Το ΒΗΜΑ, 20/05/2007, Σελ.: C06

Transcript

1 Το ΒΗΜΑ, 20/05/2007, Σελ.: C06 φεστιβάλ Ντενίς Γκρέιβς "Το θέατρο είναι καταπληκτικό, αλλά το όλο εγχείρημα έχει τα ρίσκα του..." Η διάσημη αμερικανίδα μεσόφωνος μιλάει για τη θρυλική ηρωίδα του Μπιζέ λίγες ημέρες προτού την ενσαρκώσει στο Ηρώδειο Παρ' ότι στο παρελθόν είχε δεχθεί προτάσεις προκειμένου να εμφανιστεί στην Αθήνα, είναι η πρώτη φορά που η Ντενίς Γκρέιβς κατάφερε να απαντήσει θετικά, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό της πρωτεύουσας - αλλά και σε όλους όσοι βρεθούν στο Ηρώδειο στη διάρκεια των παραστάσεων της ΕΛΣ - να απολαύσει μία από τις διασημότερες Κάρμεν της εποχής μας. Έχοντας διαγράψει εντυπωσιακή διαδρομή στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα και σε φεστιβαλικές διοργανώσεις του κόσμου, η αμερικανίδα μεσόφωνος δήλωσε ενθουσιασμένη από το Ηρώδειο αλλά και γενικότερα τα πρώτα της 24ωρα στη χώρα μας. Ευδιάθετη παρά την ταλαιπωρία του πολύωρου ταξιδιού και το έντονο ήδη πρόγραμμα προβών, μιλάει για τη νέα της αναμέτρηση με τη θρυλική ηρωίδα του Μπιζέ αλλά και για τις ευρύτερες επαγγελματικές εμπειρίες της. - Τι σημαίνει, αλήθεια, άλλη μια «Κάρμεν» για σας; «Σαφώς κάθε φορά είναι διαφορετική. Διαφορετικός παρτενέρ, διαφορετικός σκηνοθέτης, διαφορετικός μαέστρος, άλλο σκηνικό... Εδώ στην Αθήνα συγκεκριμένα δεν γνωρίζω κανέναν. Είναι μια εντελώς νέα εμπειρία. Αισθάνομαι, βεβαίως, ότι είναι νωρίς για να μιλήσω, μόλις χθες έκανα την πρώτη πρόβα. Το θέατρο είναι καταπληκτικό, αλλά το όλο εγχείρημα έχει τα ρίσκα του...». 1

2 - Τι εννοείτε; «Αυτή η διάταξη που επιχειρείται, με τη σκηνή μπροστά και την ορχήστρα πίσω, καταλαβαίνω ότι είναι ευνοϊκή για το κοινό, για μας, όμως, τους ερμηνευτές, είναι μεγάλη πρόκληση. Δεν έχουμε οπτική επαφή με τον μαέστρο και αυτό δημιουργεί ένα θέμα. Έμαθα, βεβαίως, ότι θα υπάρξουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις και ότι δεν θα έχουμε προβλήματα. Ελπίζω να λειτουργήσει... Δεν είναι όμως το μοναδικό "στοίχημα"...». - Δηλαδή; «Το γεγονός ότι με τη νέα αυτή διάταξη έχουμε τόσο πολύ χώρο στη διάθεσή μας είναι, κατά τη γνώμη μου, μία ακόμη πρόκληση. Δεν είναι εύκολο να τον διαχειριστεί κανείς. Αισθάνεσαι απολύτως εκτεθειμένος, οτιδήποτε κάνεις είναι ορατό στο κοινό. Με το που έκανα χθες την πρόβα, είπα μέσα μου: "Θεέ μου, το όλο πράγμα είναι τόσο γυμνό". Πρέπει να έχεις μεγάλη αυτοπεποίθηση, να είσαι απολύτως σίγουρος για ό,τι κάνεις». - Η Κάρμεν, ωστόσο, είναι ένας από τους χαρακτηριστικότερους ρόλους σας. Έχει, πιστεύετε, να κάνει με τη φωνή ή με αυτή καθαυτή την ηρωίδα; «Με τίποτε από τα δύο. Η Κάρμεν ήταν ο πρώτος ρόλος που μου προσφέρθηκε. Ήθελα πολύ να το κάνω, έδωσα τον καλύτερο εαυτό μου και είχα, πράγματι, επιτυχία. Αμέσως μετά ήρθε η Δαλιδά, ο άλλος ρόλος με τον οποίο με έχουν ταυτίσει. Και σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα ακολούθησαν την ίδια λίγο-πολύ πορεία. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, μου κόλλησαν την ετικέτα την οποία ακόμη προσπαθώ να ξεκολλήσω. Αγαπώ ό,τι κάνω, αλλά μπορώ και θέλω να κάνω κι άλλα. Μπορώ να υποδυθώ ένα μικρό αγόρι ή μια γριά, μπορώ να "βγάλω" πολύ χιούμορ... Για να είμαι ειλικρινής, την Κάρμεν δεν την παίρνω ποτέ ως δεδομένη, πάντα πρέπει να αγωνίζομαι γι' αυτήν». - Που σημαίνει; «Αρχικά δεν μπορώ να πω πως ταίριαζε απολύτως στη φωνή μου. Έπρεπε να δουλέψω πολύ. Σε ό,τι αφορά την προσωπικότητα, το ταμπεραμέντο και τις προσωπικές μου ευαισθησίες ήμουν πολύ "κόντρα". Με τον καιρό μου έρχεται, 2

3 βεβαίως, φυσικά όμως, επαναλαμβάνω, ποτέ δεν θεωρώ αυτόν τον ρόλο δεδομένο. Ο ίδιος άλλωστε δεν σου το επιτρέπει. Αφενός πρόκειται για μεγάλη όπερα, αφετέρου η ηρωίδα δεν σε αφήνει να χαλαρώσεις στιγμή. Σε θέλει σε διαρκή εγρήγορση». - Αλήθεια, πού νομίζετε ότι οφείλεται η τεράστια δημοτικότητα αυτής της όπερας; «Οι λόγοι είναι πολλοί και ταυτόχρονα συγκεκριμένοι. Αν έπρεπε να απαντήσω με μια φράση, θα έλεγα το κοινότοπο: συνδυασμός μιας θεϊκής αναμφίβολα μουσικής με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία. Από εκεί και πέρα, σίγουρα μπορείς να πεις πολλά. Η "Κάρμεν" έχει να κάνει με καταστάσεις και συναισθήματα που ο καθένας μας έχει βιώσει: έρωτα, προδοσία, πόνο... Στο πλαίσιο αυτό, κάθε άνθρωπος, γυναίκα ή άντρας, μπορεί να ταυτιστεί με την ιστορία. Σε ό,τι αφορά την ίδια την ηρωίδα, είναι μια καταπληκτική γυναίκα. Φοβερά ανεξάρτητη, έξυπνη και ταυτόχρονα πολύ καλά με τον εαυτό της. Δεν απορρίπτει τίποτε από όσα έκανε, δεν ντρέπεται για τίποτε, δεν αναρωτιέται... Είναι αυτή που είναι και σε όποιον αρέσει...». - Εν προκειμένω έχουμε να κάνουμε με μια σύγχρονη παραγωγή. «Πράγματι. Μια μοντέρνα παραγωγή σε ένα αρχαίο θέατρο... Αναρωτιόμουν, ξέρετε, για αυτό χθες, στη διάρκεια της πρόβας. Έλεγα μέσα μου: "Μήπως σε αυτόν τον χώρο θα λειτουργούσε καλύτερα μια κλασική παράσταση;". Τώρα, όμως, έχοντας δει κάποια σχέδια κοστουμιών και συνειδητοποιώντας το μέγεθος του εγχειρήματος, αισθάνομαι ότι μπορούμε να προσφέρουμε ένα θαυμάσιο θέαμα. Σε ό,τι αφορά τις σύγχρονες παραγωγές έχω πλέον ξεκαθαρίσει μέσα μου ορισμένα πράγματα». - Σε ποια κατεύθυνση; «Δεν νομίζω ότι οφείλουμε να διαλέξουμε "στρατόπεδο", αν, δηλαδή, προτιμάμε τις κλασικές παραγωγές ή τις σύγχρονες. Προσωπικά δεν έχω πρόβλημα. Αν υπάρχει όραμα, ταλέντο, έμπνευση και προσανατολισμός, τότε τα πράγματα αποκτούν νόημα. Η πρώτη μου "Κάρμεν", άλλωστε, ήταν μια μοντέρνα παράσταση. Από την άλλη πλευρά, μια κλασική παραγωγή δεν είναι πανάκεια. Μπορεί να αποβεί πολύ συμβατική, βαρετή. Η άποψή μου είναι ότι όλα λειτουργούν, αρκεί να υπηρετούνται από τους κατάλληλους ανθρώπους, από ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτό που κάνουν. Για μένα αυτή είναι η συνταγή της επιτυχίας». 3

4 - Γενικότερα, θεωρείτε ότι σήμερα διερχόμεθα τη φάση του σκηνοθέτη; «Νομίζω πως ναι, αλλά δεν με ενοχλεί όσο ο σκηνοθέτης σέβεται τη μουσική και αυτό καθαυτό το έργο που καλείται να υπηρετήσει. Όταν αδιαφορεί για όλα αυτά και ενδιαφέρεται μόνο για το εγώ του, τότε, ναι, υπάρχει πρόβλημα. Δεν κρύβω πως έχω βρεθεί στη θέση να πρέπει να υπερασπιστώ κάτι στο οποίο δεν πιστεύω. Ομολογώ ότι αισθάνθηκα εξαιρετικά άβολα». - Πώς το αντιμετωπίσατε; «Στην αρχή προσπάθησα να το αντιμετωπίσω ψύχραιμα, με διάλογο. Δεν κατάφερα τίποτε, πήρα μια απάντηση του τύπου "δεν ξέρω τι λες, πρέπει να γίνει έτσι". Οταν όμως ένας ερμηνευτής βρίσκεται στη σκηνή, αυτός είναι που εκτίθεται, όχι ο σκηνοθέτης. Αυτό και μόνο του δίνει το δικαίωμα να υπερασπιστεί την καλλιτεχνική του αξιοπρέπεια. Από τη στιγμή που αισθάνθηκα πως αυτό που μου ζητούσαν με έθιγε, δεν το έκανα. Ο σκηνοθέτης έγινε έξαλλος, βεβαίως, αλλά τι να κάνουμε;». - Θεωρείτε ότι η κατάσταση είναι διαφορετική στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρώπη; «Είναι εντελώς διαφορετική τόσο σε ό,τι αφορά τους καλλιτέχνες όσο και το κοινό. Στην Ευρώπη υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία αλλά και μεγαλύτερη συμβατικότητα, γεγονός που έχει να κάνει με όλη αυτή την παράδοση που κουβαλά. Στις ΗΠΑ γίνονται κάποιες προσπάθειες να "σπάσει" η συμβατικότητα αυτή και ταυτόχρονα εμείς οι καλλιτέχνες είμαστε κάπως πιο "προστατευμένοι" σε ό,τι αφορά τις ώρες και τις συνθήκες εργασίας λόγω της μεγάλης δύναμης που έχουν εκεί τα συνδικάτα. Για μας, ξέρετε, η φωνή, το σώμα μας, είναι το όργανό μας, οφείλουμε να το φροντίζουμε. Οταν δεν το κάνουμε, μας "βγαίνει" στη σκηνή». - Σε ό,τι αφορά το κοινό κάποιοι υποστηρίζουν πως στις ΗΠΑ η όπερα είναι μια ελιτίστικη ιστορία. «Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις πρεμιέρες και στις υπόλοιπες παραστάσεις. Στις μεν η αλήθεια είναι πως βλέπεις συχνά ανθρώπους που αποπνέουν πλούτο και εμφανίζονται για λόγους καθαρά κοσμικούς, στις δε η κατάσταση είναι διαφορετική. Γενικότερα πάντως αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο δεν μπορείς εύκολα να ξεφύγεις και έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες: 4

5 οικονομικούς, δυνατότητες προώθησης και διαφήμισης σε λιγότερο προνομιούχες περιοχές, θέματα παιδείας... Η αλήθεια είναι ότι δεν βλέπεις πολλούς Αφροαμερικανούς σε συναυλίες και παραστάσεις, σας διαβεβαιώ όμως ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να αλλάξει η κατάσταση αυτή...». ΙΣΜΑ Μ. ΤΟΥΛΑΤΟΥ 5