ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής

Transcript

1 ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Τμήμα Νοσηλευτικής ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Το παιδί από τη γέννησή του μέχρι την ηλικία των 19 έως 20 ετών παρουσιάζει μία αύξηση του βάρους αλλά και του ύψους. Αν αυτά τα δύο μεγέθη αυξάνουν κατά τρόπο αρμονικό, το σώμα έχει σωστές αναλογίες. Αν η αύξηση του βάρους είναι ταχύτερη από την αύξηση του ύψους, το παιδί είναι υπέρβαρο. ΤΙ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ; Τα παιδιά γίνονται παχύσαρκα για διάφορους λόγους. Οι πιο συνηθισμένοι είναι: 1. Κακές διατροφικές συνήθειες 2. Υπερφαγία 3. Έλλειψη σωματικής άσκησης 4. Ενδοκρινολογικές και νευρολογικές ασθένειες 5. Φαρμακευτική αγωγή με φάρμακα όπως κορτικοστεροειδή ή ορισμένα άλλα ψυχιατρικά φάρμακα 6. Καταστάσεις που δημιουργούν στρες, όπως διαζύγια, μετακομίσεις, θάνατοι ή προβλήματα με συνομήλικους 7. Έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης 8. Κατάθλιψη και άλλα συναισθηματικά προβλήματα.

2 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία από έρευνες που έχουν γίνει σε εθνικό επίπεδο δείχνουν ότι η συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας στις ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται από 10 έως 20% στους άνδρες και από 10 έως 25% στις γυναίκες. 2. Η συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας έχει αυξηθεί σε ποσοστό 10-40% περίπου, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία 10 χρόνια. 3. Τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Αγγλία τριπλασιάστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, με έναν στους πέντε ενήλικες σήμερα να είναι σοβαρά υπέρβαρος. 4. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο αριθμός των παχύσαρκων ενηλίκων έχει αυξηθεί κατά 50% παγκοσμίως από το 1995, φτάνοντας τα 300 εκατομμύρια πέρυσι. 5. Η συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας στη νότια Ευρώπη κυμαίνεται από 15 έως 25%. ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ) Τα παιδιά που έχουν υπέρβαρους γονείς ή αδέλφια έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά της οικογένειας θα γίνουν υπέρβαρα. Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο αυξάνοντας την πιθανότητα ένα παιδί να γίνει υπέρβαρο. Επίσης οι συνήθειες της οικογένειας, π.χ. οι διατροφικές συνήθειες και οι συνήθειες σωματικής δραστηριότητας έχουν επίδραση στο βάρος του παιδιού. ΠΟΤΕ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ; Παχύσαρκο δεν είναι το παιδί που δεν έχει διαστάσεις μοντέλου! Ένα παιδί που αναπτύσσεται, αυξάνει όχι μόνο το βάρος του αλλά και το ύψος του. Για αυτόν τον λόγο υπάρχουν οι καμπύλες ανάπτυξης τις οποίες συμβουλεύονται οι παιδίατροι για να ελέγξουν το βάρος του παιδιού σας σε σχέση με το ύψος και την ηλικία του. Ο γιατρός από την ημέρα γέννησης του μωρού σας σημειώνει την ανάπτυξη του παιδιού σε κάθε επίσκεψη στο βιβλιάριο υγείας, οπότε θα σας ενημερώσει για το εάν το παιδί έχει ξεπεράσει τα όρια και υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του. Λίγα γραμμάρια ή 1-2 κιλά παραπάνω δεν συνιστούν παχυσαρκία. Υπάρχουν κάποια περιθώρια βάρους στα οποία μπορεί να κινηθεί

3 ένα παιδί και να μην είναι παχύ. Αυτό θα εξαρτηθεί από την ηλικία, το ύψος, το φύλλο και το σωματότυπ του. Παχύσαρκο είναι το παιδί που έχει τουλάχιστον 10% επιπλέον βάρος από αυτό που συνιστάται για το ύψος και την ηλικία του. Είναι συγκλονιστικό το ποσοστό που δίνουν οι ειδικοί για τα παχύσαρκα παιδιά. Το 25-55% θα παραμείνει παχύσαρκο και στην ενήλικη ζωή του. ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΠΑΙΔΙ Ένα παιδί που έχει ξεπεράσει τα φυσιολογικά όρια του βάρους του είναι πιθανό να παρουσιάσει προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας, όχι μόνο στην τωρινή του καθημερινότητα, αλλά και στην μελλοντική. Πιο συγκεκριμένα, παιδιά με αυξημένο βάρος σύμφωνα με μελέτες μπορεί να αντιμετωπίσουν κάποια από τα εξής προβλήματα: Υψηλή πίεση, διαβήτη τύπου2, υψηλά επίπεδα χοληστερίνης με αποτέλεσμα καρδιολογικά προβλήματα. Αυτό σημαίνει πως ένα μακροχρόνια υπέρβαρο παιδί εκτίθεται μακροπρόθεσμα και σε παθήσεις της καρδιάς. Προβλήματα στις αρθρώσεις και στα κόκαλα από το βάρος που τους «ζητείται» να σηκώσουν. Δυσκολίες στον ύπνο, με συνέπεια να ξυπνούν κουρασμένα. Δυσκολία στην αναπνοή (π.χ λαχάνιασμα) και άρα δυσκολία στο να ασχοληθούν με δραστηριότητες όπως γυμναστική, παιχνίδι, τρέξιμο κ.τ.λ Επιβαρύνεται το συκώτι και η χολή. Η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στον κύκλο της εμμηνορροϊκής περιόδου. ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Τα παιδιά δεν είναι δυνατό να αντιληφθούν τις μακροχρόνιες βλαβερές συνέπειες της παχυσαρκίας και πολύ περισσότερο να συμμορφωθούν με δίαιτες. Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη μέσω της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης. Χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε το ρόλο του σχολείου και του κράτους στην εκπαίδευση, πρέπει να τονίσουμε ότι το πρότυπο των παιδιών είναι οι γονείς.

4 Σύμφωνα με μια μελέτη της Αμερικανικής Εταιρίας Παχυσαρκίας φάνηκε ότι: Μόνο το 30% των γονέων ενδιαφέρεται για το βάρος των παιδιών. Μόνο το 12% των γονέων πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι υπέρβαρα. Μόνο το 27% πιστεύει ότι τα παιδιά δεν τρέφονται υγιεινά. Μόνο το 24% αντιλαμβάνεται ότι τα παιδιά στην εποχή μας δεν ασκούνται όπως παλαιότερα. Μόνο το 35% των γονέων προβληματίζεται με την ανεπαρκή ενημέρωση σε θέματα διατροφής στο σχολείο. Απαραίτητη είναι λοιπόν πρώτα η ενημέρωση των γονέων οι οποίοι έχουν και την ευθύνη, δεδομένου ότι τα παιδιά δεν είναι σε θέση να λάβουν από μόνα τους τα κατάλληλα μέτρα για έλεγχο του βάρους. Οι γονείς των παιδιών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα παχυσαρκίας πρέπει να προωθήσουν σε συνεργασία με τον ειδικό τις αναγκαίες αλλαγές στη διατροφή των παιδιών αλλά και στις συνήθειες ολόκληρης της οικογένειας. Δυστυχώς όμως, πολλές φορές οι γονείς δεν λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψιν τους κινδύνους που εγκυμονεί η παχυσαρκία για την υγεία των παιδιών τους και δεν αντιλαμβάνονται πόσο αναγκαία είναι και η δική τους συμμετοχή προκειμένου να αλλάξουν οι συνήθειες των παιδιών τους. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Ο ρόλος των γονέων στη διαμόρφωση των διαιτητικών συνηθειών του παιδιού είναι καλά τεκμηριωμένος. Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα και είναι υπεύθυνοι για την προμήθεια τροφίμων, το μαγείρεμα και για τη δημιουργία του γενικότερου κλίματος στη διατροφή του παιδιού. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού οι γονείς μπορούν να το βοηθήσουν με διαφορετικό τρόπο. Για αυτό χρειάζεται προσοχή, διότι μια πρακτική που φαίνεται ωφέλιμη σε ένα παιδί μικρής ηλικίας, μπορεί να φέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα σε έναν έφηβο

5 Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν και να προσέχουν οι γονείς; 1. Η αντιμετώπιση πρέπει να αρχίσει νωρίς, μετά την ηλικία των 3 ετών. 2. Είναι προτιμότερη και πιο αποτελεσματική η αλλαγή των συνηθειών ολόκληρης της οικογένειας (διατροφής και άσκησης), από ότι μόνο του παιδιού. 3. Οι αλλαγές στη ζωή του παιδιού θα πρέπει να γίνονται σταδιακά 4. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τις επιπλοκές της παχυσαρκίας. 5. Οι γονείς οφείλουν να ενθαρρύνουν και να υποστηρίζουν ψυχολογικά τα παιδιά και όχι να τα επικρίνουν. 6. Οι γονείς πρέπει να ενημερώνονται σωστά από τον διαιτολόγο και γιατρό τους. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ MARSCHALL S. Runge, M Andrew Greganti, Netter παθολογία 1 ιατρικές εκδ. Πασχαλίδης