Η ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης Η βελτίωσης της μυϊκής απόδοσης Η βελτίωσης της νευρομυϊκής λειτουργίας-ιδιοδεκτικότητας Η λειτουργική

Transcript

1

2 Η ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης Η βελτίωσης της μυϊκής απόδοσης Η βελτίωσης της νευρομυϊκής λειτουργίας-ιδιοδεκτικότητας Η λειτουργική επανένταξη

3 Η ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης Η βελτίωσης της μυϊκής απόδοσης Η βελτίωσης της νευρομυϊκής λειτουργίας-ιδιοδεκτικότητας Η λειτουργική επανένταξη

4 Ευκαμψία (ή ευκινησία) ορίζεται η ικανότητα του νευρομυϊκού συστήματος να επιτρέπει την πλήρη κίνηση μιας άρθρωσης (πχ γόνατο) ή περισσοτέρων αρθρώσεων (πχ ΣΣ) χωρίς περιορισμούς και πόνο κατά τη διάρκεια της τροχιάς της Η λέξη ευλυγισία παραπέμπει περισσότερο στην ικανότητα των διάτασης των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων και αφορά τη συνολική ελαστικότητα των σκελετικών μυών

5

6 Υπάρχουν νόρμες που καθορίζουν το φυσιολογικό εύρος μιας άρθρωσης. Σε άτομα που συμμετέχουν σε αθλήματα όπως είναι ο χορός, η ρυθμική αγωνιστική γυμναστική, η ενόργανη γυμναστική, το Tae kwon κλπ, είναι φανερό ότι απαιτείται ιδιαίτερα μεγάλο εύρος κίνησης στις αρθρώσεις

7 Παρότι ο περιορισμός της κίνησης σε μια άρθρωση, δεν οφείλεται μόνο στην βράχυνση του μυός και του μυοτενόντιου τμήματος, θα γίνει αναλυτική αναφορά μόνο στις διατάσεις, επειδή είναι ασκήσεις που μπορεί να εφαρμόσει ο γυμναστής στην αποκατάσταση. Οι τεχνικές που εστιάζουν στον περιορισμό της ανελαστικότητας του αρθρικού θύλακα, των γύρω συνδέσμων ή τον περιορισμό των ενδοαρθρικών κινήσεων, δεν θα αναφερθούν γιατί είναι τεχνικές που εφαρμόζονται από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.

8 Εύρος κίνησης (ΕΚ) είναι το πόσο της κίνησης που πραγματοποιεί μια άρθρωση κατά την παθητική (παθητικό εύρος κίνησης) ή την ενεργητική (ενεργητικό εύρος κίνησης) κίνηση της

9 Το παθητικό εύρος κίνησης (ΠΕΚ) χρησιμοποιείται για να καθοριστούν τα όρια της παθητικής κίνησης, η ελαστικότητα των μαλακών ιστών της και η σταθερότητα της άρθρωσης. Το ΠΕΚ πραγματοποιείται από τον γυμναστή στην άρθρωση, χωρίς καμιά βοήθεια από τον ασκούμενο. Δηλαδή δεν υπάρχει μυϊκή συμμετοχή κατά την διάρκεια της κίνησης του ΠΕΚ. Πολλές φορές πριν την εφαρμογή ενός θεραπευτικού προγράμματος άσκησης, το ΠΕΚ χρησιμοποιείται για να υποδειχθεί στον ασθενή η επιθυμούμενη κίνηση. Το ΠΕΚ είναι πάντα ελαφρά μεγαλύτερο, από το αντίστοιχο ενεργητικό εύρος.

10 Κατά την πλήρη ενεργητική κίνηση μιας άρθρωσης συμμετέχουν τα συσταλτά και τα μη συσταλτά στοιχεία της άρθρωσης. ΕΕΚ έχουμε όταν μια μυϊκή ομάδα ενεργοποιείται και πραγματοποιεί ένα συγκεκριμένο εκ Το ΕΕΚ χρησιμοποιείται για να εκτιμηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα της ενεργητικής κίνησης. Με τον έλεγχο του ενεργητικού εύρους, αξιολογούμε την μυϊκή δύναμη, αλλά και την παρουσία επώδυνου τόξου ή την ύπαρξη τριγμού σε κάποιο σημείο της τροχιάς της κίνησης).

11 Όταν εφαρμοστεί παθητική πίεση στη μια άκρη, τότε μπορεί να γίνει η κίνηση ακόμα μεγαλύτερη. Στην αθλητική δραστηριότητα είναι απαραίτητο το άκρο να κινείται χωρίς περιορισμούς σε όλο το εύρος κινησης μιας άρθρωσης

12 Οι ατομικές ανατομικές διαφορές, η φυσική κατάσταση, ο σωματότυπος, προηγούμενοι τραυματισμοί, η ηλικία, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν την ευκινησία μιας άρθρωσης

13 η στατική διάταση, η βαλλιστική (ή δυναμική) διάταση και οι τεχνικές νευρομυϊκής διευκόλυνσης (PΝF).

14 Μυϊκές διατάσεις Παθητικές διατάσεις Ενεργητικές διατάσεις Στατικές διατάσεις Δυναμικές ή βαλλιστικές διατάσεις PNF

15

16 Η παθητική διάταση, πραγματοποιείται στον ασκούμενο από τον γυμναστή ή από τον συνασκούμενο στον ασκούμενο ενώ η ενεργητική διάταση, πραγματοποιείται από τον ασκούμενο.

17 Η τεχνική της στατικής διάτασης είναι μια αποτελεσματική τεχνική και ευρέως διαδεδομένη στον αθλητικό πληθυσμό, στην τρίτη ηλικία, στον μαζικό αθλητισμό. Η στατική διάταση γίνεται παθητικά ή ενεργητικά

18 Κατά τη διάρκεια της παθητικής στατικής διάτασης ο ασκούμενος διατείνει τις μυϊκές ομάδες που θέλει με την βοήθεια κάποιου συνασκούμενου ή προπονητή / φυσιοθεραπευτή. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνει μεγαλύτερη διάταση από ότι εάν την πραγματοποιούσε μόνος του. Το εύρος της διάτασης αυξάνεται σταδιακά και παραμένει στην τελική θέση για μερικά δευτερόλεπτα.

19 Στην ενεργητική στατική διάταση ο ασκούμενος μόνος του, παίρνει την κατάλληλη θέση για το τέντωμα της μυϊκής ομάδας που θέλει. Το εύρος της διάτασης αυξάνεται σταδιακά και παραμένει στην τελική θέση για μερικά δευτερόλεπτα. Οι μύες στην περίπτωση αυτή ενεργοποιούνται και πραγματοποιείται η κίνηση με απώτερο στόχο να διαταθούν οι μύες που φρενάρουν την κίνηση.

20 Στην ενεργητική στατική διάταση ο ασκούμενος μόνος του, παίρνει την κατάλληλη θέση για το τέντωμα της μυϊκής ομάδας που θέλει. Το εύρος της διάτασης αυξάνεται σταδιακά και παραμένει στην τελική θέση για μερικά δευτερόλεπτα. Οι μύες στην περίπτωση αυτή ενεργοποιούνται και πραγματοποιείται η κίνηση με απώτερο στόχο να διαταθούν οι μύες που φρενάρουν την κίνηση.

21 Στην ενεργητική στατική διάταση ο ασκούμενος μόνος του, παίρνει την κατάλληλη θέση για το «τέντωμα» της μυϊκής ομάδας που θέλει. Το εύρος της διάτασης αυξάνεται σταδιακά και παραμένει στην τελική θέση για μερικά δευτερόλεπτα. Οι μύες στην περίπτωση αυτή ενεργοποιούνται και πραγματοποιείται η κίνηση με απώτερο στόχο να διαταθούν οι μύες που φρενάρουν την κίνηση.

22 Για να είναι αποτελεσματικές, οι κινήσεις θα πρέπει να είναι απαλές, τραβηγμένες, να έχουν αργό ρυθμό και οι μύες να είναι καλά προθερμασμένοι. Οι απότομες και ξαφνικές κινήσεις, πρέπει να αποφεύγονται γιατί ενεργοποιούν το μυοτατικό αντανακλαστικό (μηχανισμός προστασίας του μυός) και αντί για την αναμενόμενη διάταση προκαλείται η σύσπαση τους..

23 Οι ενεργητικές διατάσεις θεωρείται ότι δεν συμβάλλουν μέγιστα στην αύξηση της κινητικότητας των αρθρώσεων, γιατί ενεργοποιούν μόνο τα συσταλτά στοιχεία των αρθρώσεων (μύες) και δεν επιδρούν στο συνδετικό ιστό (μη συσταλτό στοιχείο).

24 Η εφαρμογή της τεχνικής της στατικής διάτασης είναι απλή, αλλά για να είναι αποτελεσματική σημαντικό ρόλο παίζει η θέση του ασκούμενου κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η λειτουργία των μυών, επισήμανση της λειτουργίας των διαρθρικών μυών και η γραμμή έλξης τους. Είναι λοιπόν απαραίτητο, ο γυμναστής να γνωρίζει την ανατομική και λειτουργική ανατομική του διατεινόμενου μυός, έτσι ώστε να επιλέγει τη σωστή θέση.

25

26 Οι βαλλιστικές διατάσεις περιλαμβάνουν την επιμήκυνση του μυός ή της μυϊκής ομάδας με κίνηση ή σε όλο το εύρος της κίνησης με ρυθμικές δυναμικές κινήσεις που προκαλούν διατάσεις στα ακραία σημεία της κίνησης ή με βίαιες και απότομες κινήσεις στα όρια του φυσιολογικού εύρους διάτασης. Συνήθως εκτελούνται με ρυθμικά επαναλαμβανόμενες κινήσεις όπως οι διπλώσεις, οι ταλαντεύσεις ή οι αναπηδήσεις

27 Συμπέρασμα, τόσο οι στατικές όσο και οι βαλλιστικές διατάσεις είναι σχεδόν εξίσου αποτελεσματικές για την ανάπτυξη ευκαμψίας. Οι στατικές διατάσεις όμως είναι ασφαλέστερες και λόγω αυτού του γεγονότος συνίστανται για τους αρχάριους, σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ενώ οι βαλλιστικές απαιτούν κάποια πείρα τόσο από την πλευρά του ασκούμενου όσο και από την πλευρά του προπονητή προκειμένου να εκτελεστούν χωρίς κίνδυνο τραυματισμών.

28 Στα άτομα τρίτης ηλικίας, θα πρέπει να γίνεται ολιγόλεπτο διάλλειμα μετά την εφαρμογή των στατικών διατάσεων των κάτω άκρων, ώστε να εκτελούνται στη συνέχεια αποτελεσματικότερα οι ασκήσεις ισορροπίας

29 Προτείνεται η εφαρμογή ασκήσεων δυναμικών διατάσεων πριν την αθλητική δραστηριότητα σε σύγκριση με την εφαρμογή των παθητικών διατάσεων, γιατί βελτιώνει την απόδοση του αθλητή. Σημαντικό ρόλο παίζει ο σχεδιασμός του πρωτοκόλλου των ασκήσεων των δυναμικών διατάσεων, ο οποίος επηρεάζει σημαντικά τις επιδόσεις του αθλητή.

30 Το επίπεδο των συμμετεχόντων είναι βασική πληροφορία που θα επηρεάσει την απόφαση του γυμναστή για το είδος της διάτασης που θα επιλέξει να εφαρμόσει.

31

32

33 Οι τεχνικές της Ιδιοδέκτριας Νευρομυϊκής Διευκόλυνσης (ΙΝΔ ή PNF), εφαρμόστηκαν αρχικά από φυσικοθεραπευτές, για την αντιμετώπιση ατόμων με νευρολογικά προβλήματα (Prentice, 2007). Δηλαδή αναπτύχθηκαν ως μέρος ενός νευρομυϊκού προγράμματος αποκατάστασης, σχεδιασμένο να χαλαρώσει τους μύες που είχαν παθολογικά αυξημένο μυϊκό τόνο

34 Προσφάτως όμως οι τεχνικές αυτές χρησιμοποιούνται ευρέως όλο και συχνότερα, με στόχο την βελτίωση της ευκαμψίας. Έτσι χρησιμοποιούνται και στην προετοιμασία των αθλητών ως μέθοδος βελτίωσης της ευλυγισίας

35 Κάθε λέξη της τεχνικής περιγράφει τις νευρομυϊκές και νευροφυσιολογικές διεργασίες που γίνονται κατά την εφαρμογή της. Ιδιοδεκτική σημαίνει ότι λαμβάνει ερεθίσματα από το σώμα του ασκούμενου. Δηλαδή παίρνει πληροφορίες από τους ιστούς του σώματος.

36 Νευρομυϊκή σημαίνει ότι σχετίζεται με την λειτουργία μεταξύ μυών και νεύρων. Τέλος, η λέξη διευκόλυνση σημαίνει την επίσπευση, την βελτίωση των προηγούμενων διαδικασιών. Άρα PNF είναι η διευκόλυνση της ανταπόκρισης των νευρομυϊκών μηχανισμών μέσω ερεθισμάτων των ιδιοδόχων νευρικών υποδοχέων

37 Η τεχνική ΚΧ ξεκινά με μια παθητική διάταση σε μια θέση που ο ασκούμενος αισθάνεται το μυ να «τραβάει», ίσως λίγο ενοχλητικά έως ήπια επίπονα (περίπου 10 δευτερόλεπτα). Στη συνέχεια πραγματοποιείται ισομετρική συστολή του ανταγωνιστή μυ για 6 περίπου δευτερόλεπτα και μετά εφαρμόζεται παθητική διάταση στον αγωνιστή μυ για 30 περίπου δευτερόλεπτα.

38 Η τεχνική ΣΧ ξεκινά με μια παθητική διάταση σε μια θέση που ο ασκούμενος αισθάνεται το μυ να «τραβάει», ίσως λίγο ενοχλητικά έως ήπια επίπονα (περίπου 10 δευτερόλεπτα). Στη συνέχεια πραγματοποιείται μειομετρική ενεργοποίηση του μυ για 6 περίπου δευτερόλεπτα και μετά εφαρμόζεται παθητική διάταση στον αγωνιστή μυ για 30 περίπου δευτερόλεπτα.

39 Η τεχική κράτημα χαλάρωση με συστολή του αγωνιστή είναι ίδια με την τεχνική κράτημα-χαλάρωση στις πρώτες φάσεις. Κατά τη διάρκεια της τρίτης φάσης, χρησιμοποιείται μια μειομετρική κίνηση του ανταγωνιστή, επιπλέον της παθητικής διάτασης προκειμένου να ενισχυθεί η δύναμη της διάτασης. Δηλαδή, μετά την ισομετρική συστολή, ο αθλητής πραγματοποιεί μειομετρική ενεργοποίηση του ανταγωνιστή ώστε νε κερδίσει μεγαλύτερο εύρος κίνησης στην άρθρωση άρα και μεγαλύτερη διάταση του αγωνιστή. Με την τεχνική αυτή η τελική διάταση πρέπει να είναι μεγαλύτερη λόγω της ενεργοποίησης των ανταγωνιστών μυών και λόγω της ενεργοποίησης των αγωνιστών