρα και παρεµβάσεις που έχουν ήδη δροµολογηθεί από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου και τα συναρµόδια Υπουργεία, όπως: το σχεδιασµό και εφαρµογή ολοκληρωµένης πολιτικής και στρατηγικής για την οργάνωση, βελτίωση και ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, την ανάπτυξη του εθνικού λιµενικού συστήµατος, τη βελτίωση της ασφάλειας στα πλοία και τις λιµενικές εγκαταστάσεις και λιµένες που τα εξυπηρετούν, την επανεξέταση του πλαισίου εντός του οποίου αναπτύσσεται σήµερα η ακτοπλοϊκή δραστηριότητα, την προστασία δικαιωµάτων επιβατών ακτοπλοΐας, 6

7 το σχεδιασµό και εφαρµογή ολοκληρωµένης στρατηγικής και πολιτικής για την ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών, τη σύσταση Εθνικού Συµβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, την προώθηση δράσεων ενίσχυσης νησιωτικών τουριστικών επιχειρήσεων, το θεσµικό πλαίσιο για τη λειτουργία υδατοδροµίων κλπ. Για τη διευκόλυνση της ανωτέρω διαβούλευσης, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου θα παραθέσει εντός των προσεχών ηµερών, στον ιστότοπο του Υπουργείου, στοιχεία για τη γενικότερη κατάσταση των λιµένων της Χώρας. 7