Ύπνος. Στάδια συνείδησης

Transcript

1 Ύπνος Εγρήγορση Στάδια συνείδησης Ύπνος

2 Τι συµβαίνει όταν κοιµόµαστε; (νευρώνες που αυξάνουν 5 µε 10 φορές τη συχνότητα δηµιουργίας δυναµικών ενεργείας κατά τη διάρκεια του ύπνου) Γιατί κοιµόµαστε; Ποιοι είναι οι µηχανισµοί του ύπνου; Κριτήρια Ελαττωµένες κινήσεις (βάδιση, οµιλία κλπ) Στάση του σώµατος Ελαττωµένηαπάντησησεερεθίσµατα (ακουστικά, οπτικά κλπ) Αναστρέψιµη κατάσταση ( κώµα)

3 Καταγραφές που χρησιµοποιούµε στον ύπνο Ηλεκτροεγκεφαλοφράφηµα Καταγραφή οφθαλµικών κινήσεων Ηλεκτροµυογράφηµα Dr Nathaniel Kleitman, University of Chicago Dr William Dement, Stanford University

4 Eugen Aserinsky Michel Jouvet, William Dement, Nataniel Kleitman, Eugene Aserinsky

5 Εγρήγορση Καταγραφή ρυθµού α και β Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις: εξαρτάται, συνήθως είναι σπάνιες ή απουσιάζουν ΗΜΓ: αυξηµένη ή µέτρια δραστηριότητα µυών (εξαρτάται)

6 Υπνηλία Καταγραφή ρυθµού α Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις: απουσιάζουν ΗΜΓ: ελαττωµένη δραστηριότητα µυών Στάδιο 1 του ύπνου Ελαττωµένη α δραστηριότητα, ρυθµοί µε χαµηλό δυναµικό συνήθως θ συχνότητας (3-7 Hz) Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις: απουσιάζουν Παρατηρούνται αργές εκκρεµοειδείς κινήσεις µατιών ΗΜΓ: µέτρια ή ελαττωµένη δραστηριότητα µυών ιάρκεια 3-12 λεπτά

7 Στάδιο 2 του ύπνου θ δραστηριότητα, άτρακτοι του ύπνου (12-14 Hz), συµπλέγµατα Κ Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις: απουσιάζουν Σπάνιες κινήσεις µατιών ΗΜΓ: µέτρια ή ελαττωµένη δραστηριότητα µυών ιάρκεια λεπτά Στάδιο 3 και 4 του ύπνου θκαιδ(0.5-2 Hz) δραστηριότητα υψηλού δυναµικού Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις: απουσιάζουν Σπάνιες κινήσεις µατιών ΗΜΓ: µέτρια ή ελαττωµένη δραστηριότητα µυών ιάρκεια σταδίου 3 (πρώτος κύκλος) 10 λεπτά ιάρκεια σταδίου 4 (πρώτος κύκλος) λεπτά

8 Στάδιο REM ΗΕΓ περίπου σαν της εγρήγορσης Γρήγορες οφθαλµικές κινήσεις ΗΜΓ: απουσία µυϊκού τόνου Στάδια του ύπνου Ο ύπνος διακρίνεται σε REM και NREM (στάδια 1-4) Στάδιο 3 και 4: ύπνος βραδέων κυµάτων

9

10 Τα στάδια REM NREM επαναλαµβάνονται κυκλικά κατά τη διάρκεια του ύπνου Κάθε κύκλος διαρκεί περίπου 90 λεπτά και επαναλαµβάνεται 3-6 φορές Ο πρώτος ύπνος REM εµφανίζεται 80 περίπου λεπτά µετά την έλευση του ύπνου και διαρκεί 10 λεπτά (λανθάνουσα περίοδος REM) Στο πρώτο µισό του ύπνου κυριαρχεί ο ύπνος ΝREM και στο δεύτερο µισό ο ύπνος REM. 25% ύπνου REM, 50% στάδια 2, 30% στάδια 3 & 4

11

12 Κυκλώµατα του εγκεφάλου που εµπλέκονται στην εγρήγορση και τον ύπνο Συστήµατα και δοµές που εµπλέκονται στην εγρήγορση και στον ύπνο 1918, Constantin von Economo Ο ρόλος του στελέχους στην εγρήγορση 1949, Giuseppe Moruzzi &Horace Magoun

13 Executive network -Οπίσθιος υποθάλαµος (Posterior hypothalamus ) -Πυρήνας του Meynert -Θάλαµος (Intralaminar nuclei) Στέλνουν ώσεις στον φλοιό (ΗΕΓ της εγρήγορσης) Οπίσθιος υποθάλαµος Νευροδιαβιβαστής: ισταµίνη

14 Θάλαµος (Intralaminar nuclei) Νευροδιαβιβαστής (προς το φλοιό): γλουταµικό και ασπαρτικό οξύ Πυρήνας του Meynert Νευροδιαβιβαστής: Ακετυλοχολίνη ή/και GABA

15 Άλλα συστήµατα που εµπλέκονται στην εγρήγορση και τον ύπνο ιάχυτα νευροδιαβιβαστικά συστήµατα

16 Ο εγκέφαλος κατά τον ύπνο REM Περιοχές του εγκεφάλου µε αυξηµένη δραστηριότητα κατά τον ύπνο REM

17 Michel Jouvet 1960 nucleus reticularis pontis oralis (RPO) (πυρήνας της γέφυρας που ευθύνεται για τον ύπνο REM) Νευροδιαβιβαστής ακετυλοχολίνη Ενεργοποίηση γλουταµινεργικών οδών προς µεγαλοκυτταρικό δικτυωτό πυρήνα προµήκους νευρώνες προς το ΝΜ µε νευροδιαβιβαστή γλυκίνη αναστολή του µυϊκού τόνου Εγκεφαλικά Κυκλώµατα στον ύπνο REM

18 GABA νευρώνες

19 Παίζει ρόλο στην έναρξη του ύπνου Είναι ευαίσθητη στη σεροτονίνη που απελευθερώνεται κατά την εγρήγορση Αναστέλλεται από GABAεργικούς νευρώνες ευόδωση ύπνου Όνειρα Το 75-90% των ατόµων αναφέρουν όνειρα αν τα ξυπνήσουµε κατάτο στάδιο REM

20 Γιατί κοιµόµαστε; Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την επιβίωση Πχ τα ποντίκια ζουν φυσιολογικά 2 χρόνια, χωρίς ύπνο ζουν 3 εβδοµάδες και χωρίς ύπνο REM 5 εβδοµάδες Επίδραση του ύπνου στο ανοσοποιητικό σύστηµα Ο ρόλος του ύπνου REM στη µνήµη ιαταραχές του ύπνου Αϋπνία Εφιάλτες, υπνοβασία Σύνδροµο ανήσυχων ποδιών Άπνοια στον ύπνο Ναρκοληψία

21 Άπνοια στον ύπνο Οι άπνοιες συµβαίνουν στα στάδια 1, 2 και REM και σπάνια στα στάδια 3 και 4 Συχνές αφυπνίσεις Αυξηµένη διάρκεια σταδίου 1 Ελαττωµένο στάδιο 2, 3-4 και REM Εµφάνισης ηµερήσιας υπνηλίας

22 Πολυκαταγραφική µελέτη ύπνου

23 Στάδιο 1 του ύπνου Στάδιο 2 του ύπνου

24 Στάδιο 4 του ύπνου Ναρκοληψία